The Global Expansion of US Hegemony: A Neogramscian Analysis

Yıl 2024, Cilt: 22 Sayı: 52, 550 - 575, 20.03.2024

Hasan Fidan

https://doi.org/10.35408/comuybd.1417022

Öz

The United States emerged as a superpower dominating global politics after World War II and extended its hegemony across a wide area. The expansion of US hegemony can be attributed not only to coercive instruments like military power but also to Antonio Gramsci's concept of consent. The Neogramscian theory of hegemony suggests that the global dominance of the US cannot be solely explained by military power. Instead, it argues that the US established broader hegemony than previous hegemonic powers by various means. These include forming a stricter alliance bloc and simultaneously using coercive and consent-based mechanisms. However, according to the Neogramscian theory, the most decisive factor is the consent of local ruling elites to the hegemonic power. Material resources, institutions, and ideology have been crucial in gaining the consent of local ruling classes to the hegemonic power. The study explicates the process of hegemonic spread by highlighting the strong vested interests and ideological ties between the hegemonic class and local ruling elites. This study seeks to answer how the US became a global hegemonic power. It analyzes the hegemonic spread of the US in Europe, Asia, and the Middle East in terms of the basic concepts of Neogramscian theory focusing on local ruling elites. Additionally, the study does not interpret the international order established by the US after World War II as a unilateral exploitation or dependency relationship. It discusses how the ruling elites of US-allied states have sustained their interests and power with US support. However, it also points out that local political elites or neighboring countries unwilling to be part of the US hegemony have been subjected to US military power. Furthermore, the study explains hegemonic spread as a process where the US grants concessions to incorporate neighboring countries into its hegemony, while these countries adjust their policies to align with the US to become part of the hegemony. The study's timeframe spans from the post-World War II period to the 1970s, covering the institutionalization process of US hegemony. The aim of determining this scope is to explain how the US became a hegemonic power and to analyze the spread of hegemony.

Anahtar Kelimeler

The United States, Hegemony, Neogramscian Theory, Historical Bloc, Local Power Elites

ABD Hegemonyasının Küresel Yayılımı: Neogramşiyan Bir Analiz

Öz

ABD, İkinci Dünya Savaşı sonrası süper güç olarak dünya politikasına hâkim olmuş ve geniş bir alanda hegemonyasını yaymıştır. ABD’nin geniş bir alanda hegemonyasını yayması, askeri güç gibi baskı aygıtlarının belirleyiciliğinden ziyade Antonio Gramsci’nin rıza (consent) kavramına dayandırılabilir. Neogramşiyan hegemonya kuramı ABD’nin küresel düzeyde hegemon bir güç haline gelmesini yalnızca askeri güç gibi zor aygıtları ile açıklanamayacağını ileri sürmektedir. ABD’nin kendisinden önce hegemon güç haline gelmiş olan devletlerden daha geniş bir alanda hegemonya kurması bazı unsurlara bağlı olarak gerçekleşmiştir. Bunlar, daha katı bir ittifak bloğu oluşturması ve askeri güç gibi baskı aygıtlarıyla rıza aygıtlarını eş zamanlı olarak kullanmasıdır. Fakat Neogramşiyan kurama göre en belirleyici unsur, yerel iktidar elitlerinin hegemon gücün egemenliğine rıza göstermeleridir. Yerel egemen sınıfların hegemon güce rıza göstermelerinde maddi kaynaklar, kurumlar ve ideoloji belirleyici olmuştur. Çalışmada merkezde yer alan hegemon sınıf ile yerel iktidar elitleri arasındaki güçlü çıkar ilişkileri ve ideolojik bağlar ortaya koyularak, hegemonik yayılım süreci açıklanmaktadır. Bu çalışma ile ABD’nin küresel düzeyde nasıl hegemon bir güç haline geldiği sorusuna cevap aranmıştır. Çalışma ABD’nin Avrupa, Asya ve Ortadoğu’daki hegemonik yayılımını yerel iktidar elitleri bağlamında Neogramşiyan kuramın temel kavramları açısından analiz etmektedir. Ayrıca ABD tarafından II. Dünya Savaşı sonrası kurulan uluslararası düzen tek taraflı bir sömürü ya da bağımlılık ilişkisi olarak yorumlanmamıştır. Çalışmada ABD müttefiki olan devletlerin iktidar elitlerinin ABD desteği ile çıkarlarını ve iktidarlarını sürdürdüklerine değinilmiştir. Bununla beraber ABD hegemonyasına dahil olmak istemeyen yerel siyasi elitler ya da çevre ülkelerin ABD askeri gücüne maruz kaldıkları ortaya koyulmuştur. Ayrıca hegemonik yayılım; ABD’nin çevre ülkeleri hegemonyasına dahil etmek için tavizler vermesi; çevre ülkelerin ise hegemonyaya dahil olmak için politikalarını ABD’ye yaklaştırması bağlamında açıklanmıştır. Çalışmanın zaman aralığı II. Dünya Savaşı’ndan sonra ABD hegemonyasının kurumsallaşma sürecini kapsayan 1970’li yıllara kadar olan dönemdir. Bu kapsamın belirlenmesindeki amaç, ABD’nin hegemon güç haline gelmesi ve hegemonik yayılımının açıklanmasıdır.

