Interfaith Dialogue in Germany: Appearance and Reality

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 1, 9 - 32, 15.04.2024

Ahmet Inam

Öz

Throughout history, people’s relations with each other have been made possible by the parties getting to know their counterparts. The process leading to peace and tranquility passes through dialogue and its most basic element ‘face-to-face’ communication. The best example of this in history is the face-to-face relations established by the Prophet Muhammad (peace be upon him) with the communities living in Medina who had not yet accepted Islam, and the contract he made with them, known as the “Madinah Document”. This contract served as a reference for problems arising from ethnic and religious differences in later Muslim and non-Muslim societies. Accordingly, non-Muslims in the Ottoman Empire were able to live their religion and culture in the legal system called “Millet System”. A successful dialogue depends on some conditions. First of all, the parties should establish dialogue on an equal footing. In addition, the parties should not enter into expectations that their interlocutors will not consent to. Another important condition is that the parties should be honest. For example, it is obvious that structures such as FETÖ, which engage in dialogue for their own interests rather than to solve the problems of Muslims, are not honest and therefore harm Muslims in general. Another example of dialogue problem is the interference from outside in the internal/religious affairs of Muslims in the work carried out within the framework of the German Islamic Conference (Deutsche Islam Konferenz). To put it more clearly, dialogue activities with Muslims, especially at a high level, continue to be problematic for Muslims in terms of their goals and methods.

Almanya’da Dinler Arası Diyalog: Görünüş ve Gerçek

Öz

Tarih boyunca insanların birbirleriyle ilişkileri, tarafların muhataplarını tanımalarıyla mümkün olabilmiştir. Barış ve huzura giden süreç de diyalogdan ve onun en temel unsuru olan ‘yüz yüze’ iletişimden geçer. Tarihte bunun en güzel örneği Hz. Muhammed’in (sav.) Medine’de yaşayan ve henüz Müslümanlığı kabul etmemiş topluluklarla kurduğu yüz yüze ilişkiler ve onlarla yaptığı “Medine Vesikası” olarak bilinen sözleşmedir. Bu sözleşme, sonraki Müslüman ve gayri Müslim toplumlarda etnik ve dinî farklılıklardan doğan sorunlarda referans teşkil etmiştir. Bu doğrultuda Osmanlı Devleti’ndeki gayrimüslimler de “Millet Sistemi” adı verilen hukuki sistemde dinlerini ve kültürlerini yaşayabilmişlerdir. Diyalogun sağlıklı gerçekleşmesi bazı şartlara bağlıdır. Her şeyden önce taraflar eşit mertebeden diyalog kurmalıdır. Bunun yanında taraflar muhataplarının razı olmayacakları beklentilere girmemelidir. Önemli bir şart da tarafların dürüst olmasıdır. Mesela, Müslümanların sorunlarını çözmek için değil de kendi menfaatleri için diyalog çalışmaları yapan FETÖ gibi yapılanmaların dürüst olmadığı ve bu sebeple Müslümanların geneline zarar verdikleri aşikârdır. Diyalog sorunlarına başka bir örnek de Alman İslam Konferansı çerçevesinde yapılan çalışmalarda dışarıdan Müslümanların iç/ dini meselelerine gibi müdahale edilmesidir. Bugün Almanya’da yaklaşık 5 milyon Müslüman yaşamaktadır ve bu da toplumun yaklaşık % 6’sını oluşturmaktadır. Dolayısıyla göz ardı edilemeyecek büyük bir Müslüman nüfusa sahip Almanya’da birçok sebepten kaynaklanan sorunların çözümünde devlet ve (Alman) toplum(u) için olduğu kadar Müslüman kesim için de diyalog son derece önemlidir. Ancak sorunlara çözüm için yapılan diyalog faaliyetleri hiç de sorunsuz yürümemektedir. Daha açık bir ifadeyle Müslümanlarla bilhassa üst düzeyde yürütülen diyalog çalışmaları hedefleri ve yöntemi bakımından Müslümanlar nezdinde sancılı geçmeye devam etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Diyalog, Alman İslam’ı, Alman İslam Konferansı, İslamofobi, Irkçılık, Dini Cemaatler

