Psikiyatri Kliniğinde Yatan Bir Bireyin Gordon’un Fonksiyonel Sağlık Örüntüleri Modeline Göre Değerlendirilmesi: Olgu Sunumu

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 1, 109 - 118, 30.06.2023

Halil İbrahim Bilkay , Elif Türkmen , Tülay Yılmaz Bingöl , Nermin Gürhan

Öz

Giriş: Bireyi 11 fonksiyonel sağlık örüntüsüne göre değerlendiren hemşirelik modeli Gordon’un Fonksiyonel Sağlık Örüntüleri (FSÖ) modelinin psikiyatri kliniklerinde kullanımının kısıtlı olduğu bilinmektedir.
Amaç: Bu çalışmada bir psikiyatri kliniğinde tedavi gören bireyin Gordon’un FSÖ modeline göre değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Ülkemizde bulunan bir ruh sağlığı hastanesinin kapalı psikiyatri kliniğinde “organik olmayan psikoz” tanısı ile tedavi gören bir hastanın hemşirelik sürecinde FSÖ modeli kullanılmıştır. Olgunun verileri 02.07.2021-16.07.2021 tarihleri arasında hasta ile yapılan görüşmeler, hasta ile ilgili tedavi ekibinin kayıtları, tedavi ekibinin görüşleri ve araştırmacıların gözlemleri ile toplanmıştır. Bakım planı ise FSÖ modeline göre araştırmacı hemşireler tarafından düzenlenmiştir.
Bulgular: FSÖ modeline göre incelenen olguda “sağlığın algılanması veya sağlığın yönetim biçimleri”, “bilişsel algılama şekli” ve “rol ilişki süreci” olmak üzere üç disfonksiyonel örüntü belirlenmiş ve bu örüntülere göre üç hemşirelik tanısı konulmuştur. “Sağlığı sürdürmede yetersizlik”, “düşünce sürecinde bozulma” ve “sosyal etkileşimde bozulma” olarak belirlenen hemşirelik tanılarına göre hemşirelik girişimleri uygulanarak sonuçlar değerlendirilmiştir.
Sonuç: Bireyi 11 fonksiyonel sağlık örüntüsüne göre ele alan hemşirelik modeli sayesinde olgu hakkında ayrıntılı ve sistematik bir şekilde veri toplanmıştır. FSÖ modelinin kapalı psikiyatri kliniklerinde yatan bireylerin biyopsikososyal yönden değerlendirilerek hemşirelik bakımında kolaylık sağladığı ve detaylı bilgi alınmasını kolaylaştırdığı sonucuna ulaşılmıştır. Psikiyatri kliniklerinde tedavi gören bireylerin bakım sürecinde hemşireler ve hemşirelik öğrencileri başta olmak üzere ruh sağlığı çalışanları ve diğer sağlık disiplinleri tarafından FSÖ modelinin kullanılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Psikiyatri klininiği, Fonksiyonel sağlık örüntüleri modeli, Psikiyatri hemşireliği, Olgu sunumu, Psychiatry clinic, functional health patterns model;, psychiatric nursing

The Evaluatıon Of An Indıvıdual In The Psychıatry Clınıc Accordıng To Gordon's Model Of Functıonal Health Patterns: A Case Report

Öz

Introduction: It is known that the use of Gordon's Functional Health Patterns (FHP), the nursing model that evaluates the individual according to 11 functional health patterns, is limited in psychiatry clinics.
Aim: It was aimed to evaluate the individual receiving treatment in a psychiatry clinic according to Gordon's FHP model.
Method: The FHP model was used in the nursing process of a patient who was treated with the diagnosis of "non-organic psychosis" in the closed psychiatry ward of a mental health hospital in our country. The data of the case were collected between 02.07.2021 and 16.07.2021, through the interviews with the patient, the records of the treatment team about the patient, the opinions of the treatment team and the observations of the research nurses. The care plan was prepared by the research nurses according to the FHP model.
Results: Nursing diagnoses were determined according to the patterns of "perception of health or management styles of health", "cognitive perception style" and "role relationship process" in the case examined according to the FHP model. Nursing interventions were applied and the results were evaluated according to the nursing diagnoses determined as "inability to maintain health", "impairment in thought process" and "impairment in social interaction".
Conclusions: Thanks to the nursing model, which deals with the individual according to 11 functional health patterns, detailed and systematic data was collected about the case. It has been concluded that the FHP model provides convenience in nursing care and facilitates obtaining detailed information by evaluating the biopsychosocial aspects of individuals hospitalized in closed psychiatry clinics. It is recommended that the FHP model be used by mental health professionals and other health disciplines, especially nurses and nursing students, in the care process of individuals treated in psychiatry clinics.