Anahtar Kelimeler

ABD, HEGEMONYA, NEOGRAMŞİYAN KURAM, TARİHSEL BLOK, YEREL İKTİDAR ELİTLERİ

Etik Beyan

Etik sözleşmeye uydum.

Teşekkür

Yönetim Bilimleri Dergisine katkıda bulunan bütün akademisyen ve çalışanlara teşekkür ederim.

Kaynakça

• Abul-Magd, Z. (2016). Militarizing The Nation: The Army, Business, and Revolution in Egypt, New York: Columbia University Press,
• Alsancak, N. D. (2021). Yapı, B. Sarı ve İ. E. Sula (Ed.). Kurumsal Perspektiften Temel Uluslararası İlişkiler Kavramları içinde, (s.177-214). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Gramsci, A. (2018). Gramsci Kitabı: Seçme Yazılar 1916-1935, D. Forgacs (Hazırlayan), (Çev. İ. Yıldız). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Bieler, A. ve Morton, A. D. (2006). A Critical Theory Route to Hegemony, World Order and Historical Change in: Global Restructuring, State, Capital and Labour, International Political Economy Series, Palgrave Macmillan: London, 85-113. https://doi.org/10.1057/9780230627307_2.
• Bieler A. ve Morton, A. D. (2013). Theoretical and Methodological Challenges of neoGramscian Perspectives in International Political Economy. International Gramsci Society, 8-28. Erişim Tarihi: 24 Haziran 2007 http://www.italnet.nd.edu/gramsci/resources/online_articles/articles/bieler_morton.shtml.
• Bostanoğlu, B. (2009). Uluslararası İlişkilerde Metodoloji Tartışmaları ve Robert W. Cox, Uluslararası İlişkilerde Eleştirel Kuram: Hegemonya, Medeniyet ve Robert W. Cox içinde (s.15-66). Ankara: İmge Kitabevi.
• Bostanoğlu, B. (2000). Türkiye ABD İlişkilerinin Politikası. Ankara: İmge Kitabevi.
• Bölme, M. S. (2012). Soğuk Savaş’ta NATO-ABD-Türkiye Üçgeninde Askeri Üsler: Süreklilik ve Değişim, Uluslararası İlişkiler, 9 (34), 51-71.
• Brownlee, J. (2012). Democracy Prevention: The Politics of the U.S.-Egyptian Alliance, New York: Cambridge University Press.
• Cook, S. A. (2012). The Struggle For Egypt: From Nasser to Tahrir Square, New York: Oxford University Press.
• Cox, R. W. (2006). Social Forces, States and World Orders: Beyond International Relations Theory, R. Little ve M. Smith (der.), Perspectives On World Politics, (S.126-155). New York: Routledge.
• Cox, R.W. (1993). Gramsci, Hegemony and International Relations: An Essay in Method, S. Gill (Ed.), Gramsci, Historical Materialism and International Relations, (s.49-66), New York: Cambridge University Press,
• Cox, R. W. (1987). Production, Power and World Order: Social Forces in the Making History. New York: Columbia University Press.
• Demir, E. (2018). Yeni Gramscici Eleştirel Uluslararası İlişkiler Kuramı, Faruk Yalvaç (Der.), Tarihsel Sosyoloji ve Uluslararası İlişkiler içinde, (s.227-256), Nika Yayınevi: Ankara.
• De Smet B. (2016). A Dialectical Pedagogy of Revolt: Gramsci, Vygotsky, and the Egyptian Revolution, Boston: Brill Leiden.