Kaynakça

• Aslan, A. (2019). Almanya’da İslam ve İslam’ın Kurumsal Temsili, İZÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 7, Sayı: 15, ss. 1-40.
• Bayrakdar, M. (2007). Dinlerarası Diyalog ve Misyonerlik. İslami Araştırmalar, Cilt 20, Sayı: 4. Bax, D. (2023). ‘Das Laute Schweigen der Deutschen’, https://taz.de/Israels-Krieg-in- Gaza/!5981361/ (Erişim tarihi: 12 Ocak 2024).
• İnan, H. (2006). “Schlechter Dialog” ist besser als kein Dialog!”, içinde Dialog im Wandel. Der Christlich-islamische Dialog. Anfänge – Krisen – Neue Wege (editör Bernd Neuser), Neukirchen-Vlyn, ss. 80-112.
• İnam, A. (2022). “Alman İslam’ı ve İslam’ın “Konstantinleştirilmesi”ne Dair”, https://perspektif. eu/2018/11/01/alman-islami-ve-islamin-konstantinlestirilmesi/#_ftnref1 (Erişim tarihi: 27 Nisan 2022).
• İnam, A. (2022). “Der Islam gehört wieder zu Deutschland, oder?” https://www.trtdeutsch. com/meinung/der-islam-gehort-wieder-zu-deutschland-oder-7850815, (Erişim tarihi: 18 Temmuz 2022).
• İnam, A. (2024). ‘Der Aktuelle Wahnsinn: Rassismus in Deutschland’, https://www.trtdeutsch. com/meinung/der-aktuelle-wahnsinn-rassismus-in-deutschland-16415606 (Erişim tarihi: 12 Ocak 2024).
• Klinkhammer, G. vd. (2011). Interrelligiöse und interkulturelle Dialoge mit MuslimInnen in Deutschland, Universität Bremen, s. 41.
• Seidl, C. (2022). “Islam-Debatte, Jüdisch, ehrenhalber?”, Frankfurter Allgemeine, https://m- faz-net.cdn.ampproject.org/v/s/m.faz.net/aktuell/feuilleton/juedisch-christliche-tradi- tion-in-deutschland-15521226.amp.html(Erişim tarihi: 28 Nisan 2022).
• Thränhardt, D. ve Weiss, K. (2016). “Die Einbeziehung des Islam in Deutschland zwischen Integrations- und Religionspolitik”, Staat und Islam – Interdisziplinäre Perspektiven (editör Uwe Hunger, Nils Johann Schröder) içinde, Springer Verlag, s. 25.
• “Ankara wird das Institut nicht steuern”, https://www.tagesspiegel.de/wissen/streit-um-bei- rat-der-berliner-islam-theologie-ankara-wird-das-institut-nicht-steuern/24040946.html (Erişim tarihi: 01.05.2022).
• “Antisemitismus in der BDS-Kampagne”, https://www.bpb.de/themen/antisemitismus/dos- sier-antisemitismus/328693/antisemitismus-in-der-bds-kampagne (Erişim tarihi: 28.04.2022).
• “Antwort der Bundesregierung, Die Zentren für Islamische Theologie und die Konzeption der Beiräte”, https://dserver.bundestag.de/btd/18/130/1813059.pdf (Erişim tarihi: 01 Mayıs 2022).
• “Das Dialog Diktat”, https://www.islamiq.de/2019/06/01/das-dialog-diktat/comment-page-3/ (Erişim tarihi: 01 Mayıs 2022).
• “Der Staat entscheidet mit wem er über was spricht”, https://www.islamiq.de/2016/09/27/der- staat-entscheidet-mit-wem-er-ueber-was-spricht/ (Erişim tarihi: 01 Mayıs 2022).
• “Die Deutsche Islamkonferenz (DIK) – eine Chronologie”, https://www.islamiq.de/2021/09/27/ die-deutsche-islamkonferenz-dik-eine-chronologie/ (Erişim tarihi: 29 Nisan 2022).
• “Die Ditib und der interreligiöse Dialog, Belastete Verständigung”, https://de.qantara.de/inhalt/ die-ditib-und-der-interreligioese-dialog-belastete-verstaendigung (Erişim tarihi: 01 Mayıs 2022).
• “Die sind enttäuscht”, https://taz.de/Die-sind-enttauscht-/!654273/ (Erişim tarihi: 29 Nisan 2022).
• “Die Zentren für Islamische Theologie und die Konzeption der Beiräte”, https://dip.bundestag. de/vorgang/.../82379 (Erişim tarihi: 01.05.2022).
• “Ein Islam in, aus und für Deutschland = Bir (Alman) İslâm’ı: Almanya’da, Almanya’dan ve Almanya için”. https://www.deutsche-islam-konferenz.de/DE/DIK/Ziele/ziele_node. html;jsessionid=F2551CEA34E592737BA556BCC5873810.internet282
