VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE OECD ÜYESİ ÜLKELERİN ÇEVRE KORUMA HARCAMALARI ETKİNLİĞİNİN ÖLÇÜLMESİ

Yıl 2024, Cilt: 22 Sayı: 54, 2249 - 2279, 15.10.2024

Senem Koç Arslan , Gülsüm Gürler Hazman

https://doi.org/10.35408/comuybd.1463590

Öz

Kamu kaynaklarının etkin kullanılması, kaynakların doğru yönlendirilmesi hem karar vericiler hem de vatandaşlar açısından oldukça önemlidir. Veri zarflama analizi tam bu noktada kamu harcamalarının etkin kullanılmasını sağlamak ve karar vericilere politika belirlemelerinde iyi bir yol göstericidir. Değişen konjonktür gereği çevre koruma politikaları da bu noktada devletler için kritik öneme sahiptir. Çevre koruma politikalarının uygulanmasında ise çevre koruma harcamaları hayati bir öneme sahiptir. Bu çalışmayla veri zarflama analizi kullanarak 30 OECD ülkesinin 2015-2020 yılları arasında yapmış olduğu çevre koruma harcamalarının etkinlik skorları WinDeap ve MaxDea programları kullanılarak hesaplanmıştır. Çalışmada söz konusu ülkelerin etkinlik skorları için bir girdi (çevre koruma harcaması), beş çıktı (yenilenebilir enerji üretimi, ormanlık alan, kişi başı GSYH, P.M. 2,5 partikül madde maruziyeti ve karbondioksit emisyonu) kullanılmıştır. Veri zarflama analizinde çıktı maksimizasyonu temel hedeftir ancak P.M. 2,5 partikül madde maruziyeti ve karbondioksit emisyonu gibi çıktıların artması değil azalması hedeftir. Dolayısıyla istenmeyen çıktı olarak ifade edilen bu veriler analiz yapılmadan önce dönüştürülerek kullanılmıştır. Ayrıca kamu harcamaları açısından çevre koruma harcamaları minimum kamu harcaması ile maksimum etkinliği sağlamak hedeflendiği için çalışmada girdi odaklı VRS ve CRS modelleri uygulanmıştır. Çalışmada OECD üyesi ülkelerin her iki modelde de paralel bir etkinlik skoru elde ettiği görülmüştür. Ayrıca referans değerleri detaylı bir şekilde değerlendirilmiş ve OECD ülkelerinin çevre koruma harcamalarının etkinliği kamu harcamaları bağlamında değerlendirilmiştir