• Divine, R., Breen T.H. vd. (1994). Geçmişte ve Günümüzde Amerika, (Çev. İ. Dağı). Ankara: Dış Politika Enstitüsü. Eralp, A. (2014). Hegemonya, A. Eralp (Der.), Devlet ve Ötesi: Uluslararası İlişkilerde Temel Kavramlar içinde, (s.155-182). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Erpul, O. (2021). Devlet, B. Sarı ve İ. E. Sula (Ed.), Kurumsal Perspektiften Temel Uluslararası İlişkiler Kavramları içinde, (S.137-176). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Foster, J. B. (2005). Emperyalizmin Yeniden Keşfi, (Çev. Ç. Çıdamlı), İstanbul: Devin Yayıncılık.
• Gause, F. G. (2019). Hegemony Compared: Great Britain and the United States in the Middle East. Security Studies, 28:3, 565-587, 2019, DOI: 10.1080/09636412.2019.1604987.
• Gardner, L. C. (2011). The Road To Tahrir Square: Egypt and the United States From the Rise of Nasser to the Fall of Mubarak. New York: The New Press.
• Gelvin, J. L. (2011). The Modern Middle East A History, New York: Oxford Unıversity Press.
• Gerger, H. (2006). ABD Ortadoğu Türkiye, İstanbul: Ceylan Yayınları.
• Gill S. (2003). Power and Resistance in the New World Order, Palgrave Macmillan.
• Gill, S. (1994). Epistemology, Ontology and the Italian School, S. Gill (Ed.), Gramsci Historical Materialism and International Relations içinde, (s.21-48). New York: Cambridge University Press.
• Gill, S. (1990). American Hegemony and Trilateral Commission, Cambridge: Cambridge University Press:.
• Gill, S. ve David, L. (1994). Global Hegemony and The Structural Power of Capital, S. Gill (Ed.), Gramsci: Historical Materialism and International Relations, (s.93-126). New York: Cambridge University Press.
• Güler, E. Z. S. (2011). Arap Milliyetçiliği: Mısır ve Nasırcılık Tahrir Meydanı’nda Korkuyu Yenmek. İstanbul: Yazılama Yayınevi.
• Harvey, D. (2004). Yeni Emperyalizm, (Çev. H. Güldü), İstanbul: Everest Yayınları.
• Hinnebusch, R. A. (1990). The Formation of the Contemporary Egyptian State from Nasser and Sadat to Mubarak, lbrahim M. Oweiss (ed.), The Political Economy of Contemporary Egypt, Center for Contemporary Arab Studies, (s. 188-209). Washington: Georgetown University.
• Hinnebusch, R. A. (1982). Children of the Elite: Political Attitudes of the Westernized Bourgeoisie in Contemporary Egypt, Middle East Journal, 36 (4), 535-561. 21/06/2014 19:49. Middle East Institute Stable URL: http://www.jstor.org/stable/4326469.
• Hobsbawn, E. (2010). Kısa 20.Yüzyıl: Aşırılıklar Çağı 1914-1991, (Çev. Y. Alogan), İstanbul: Everest Yayınları.
• Hook, S. ve Spanier, J. (2014). Amerikan Dış Politikası: İkinci Dünya Savaşından Günümüze, (Çev. Ö. T. Tanırlı), İstanbul: İnkılap Kitabevi.
• Jadallah, D. (2015). Economic Aid to Egypt: Promoting Progress or Subordination?, Class, Race and Corporate Power, 3 (2), DOI: 10.25148/CRCP.3.2.16092106
