Türkiye-AB İlişkilerinde Yeniden Canlanmadan “Hedef Değişimine” Doğru

Yıl 2018, Cilt: 16 Sayı: 31, 427 - 442, 01.02.2018

Filiz Çoban Oran

Öz

Son on yıldır Türkiye’nin Avrupa Birliği üyelik yolundan uzaklaştığı ve
Türk Dış Politikası’nda bir “oryantasyon değişimi” olduğuna ilişkin tartışmalar yoğunlaşmıştır. Bu bağlamda bu çalışma, Charles Hermann’ın
tanımladığı dış politika değişim kategorilerini kullanarak Türkiye-AB
ilişkilerindeki değişimi açıklamayı amaçlamaktadır. Arap baharının başlangıcından beri bölgede artan istikrarsızlık ve Suriye iç savaşının tetiklediği mülteci krizinin etkileri Avrupa’nın en önemli sorunlarından biri
olmuştur. Göçmenler için Ortadoğu’dan Schengen bölgesine geçiş ülkesi
olması bakımından Türkiye’nin Avrupa’yı düzensiz göçten koruyan bir
tampon devlet olması Türkiye’nin Avrupa Birliği için önemini arttırmıştır. Bu süreç 2015 yılından beri sınır güvenliği ve göç yönetimi konusunda
Türkiye’nin işbirliğini sağlamak için üyelik görüşmelerini ve vize serbestliği programını hızlandırarak Türkiye-AB ilişkileri yeniden canlanmasına
neden olmuştur. Bu çerçevede, bu makale Türkiye-AB arasındaki yeniden
canlanan ilişkilerin iki nedenle kopma noktasına geldiğini saptamaktadır:
AB üye ülkelerinde yükselen popülizm ve yabancı düşmanlığı ve Türkiye’de 15 Temmuz 2016 gecesi yaşanan darbe girişimini takip eden gelişmelerle artan Avrupa şüpheciliği söylemi. Sonuç olarak, ilişkilerde “tam
üyelikten stratejik ortaklığa” bir “hedef değişimi” sürecinin başladığını
iddia etmektedir.

Anahtar Kelimeler

15 Temmuz darbe girişimi, Türkiye-AB ilişkileri, dış politika

Kaynakça

• Ahaber, https://www.ahaber.com.tr/gundem/2017/10/01/cumhurbaskani-erdogan-ab-uyeligine-ihtiyacimiz-kalmadi, Erişim: 05.10.2017. Anadolu Ajansı (2016), Dakika Dakika FETÖ’ nün Darbe Girişimi. İstanbul: Anadolu Ajansı Yayınları. Anadolu Ajansı, “FETÖ’nün darbe girişimi karşısında Fransız basını akıl tutulması yaşıyor.”http://aa.com.tr/tr/15-temmuz-darbe-girisimi/fetonun-darbe-girisimi-karsisinda-fransiz-basini-akil-tutulmasi-yasiyor/612587, AA, 21.07.2016. Erişim: 20.04.2017. Aras, B. “15 Temmuz Sonrası Türk Dış Politikası”, İstanbul Politikalar Merkezi, Mart 2017, s: 10-12. Aydın-Düzgit, S. and Tocci, N. (2015), Turkey and the European Union, London: Palgrave Ayvaz, M. E. ve Keskin, B. “Almanya’da Türkiye ve 15 Temmuz Darbe Girişimi Algısı”, SETA Analiz, Ocak 2017, Sayı:182, s: 13. Balcı, A. ve Turan, Y. “Eleştirinin Sefaleti: Batı’dan 15 Temmuz Darbe Girişimini Okumak”, Bilig, Güz, 2017, Sayı: 83, s:53-77. BBC News, http://www.bbc.com/turkce/haberler/2016/06/160613_ab_tusk_ekim Erişim: 28.01.2017. http://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-41144039, Erişim: 05.10.2017. http://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-40518455, Erişim: 05.10.2017. Bilgin, P. and Bilgic, A. (2011) Turkey’s “New” Foreign Policy toward Eurasia, Eurasian Geography and Economics, 52:2, 173-195. Cakir, A.E. (ed.), Fifty Years of EU-Turkey Relations: A Sisyphean Story (Routledge Advances in European Politics), NY: Roudledge, 2011. Cengiz, F. and Hoffmann, L. (ed.), Turkey and the European Union: Facing New Challenges and Opportunities, NY: Roudledge, 2014. Deutsche Welle, http://www.dw.com/tr/ab-türkiye-7-şartı-yerinegetirmedi/a-36693697, 08.12.2016. Deutsche Welle, http://www.dw.com/tr/türkiyeye-vize-muafiyeti-ufuktagörünmüyor/a-36377895 Erişim: 17.04.2017. EEAG (2017), The EEAG Report on the European Economy, “Economic Policy and the Rise of Populism – It’s Not So Simple,” CESifo, Munich 2017, pp. 50–66. Hermann, C. F. (1990) “Changing Course: When Governments Choose to Redirect Foreign Policy”, International Studies Quarterly, 34 (1), 3–21. Hürriyet, http://www.hurriyet.com.tr/gozdagi-gibi-aciklama-40401826 Erişim: 15.04.2017. Independent, “The 70,000 post-coup arrests are now at the heart of the Turkish government’s propaganda war”, http://www.independent.co.uk/voices/turkey-coup-purge-recep-tayyip-erdogan-arrests-latest-a7351781.html, 8 October 2016, Erişim: 20.04.2017 Inglehart, R. and Norris, P. “Trump, Brexit, and the rise of Populism: Economic have-nots and cultural back-lash.”, HKS Faculty Research Working Paper Series, August 2016. Müftüler-Baç, M. “The Revilatalization of Turkish-European Union Relations: Old Wine in New Bottle?”, Istanbul Policy Center MERCATOR Policy Brief, December 2015, p:13. Oguzlu, T. (2008) Middle Easternization of Turkey’s Foreign Policy: Does Turkey Dissociate from the West?, Turkish Studies, 9:1, 3-20. Oguzlu, T. and Kibaroglu, M. (2009) ‘Is the Westernization Process Losing Pace in Turkey: Who’s to Blame?’, Turkish Studies, 10: 4, 577-593. Seyrek, D. M. “Analiz: Türkiye-AB ilişkileri uçuruma sürükleniyor.”http://www. dw.com/tr/analiz-türkiye-ab-ilişkileri-uçuruma-sürükleniyor/a-36386312, 14.11.2016. Erişim: 23.04.2017. Sozen Usluer, A. (2016), “The July 15 Failed Coup Attempt and Its Implications for Turkish Foreign Policy”, Bilig, Autumn, No:79, pp: 29-33. T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı, “62. Hükümet Döneminde Türkiye-AB İlişkileri”, 2015a, s:1. T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı, “Türkiye’nin Yeni Avrupa Birliği Stratejisi”, 2015b. T.C. Avrupa Birliği Bakanlığı, “18 Mart 2016 tarihli Türkiye-AB Zirve Bildirisi”, 2016. http://www.ab.gov.tr/files/5%20Ekim/son__2016_ilerleme_raporu_tr.pdf Erişim: 15.03.2017. T.C. Dış İşleri Bakanlığı, http://www.mfa.gov.tr/no_-129_-ulkemizin-akpm-denetimine-yeniden-dondurulmesi-karari-hk_.tr.mfa, Erişim: 05.05.2017. Yeşiltaş, M., “The Transformation of the Geopolitical Vision in Turkish Foreign Policy”, Turkish Studies, 2013, Vol. 14, No. 4, 661–687.