Anahtar Kelimeler

çevre koruma harcamaları, veri zarflama analizi, etkinlik, istenmeyen çıktı

Kaynakça

• Aksu, E. Ö., ve Gencer, C. T. (2018). Veri Zarflama Analizi ile OECD Ülkelerinin Çevre Performansının İncelenmesi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 18. EYİ Özel Sayısı, 191-206.
• Banker, R. D., Charnes, A., and Cooper, W. W. (1984). Some Models For Estimating Technical and Scale Inefficiencies in Data Envelopment Analysis. Management Science, 30(9), 1078-1092.
• Barrell, A., Dobrzanski, P., Bobowski, S., Siuda, K., and Chmielowiec, S. (2021). Efficiency of Environmental Protection Expenditures in EU Countries”. Energies, 14(24), 8443.
• Bayrak, Rıza. (2019). Uygulamalı Veri Zarflama Analizi (1. Bs). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Charnes, A., Cooper, W. W., and Rhodes, E. (1978). Measuring The Efficiency of Decision Making Units. European Journal Of Operational Research, 2(6), 429-444.
• Coelli, T. (1996). A Guide To Deap Version 2.1: A Data Envelopment Analysis (Computer) Program. Cepa Working Paper.
• Coelli, T. (Ed.). (2005). An Introduction to Efficiency And Productivity Analysis (2nd Ed). Springer.
• Demirci, A. (2018). Teori ve Uygulamalarla Veri Zarflama Analizi. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Golany, B., and Roll, Y. (1989). An Application Procedure For DEA. Omega, 17(3), 237-250.
• Halkos, G. E., and Tzeremes, N. G. (2013). Economic Growth And Environmental Efficiency: Evidence From US Regions. Economics Letters, 120(1), 48-52.
• Halkos, G. E., and Tzeremes, N. G. (2014). Public Sector Transparency And Countries’ Environmental Performance: A Nonparametric Analysis. Resource And Energy Economics, 38, 19-37.
• Halkos, G., and Petrou, K. N. (2019). Assessing 28 EU Member States’ Environmental Efficiency in National Waste Generation with DEA. Journal Of Cleaner Production, 208, 509-521.
• Iram, R., Zhang, J., Erdogan, S., Abbas, Q., and Mohsin, M. (2020). Economics of Energy and Environmental Efficiency: Evidence From OECD Countries. Environmental Science And Pollution Research, 27(4), 3858-3870.
• İşbilen Yücel, L. (2015). Excel-Solver Eklentisiyle Oluşturulan Portföylerin CCR Model ile Etkinlik Ölçümüne Yönelik Bir Uygulama. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 23, 112-146 .
• Jia, Y. P., and Liu, R. Z. (2012). Study Of The Energy And Environmental Efficiency of The Chinese Economy Based on a DEA Model. Procedia Environmental Sciences, 13, 2256-2263.
• Koçak, E., Kınacı, H., and Shehzad, K. (2021). Environmental Efficiency of Disaggregated Energy R&D Expenditures in OECD: A Bootstrap DEA Approach. Environmental Science And Pollution Research, 28(15), 19381-19390.
• Kumar, S., and Khanna, M. (2009). Measurement of Environmental Efficiency And Productivity: A Cross-Country Analysis. Environment and Development Economics, 14(4), 473-495.
• Kutlar, Aziz ve Bakırcı, Fehim. (2018). Veri Zarflama Analizi Teori ve Uygulama. Ankara: Orion Yayınevi.
• Lacko, R., and Hajduová, Z. (2018). Determinants of Environmental Efficiency of The EU Countries Using Two-Step DEA Approach. Sustainability, 10, 3525.
• Lacko, R., Hajduová, Z., and Markovič, P. (2023). Socioeconomic Determinants Of Environmental Efficiency: The Case Of The European Union. Environmental Science And Pollution Research, 30(11), 31320-31331.
• Li, M., and Wang, Q. (2014). International Environmental Efficiency Differences and Their Determinants. Energy, 78, 411-420.
• Liu, J.-B., and Zhao, B.-Y. (2023). Study On Environmental Efficiency Of Anhui Province Based On SBM-DEA Model And Fractal Theory. Fractals, 31(04), 2340072.
• Mollavelioğlu, M.Ş., Taşdoğan, Celal, & Mıhçı, H.H. (2014). Environmental Efficiency Analysis in OECD Countries. European Journal Of Social Sciences, 42(3), 427-439.
• Özkan, M., and Özcan, A. (2018). Veri Zarflama Analizi (Vza) ile Seçilmiş Çevresel Göstergeler Üzerinden Bir Değerlendirme: OECD Performans İncelemesi. Yönetim Bilimleri Dergisi, 16(32), 485-508.
• Scheel, H. (2001). Undesirable Outputs in Efficiency Valuations. European Journal Of Operational Research, 132(2), 400-410.
• Seiford, L. M., and Zhu, J. (2002). Modeling Undesirable Factors in Efficiency Evaluation. European Journal Of Operational Research, 142(1), 16-20.
• Shuai, S., and Fan, Z. (2020). Modeling The Role Of Environmental Regulations in Regional Green Economy Efficiency Of China: Empirical Evidence From Super Efficiency Dea-Tobit Model. Journal Of Environmental Management, 261, 110227. Song, M., Wang, S., and Liu, W. (2014). A Two-Stage Dea Approach For Environmental Efficiency Measurement. Environmental Monitoring And Assessment, 186(5), 3041-3051.
• Şimşek, N. (2011). Türkiye’nin Çevresel Enerji Etkinliği ve Toplam Faktör Verimliliği: Karşılaştırmalı Bir Analiz. Ege Akademik Bakış (Ege Academic Review), 11(3), 379-379.
• Taşkın, F., ve Zaim, O. (2001). The Role Of International Trade on Environmental Efficiency: A Dea Approach. Economic Modelling, 18(1), 1-17.
• Wang, P. (2018). Analysis of The Efficiency of Public Environmental Expenditure Based On Data Envelopment Analysis (Dea)-Tobit Model: Evidence From Central China. Nature Environment And Pollution Technology, 17, 43-48.
• Yalçın, A. Z., ve Gök, M. (2015). Avrupa Birliği ve Türkiye’de Kamu Çevre Koruma Harcamalarının Analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 11(25), Sayı 25.
• Yasmeen, R., Zhang, X., Tao, R., and Shah, W. U. H. (2023). The Impact of Green Technology, Environmental Tax And Natural Resources On Energy Efficiency And Productivity: Perspective Of OECD Rule Of Law. Energy Reports, 9, 1308-1319.
• Zaim, O. (2004). Measuring Environmental Performance of State Manufacturing Through Changes in Pollution Intensities: a DEA Framework. Ecological Economics, 48(1), 37-47.
• Zaim, O., and Taskin, F. (2000). Environmental Efficiency in Carbon Dioxide Emissions in The OECD: A Non-Parametric Approach. Journal Of Environmental Management, 58(2), 95-107.
• Zhang, J., Qu, Y., Zhang, Y., Li, X., and Miao, X. (2019). Effects of FDI on The Efficiency of Government Expenditure on Environmental Protection Under Fiscal Decentralization: A Spatial Econometric Analysis For China. International Journal Of Environmental Research And Public Health, 16(14), 2496.
• Zhou, P., Poh, K. L., and Ang, B. W. (2007). A Non-Radial Dea Approach to Measuring Environmental Performance. European Journal Of Operational Research, 178(1), 1-9.
• Environmental Performance Index (2024), Erişim: 19 Şubat 2024, https://epi.yale.edu/epi-team Planet
• IMF Climate Data Indicators, Erişim: 28 Kasım 2023, https://climatedata.imf.org Living Index (2024). https://www.livingplanetindex.org/
• International Energy Agency (2024), Erişim: 19 Şubat 2024, https://www.iea.org/data-and-statistics/data-product/emissions-factors
• OECD Stats, Erişim: 28 Kasım 2023, https://stats.oecd.org Socioeconomic Data and Applications Center (SEDAC), Erişim: 19 Şubat 2024, https://sedac.ciesin.columbia.edu/data/collection/esi/
• Statistical Review of World Energy (2023), Erişim: 10 Aralık 2023, https://www.energyinst.org/statistical-review/resources-and-data-downloads
• World Bank Open Data, Erişim: 10 Aralık 2023, https://data.worldbank.org/