• Jadallah, D. (2016). Us Economic Aid in Egypt Strategies for Democratisation and Reform in the Middle East, New York: I.B. Tauris & Co. Ltd Landon, New York.
• Ikenberry, J. (1989). Rethinking the Origins of American Hegemony, Political Science Quarterly, 104 (3), 475–499, https://doi.org/10.2307/2600523
• Ikenberry, G. J. ve Kupchan, A. C. (1990). Socialization and Hegemonic Power. International Organization, 44, 283-315. doi:10.1017/S002081830003530X
• Keyman, F. (2016). Eleştirel Düşünce: İletişim, Hegemonya, Kimlik/Fark, A. Eralp (Der.), Devlet, Sistem ve Kimlik: Uluslararası İlişkilerde Temel Yaklaşımlar, (s.227-260), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kennedy, P. (1990). Büyük Güçlerin Yükseliş ve Çöküşleri: 1500’den 2000’e Ekonomik Değişme ve Askeri Çatışmalar, (Çev. B. Karanakçı), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları: Ankara.
• Kolasi, K. (2021). ABD Dış Politikasının Eleştirel Politik Ekonomisi: ABD Hegemonyasının Toplumsal Kaynakları, F. Yalvaç ve Y. Erçandırlı (Der), Eleştirel Uluslararası Politik Ekonomi: Bölgesel Dinamikler 2.Cild. (s.23-56), Ankara: Nika Yayınevi.
• Kissinger, H. (2000). Diplomasi, (Çev. İ. H. Kurt), Ankara: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Küçük, M. N. (2021). Uluslararası, B. Sarı ve İ. E. Sula (Der.), Kurumsal Perspektiften Temel Uluslararası İlişkiler Kavramları. (s.75-106), Ankara: Nobel Yayınevi.
• Magdoff, H. (1976). Emperyalizm Çağı: ABD’nin Dış Politikasının Ekonomik Temelleri, (Çev. D. Şafak), Ankara: Odak Yayınları.
• Mitchell, T. (2002). Rule of Experts Egypt, Techno-Politics, Modernity, California: University of California Press Berkeley and Los Angeles.
• Morton, A. D. (2003). Social Forces in the Struggle over Hegemony: Neo-Gramscian Perspectives in International Political Economy, Rethinking Marxism: A Journal of Economics. Culture & Society, 15:2, 153-179, DOI: 10.1080/0893569032000113514.
• Münkler, H. (2009). İmparatorluklar: Eski Roma’dan ABD’ye Dünya Egemenliğinin Mantığı, Çev. Z. A. Yılmazer). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mufti, M. (2012). The United States and Nasserist Pan-Arabism, D. W. Lesch (ed.), The Middle East and The United States History, Politics, and Ideologies,(s.93-109). London: Routledge Publishers.
• Nadelmann, E. (1982). Setting the Stage: American Policy Toward the Middle East, 1961-1966, International Journal of Middle East Studies, 14, 435-457.
• Nye J. S. ve Welch D. A. (2017). Küresel Çatışmayı ve İşbirliğini Anlamak. (Çev. R. Akman), İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• Nye J. S. (2019). The Rise and Fall of American Hegemony from Wilson to Trump. International Affairs, 95 (1), 63–80.
• Nye, J. S. (2017). Yumuşak Güç: Dünya Siyasetinde Başarının Araçları, (Çev. R. A. İnan), Ankara: BB101 Yayınları.