• “Gehört der Islam zu Deutschland?”, https://www.deutschlandfunk.de/gehoert-der-islam-zu- deutschland-100.html (Erişim tarihi: 01 Mayıs 2022).
• “Islam in Deutschland”, https://bmi.bund.de/DE/themen/heimat-integration/staat-und-religion/ islam-in-deutschland/islam-in-deutschland-node.html (Erişim tarihi: 28 Nisan 2022).
• “Islamische Theologie wird erstmals evaluiert”, https://www.deutschlandfunk.de/hochschulange- bot-islamische-theologie-wird-erstmals-100.html (Erişim tarihi: 25.04.2022).
• “Siyasetçiler İslam’ın Dışlanmasında Politik Bir Sermaye Buluyor”, https://perspektif. eu/2016/09/01/siyasetciler-islamin-dislanmasinda-politik-bir-sermaye-buluyor (Erişim tarihi: 01 Mayıs 2022);
• “Streit um Islam-Auslegung überschattet Gauck-Besuch in Münster”, https://www.der- westen.de/region/streit-um-islam-auslegung-ueberschattet-gauck-besuch-in-muen- ster-id8712752.html(Erişim tarihi: 25.04.2022); “Neue Wiener Dokumentationsstelle legt Finger in die Wunde”, https://www.domradio.de/artikel/neue-wiener-dokumenta- tionsstelle-legt-finger-die-wunde-theologe-khorchide-ueber-die-gefahr (Erişim tarihi: 18 Temmuz 2022).
• “The Global Religious Landscape”, https://www.researchgate.net/publication/259938665_The_ Global_Religious_Landscape (Erişim tarihi: 28 Nisan 2022).
• “Warum eine kritische Haltung zum Islam den Grünen gut tut”, https://www.sueddeutsche.de/ politik/parteitag-der-gruenen-warum-eine-kritische-haltung-zum-islam-den-gruenen- gut-tut-1.2748084 (Erişim tarihi: 01 Mayıs 2022), “Gewalt im Koran”, https://aktuelles. uni-frankfurt.de/gesellschaft/gewalt-im-koran/ (Erişim tarihi: 01 Mayıs 2022).
• “WDR stellt Nemi El-Hassan nicht als Moderatorin ein” https://www.faz.net/aktuell/feuilleton/medien/wdr-stellt-nemi-el-hassan-nicht-als-moderatorin- von-quarks-ein-17615081.html (Erişim tarihi: 26.04.2022).
• “Why Auschwitz survivor Esther Bejarano supports BDS”, https://electronicintifada.net/con- tent/why-auschwitz-survivor-esther-bejarano-supports-bds/26191 (Erişim tarihi: 28.04.2022).
• “Wir brauchen ein aufgeklärtes Islamverständnis”, https://www.deutschlandfunk.de/is- lam-wir-brauchen-ein-aufgeklaertes-islamverstaendnis-100.html (Erişim tarihi: 01 Mayıs 2022).
• https://www.deutschlandfunk.de/islam-in-deutschland-initiative-saekularer-islam-stellt-100. html (Erişim tarihi: 25.04.2022).
• https://www.deutschlandfunk.de/islam-in-deutschland-initiative-saekularer-islam-stellt.1773. de.html?dram:article_id=441957. (Erişim tarihi: 25.04.2022).
• https://www.deutschlandfunk.de/islam-wir-brauchen-ein-aufgeklaertes-islamverstaendnis.886. de.html?dram:article_id=433158 (Erişim tarihi: 25.04.2022).
• https://www.geistes-und-sozialwissenschaften-bmbf.de/de/Zentren-fur-Islamische-Theolo- gie-Nach-zehn-Jahren-gut-etabliert-2444.html (Erişim tarihi: 12.01.2024).
• https://house-of-one.org/de/downloads, Stiftungsrat der Stiftung House Of One. https://www.salom.com.tr/haber/107968/dunyadaki-yahudi-nufusu-147-milyon (Erişim tarihi: 28 Nisan 2022).
• https://www.tagesspiegel.de/politik/moscheeverband-ditib-die-folgen-der-spitzelei-fuer-die- tuerkei/19247224.html, https://daserste.ndr.de/panorama/archiv/2017/Staat-im-Staate- tuerkische-Beamte-in-deutschen-Moscheen,ditib158.html (Erişim tarihi: 28.04.2022).
• https://www.tagesspiegel.de/themen/agenda/muslime-in-deutschland-der-islam-wird- bunter/23837090.html. (Erişim tarihi: 25.04.2022).