Anahtar Kelimeler

Psychiatry clinic, functional health patterns model, psychiatric nursing, case report

Kaynakça

• Cafer Karalar, B., Karadakovan, A. (2021) Covid-19 enfeksiyonu sebebiyle nörolojik tutulum gösteren olgunun Gordon fonksiyonel örüntülerine göre incelenmesi. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi, 3(1), 64-71. doi: 10.46413/boneyusbad.758947
• Duran, S., Eroğlu, S. (2016) Psikiyatrik hastalık tanılı hasta ve ailelerinin eğitim gereksinimlerinin belirlenmesi. Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 13 (3), 237-247
• Ergun, D., Zengin, N. (2021) Fonksiyonel sağlık örüntülerine göre osteoporoza bağlı kalça kırığı olan bireyin hemşirelik bakımı: Olgu sunumu. Sağlık Profesyonelleri Araştırma Dergisi, 3(2), 75-84.
• Fıstıkçı, N., Keyvan, A., Cesur, E. (2016) Psikiyatrik hastalıklarda içgörü kavramı: Bir gözden geçirme. Yeni Symposium, 54(2), 9-25.
• İnal, S., Erdim, L. (2015) Doğal afet nedeniyle post travmatik stres bozukluğu yaşayan bir çocuk olguda hemşirelik bakımının planlanmasında fonksiyonel sağlık örüntüleri modeli'nin kullanılması. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 2(3), 345-354. doi: 10.17681/hsp.61076
• Kaçmaz, E.D., Çam, O. (2019) Psikiyatri hastalarına bakım veren hemşirelerin bakım odaklı hemşire-hasta etkileşim düzeylerinin incelenmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 10(1), 65-74. doi: 10.14744/phd.2018.83702
• Karadede, Ö., Karadede, H., & Kavala, A. (2021) Covid-19 hastalığında Gordon’un fonksiyonel sağlık örüntüleri modeli doğrultusunda hemşirelik bakımı: olgu sunumu. Journal of Education and Research in Nursing, 18(1), 3-9. doi: 10.5152/jern.2021.03764
• Kidd, S, Kenny, A, McKinstry, C. (2014) The meaning of recovery in a regional mental health service: An action research study. Journal of Advanced Nursing, 71(1), 181-192. doi: 10.1111/jan.12472
• Koç, Z, Bulut, S, Karaman, H. (2019) Adolesan idiyopatik skolyoz tanılı hastada fonksiyonel sağlık örüntüleri modeline göre hemşirelik bakımı: Olgu sunumu. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 22(4), 319-330. doi: 10.17049/ataunihem.454025
• Lincoln, T.M., Lullmann, E., Rief, W. (2007) Correlates and long-term consequences of poor insight in patients with schizophrenia. A systematic review. Schizophr Bull, 33(6), 1324–1342. doi: 10.1093/schbul/sbm002
• Sabancıoğulları, S., Elvan, E., Kelleci, M., Doğan, S. (2011) Bir psikiyatri kliniğinde hemşireler tarafından yapılan hasta bakım planlarının Fonksiyonel Sağlık Örüntüleri Modeli ve NANDA tanılarına göre değerlendirilmesi. Journal of Psychiatric Nursing, 2(3), 117-122.
• Sorias, S. (2015) Psikiyatrik tanıda betimsel ve kategorik yaklaşımların kısıtlılıklarını aşmak: Bayes ağlarına dayalı bir öneri. Türk Psikiyatri Dergisi, 26(1), 1-12. doi: 10.5080/u11198
• Şimşek Arslan, B., Buldukoğlu, K. (2021) Psikiyatri kliniğinde çalışan hemşire olmak: Niteliksel bir çalışma. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 12(1), 67-75. doi: 10.14744/phd.2020.00236
• Temel, M., Kutlu, F.Y. (2015) Gordon's model applied to nursing care of people with depression. International nursing review, 62(4), 563-572. doi: 10.1111/inr.12217
• Temel, M., Kutlu, F.Y. (2019) Depresyon tanılı bir hastada fonksiyonel sağlık örüntüleri modeli temelinde bir bakım planı. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi, 27(1), 91-103. doi: 10.26650/FNJN287469
• Uslu, A., Hisar, F. (2020) Metastatik meme kanseri olan hastanın Gordon’un Fonksiyonel Sağlık Örüntüleri Modeli’ne göre hemşirelik bakımı: Olgu sunumu. Genel Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(1), 59-69.
• Uysal, H., Karataş, C. (2017) Kronik böbrek yetersizliğinde fonksiyonel sağlık örüntülerine göre hemşirelik bakımı: Olgu sunumu. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 4(2), 49-61.
• Wiffen, B.D., Rabinowitz, J., Lex, A., David, A.S. (2010) Correlates, change and ‘state or trait’ properties of insight in schizophrenia. Schizophr Res. 122(1–3), 94–103. doi:10.1016/j.schres.2010.03.005
• Zuhur, Ş., & Özpancar, N. (2017) Türkiye’de kronik hastalık yönetiminde hemşirelik modellerinin kullanımı: sistematik derleme. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 19(2), 57-74.