• Okur, M.A ve Ongur, H.Ö. (2014). Uluslararası İlişkilerde Eleştirel Teori, R. Gözen (Der.), Uluslararası İlişkiler Teorileri içinde, (s.291-324). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Okur, M. A. (2009). Robert W. Cox, Sivil Toplum ve Medeniyetler: Posthegemonik Bir Dünya Düzeni İçin Ontolojik Arayışlar, Uluslararası İlişkilerde Eleştirel Kuram: Hegemonya, Medeniyet ve Robert W. Cox içinde (s.67-123). Ankara: İmge Kitabevi.
• Panitch, L.ve Gindin, S. (2015). Küresel Kapitalizmin Oluşturulması: Amerikan İmparatorluğunun Siyasal İktisadı, (Çev. Ü. Şenesen), İstanbul: Yordam Kitap.
• Rupert, M. E. (1990). Producing Hegemony: State/Society Relations and the Politics of Productivity in the United States, International Studies Quarterly, 34 (4), 427–456. https://doi.org/10.2307/2600606
• Sander, O. (1991). Siyasi Tarih 1918-1990, Ankara: İmge Yayınları.
• Serbest, M. B. (2017). Süveyş Kanalı’nın Ulusallaştırılması Sorunu ve Süveyş. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (4), 689-711.
• Strange, S. (1987). The Persistent Myth of Lost Hegemony. International Organization, 41, (4), 551-574.
• Somçağ, S. (2022). ABD’de Çin Üzerinden Savaş, https://www.cumhuriyet.com.tr/yazarlar/selim-somcag/abdde-cin-uzerinden-ic-savas-2010228, Cumhuriyet, 09.12.2022
• Sümer, G. (2008). Amerikan Dış Politikasının Kökenleri ve Amerikan Dış Politik Kültürü, Uluslararası İlişkiler, 5, (19), 119-144.
• Trofimenko, G. (1991). Amerikan Savaş Stratejileri. (Çev. L. Oğuz), İstanbul: Pencere Yayınları.
• Turan, G. (2021). Hegemonya, B. Sarı ve İ. E. Sula (Ed.), Kurumsal Perspektiften Temel Uluslararası İlişkiler Kavramları içinde, (s.245-278). Ankara: Nobel Yayınevi.
• Todd, E. (2004). İmparatorluktan Sonra: Amerikan Sisteminin Çöküşü, (Çev. G. Çetin), Ankara: Dost Yayınları.
• Yalvaç F. (2016). Eleştirel Teori, Ş. Kardaş ve A. Balcı (Ed.). Uluslararası İlişkilere Giriş: Tarih, Teori, Kavram ve Konular içinde. (s.149-159). İstanbul: Küre Yayınları.
• Yavuz, Y. (2018). Disipliner Neoliberalizm, F. Yalvaç (Der.). Tarihsel Sosyoloji ve Uluslararası İlişkiler içinde. (s.257-276). Ankara: Nika Yayınevi.
• Wallerstein, I. (1993). Jeopolitik ve Jeokültür: Değişmekte Olan Dünya-sistem Üzerine Denemeler. (Çev. M. Özel), İstanbul: İz Yayıncılık.
• Wallerstein, I. (2000). Amerikan Gücünün Gerileyişi: Kaotik Bir Dünyada ABD, (Çev. B. Tuncay), İstanbul: Metis Yayınları.
• Witty, D. M. (2023). The U.S.-Egypt Military Relationship Complexities, Contradictions, and Challenges. Erişim Tarihi: 11.05.2023 https://www.washingtoninstitute.org/policy-analysis/us-egypt-military-relationship-complexities-contradictions-and-challenges.
• Zakaria, F. (1999). The Challenges of American Hegemony. International Journal, 54 (1), 9-27.
• Zinn, H. A. (1990). People’s History of the United States, New York: Harper Perennial.