SOSYAL KAYTARMA DAVRANIŞI İLE İŞE YABANCILAŞMA ARASINDAKİ İLİŞKİ: BİR VAKA İNCELEMESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Cilt: 19 Sayı: 39, 179 - 202, 13.02.2021

Gülşen Yurdakul , Melahat Öneren

https://doi.org/10.35408/comuybd.724154

Cited By: 4

Öz

Sosyal kaytarma davranışı, organizasyonların kolektif biçimde ürün ya da hizmet ürettiği bir çalışma ortamında, işgörenlerin görev ve sorumluluklarından kaçındığı ve bu davranışlarının da grup içerisinde farkedilmemesini sağladığı durumu ifade eder. İşgörenler tarafından sergilenen sosyal kaytarma davranışı örgütler açısından olumsuz sonuçlar doğurabilmektedir. Benzer şekilde işgörenlerin işe yabancılaşma yaşamaları durumunda da örgütler açısından olumsuz sonuçlar meydana gelebilmektedir. Bu bağlamda çalışmada Ankara ilinde faaliyet gösteren kurumsal bir organizasyonda çalışmakta olan işgörenlerin işe yabancılaşma ve sosyal kaytarma davranışları arasındaki ilişki araştırılmıştır. Araştırmada faktör analizi sonucunda değişkenlere ait alt faktörler tespit edilmiştir. Analiz sonucunda meydana gelen değişkenler ile değişkenlerin alt boyutları arasındaki ilişki de araştırılmıştır. Bu çalışmada veri toplama yöntemi olarak anket tekniği tercih edilmiştir. Toplanan veriler SPSS 21 paket programı aracılığıyla analiz edilmiştir. İlk olarak tanımlayıcı istatistikler, frekans ve normallik elde edilmiş, korelason ve regresyon analizleri yapılmıştır. Daha sonra ise t-Testi ve Tek Yönlü Varyans (ANOVA) yapılmıştır. Analiz sonucunda işe yabancılaşma ile sosyal kaytarma davranışı arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Ragresyon analizi sonucunda ise işe yabancılaşmanın sosyal kaytarma davranışı üzerinde pozitif ve anlamlı bir etkisi olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca katılımcıların demografik özelliklerinden kaynaklanan yaş, çalışma süresi ve cinsiyet bakımından sosyal kaytarma üzerinde anlamlı bir fark bulunmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

yabancılaşma, işe yabancılaşma, sosyal kaytarma

The Relationship Between Social Loafing and Work Alienation: A Case Study

Öz

Social loafing behavior refers to the situation in organizations where organizations collectively produce products or services, hiding from the duties and responsibilities of employees and hiding within the group. Social loafing behavior exhibited by employees may have negative consequences for organizations. The phenomenon of work alienation is also a negative situation experienced by employees due to many different reasons. As in social loafing behavior, work alienation behavior can have negative consequences for organizations. In this study, the relationship between work alienation and social loafing behaviors of the employees of an institutional enterprise in Ankara was investigated. In the study, the sub-dimensions of the variables as a result of factor analysis emerged. The relationship between the variables and the sub-dimensions of the variables formed as a result of the analysis were investigated. The data were collected by using survey method. The collected data were analyzed by SPSS 21 package program. First of all, descriptive statistics, frequency and normality were obtained and correlation and regression analyzes were performed. Then, t-Test and One-Way Variance (ANOVA) were performed. As a result of the analysis, it was found that there was a positive and significant relationship between work alienation and social loafing behavior. As a result of the regression analysis, it was found that work alienation had a positive and significant effect on the social loafing. In addition, it was found that there was no significant difference in terms of social loafing in terms of age, working time and gender arising from the demographic characteristics of the participants.

Anahtar Kelimeler

Alienation, Work Alienation, Social Loafing

Kaynakça

• Abraham, Juneman ve Trimutiasari, Melina, (2015). ‘Sociopsychotechnological Predictors of Individual’s Social Loafing in Virtual Team’, International Journal of Electrical and Computer Engineering, Vol. 5, No. 6, December, p. 1500- 1510. Anaş, Kübra, (2016). ‘Vakıf Üniversitesi Çalışanlarında Örgütsel Sinizm Tutumunun İşe Yabancılaşma Üzerine Etkisi’, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul. Blauner, Robert, (1964). Alienation and Freedom, The University of Chicago Press, London. Czyz, H., Stanislaw, Szmajke, Andrzej, Kruger, Ankebe ve Kübler, Magdalena, (2016). ‘Participation in Team Sports Can Eliminate the Effect of Social Loafing’, Perceptual and Motor Skills, Vol. 123, No. 3, p. 754- 768. Deka, Dhriti ve Kashyap, Bidhi, (2014). ‘Social Loafing- A Perturb in Human Resource Management’, GMJ, Vol. 8, No. 1 & 2, December, p. 88- 95. Demir, Mehmet, Özer, (2012). Sosyal Bilimlerde İstatistiksel Analiz: SPSS 20 Kullanım Klavuzu, Detay Yayıncılık, Ankara. Demirer, Temel ve Özbudun, Sibel, (1999). Yabancılaşma, Öteki Yayınevi, Mart. Field, Andy, (2009). Discovering Statistics Using SPSS, Third Edition, SAGE. Fromm, Erich, (1955). The Sane Society, Routledge Classics, London. Hardy, J. C., ve Latane, B., (1988). ‘Social Loafing in Cheerleaders: Effects of Team Membership and Competition’, Journal of Sport & Exercise Psychology, No. 10, p. 109- 114. Hair, J., Anderson, R., E., Tatham, R., L., ve Black, W., (1995). Multivariate data analysis: With Readings, London: Prentice Hall. Hirschfeld, R. Robert ve Feild, S. Hubert, (2000). ‘Work Centrality and Work Alienation: Distinct Aspects of A General Commitment to Work’, Journal of Organizational Behavior, 21, p. 789- 800. Ilgın, Burcu, (2010). ‘Örgütsel Vatandaşlık Davranışlarının Oluşumunda ve Sosyal Kaytarma ile İlişkisinde Duygusal Zeka ve Lider Üye Etkileşiminin Rolü’, Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Kanungo, N. Rabindra, (1990). Culture and Work Alienation: Western Models and Eastern Realities, International Journal of Psychology, Nort- Holland, Vol. 25, p. 795-812. Kanungo, N. Rabindra, (1982). Work Alienation: An Integrative Approach, New York: Praeger. Karau, J., Steven ve Williams, D., Kipling, (1993). ‘Social Loafing: A Meta- Analytic Review and Theoretical Integration’, Journal of Personality and Social Psychology, Vol. 65, No. 4, p. 681- 706. Korman, A., K., Wittig-Berman, U., ve Lang, D., (1981). ‘Career Success and Personal Failure: Alienation in Professionals and Managers’, Academy of Management, Vol. 24, No: 2, p. 342- 360. Latane, B., Williams, K., ve Harkins, S., (1979). ‘Many Hands Make Light the Work: The Causes and Consequences of Social Loafing’, Journal of Personality and Social Psychology, Vol. 37, No. 6, p. 822- 832. Liden, R., C., Wayne, S., J., Jaworski, R., A., ve Bennett, N., (2004). ‘Social Loafing: A Field İnvestigation’, Journal of Management, Vol. 30, No. 2. Lukacs, Georg, (1975). The Young Hegel: Studies in the Relations between Dialectics and Economics, çev. Rodney Livingstone, Merlin Press, London. Marx, Karl, (2015). 1844 Elyazmaları Ekonomi Politik ve Felsefe, Çev. Kenan Somer, Sol Yayınları, Baskı 5, Ankara. Mottaz, Clifford, (1981). ‘Some Determinants of Work Alienation’, The Sociological Quarterly, Vol. 22, No. 4, Autumn, p. 515- 529. Rae, Gavin, (2012). ‘Hegel, Alienation, and the Phenomenological Development of Consciousness’, International Journal of Philosophical Studies, Vol. 20, No. 1, p. 23- 42. Seeman, Melvin, (1959). ‘On The Meaning of Alienation’, American Sociological Review, Vol. 24, No. 6, p. 783- 791. Tabachnick, G., Barbara, ve Fidel, S., Linda, (2013). Using Multivariate Statistics, Sixth Edition, United States of America: Pearson. TDK Sözlük Erişim Tarihi: 4 Aralık 2017 http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.5a2aed6a0d5185.91116807 Ünver, Ö., Gamgam, H. ve Altunkaynak, B., (2013). Temel İstatistik Yöntemler, Seçkin Yayıncılık, Baskı 7, No: 25, Ankara. Yaşlıoğlu, M., Murat, (2017). ‘Sosyal Bilimlerde Faktör Analizi ve Geçerlilik: Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizlerinin Kullanılması’, İstanbul University Journal of the School of Business, Vol. 46, Special Issue, p. 74- 85. Yılmaz, Zafer, (2008). Ekonomik Kurumlar ve Kavramlar Sözlüğü, Maki Basın Yayın, Özgür Üniversite Kitaplığı: 72, Ankara.