Türkiye’de 1980 Sonrası Reel Asgari Ücretin Belirleyicileri

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 61, 1029 - 1068, 01.01.2019

Mehmet Özyiğit Ali Çelik , Ali Petek

Öz

Çalışmanın amacı Türkiye için reel asgari ücret düzeyinin 1980 sonrası belirleyicilerini incelemektir. İktisat teorisi ve iktisat politikalarının oluşumunda oldukça önemli ve başkaca çıkarımlara neden olan reel asgari ücretler; sendikalaşma derecesi, enflasyon, reel GSYİH ve emek verimliliği ilişkisinde hem kısmi karşılaştırmalı hem de ekonometrik araçlar kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışmanın sonuçları iki ayrı yönteme göre değerlendirilmektedir. Teorik olarak ele alındığında, Türkiye’de emek verimliliği artışı EU ve G7 ülkelerine göre oldukça geridedir. Öte yandan reel GSYİH artışlarından bağımsız bir net iyileşme olmadığı karşılaştırmalı analizde ortaya konmaktadır. Ayrıca SGK yıllıklarından görülebileceği üzere Türkiye’de ortalama ve medyan ücretler asgari ücret etrafında toplanmaktadır. Dolayısıyla Türkiye ekonomisi açısından asgari ücretlerde son yıllarda nominal bir artış gözlemlense de çalışanların giderek taban ücrete yakın ücret düzeylerinden istihdam edildiği bulgulanmıştır. Diğer bir ifadeyle emek piyasası açısından bir asgari ücretleştirmenin gerçekleştiği belirtilebilir. Ayrıca politika tasarımı nedeniyle başarılı bir şekilde baskılanmış ücretlerin, ülkenin üretim yapısının uzmanlaşmasında negatif ya da yanıltıcı bir sinyal olarak işleyebileceği belirtilmiştir. Düşük ücretler emek yoğun bir endüstriyel uzmanlaşmaya neden olduğunda, rekabet için ücretlerin baskılanması ve düşük ücretler nedeniyle emek yoğun, katma değeri düşük mal üretiminde uzmanlaşmanın, ülkenin sanayileşmesinin gelişimi açısından çelişkili bir ilişki ortaya çıkarabileceği vurgulanmıştır. Bu bağlamda çalışmanın uygulama kısmında 1980-2016 yılları arası, Türkiye için reel asgari ücret düzeyi, sendikalaşma derecesi, enflasyon, reel GSYİH ve emek verimliliği verileriyle değişkenler arasındaki ilişkinin yönünü tespit etmek için gerekli olan ekonometrik modeller kullanılmıştır. Serilerin durağanlığı, yapısal kırılmasız birim kök ve yapısal kırılmalı birim kök testleri yardımıyla incelenmiştir. TodaYamamoto Nedensellik Testi sonuçlarına göre ise; GSYİH, enflasyon, verimlilik değişkenlerinin asgari ücretin belirlenmesinde etkili olduğu tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Reel Asgari Ücret, Türkiye Ekonomisi, Nedensellik

Determinants of Real Minimum Wages Post-1980 in Turkey

Öz

The aim of the study is to examine the determinants of the real minimum wage levels for Turkey after 1980. Real minimum wages, which are very important in the formation of economic theory and economic policies and which lead to other conclusions; unionization rate, inflation, real GDP and labor productivity were analyzed using both partial comparative and econometric instruments. The results of the study are evaluated with two different approaches. In a theoretical framework, labor productivity growth in Turkey is far behind the developed countries i.e. EU and G7 countries . On the other hand, comparative analysis reveals that there is no net improvement irrelevant to real GDP growth. Moreover, as one can see from social security institution annual records mean and median annual wages converge to the minimum wage. Therefore, it has been found that the employees also observed at a nominal increase in minimum wages in recent years and they can find jobs with the wages close to the minimum wage levels. In other words, it can be stated that labor market wage equilibrium is shaped around the minimum wage. Moreover, it has been stated that lowering wages with apolicy design may function as a negative or misleading signal for the specialization of the productionstructure of the country. It is emphasized that when low wageslead to labor-intensive industrial specialization, intensiveindustries, lowvalue-added goods production due to low wages may create a contradictory relationship in terms of the development of the industrialization of the country. In this context, econometric methods will be implemented to determine the direction of the relationship between real minimum wages, unionization rate, inflation, real GDP, and labor productivity using data for the period of 1980-2016. The stationarity of the series has been investigated with the help of structural continuity unit roots and structural discontinuous unit root tests. According to Toda-Yamamoto Causality test results; GDP, inflation and productivity variables were found to be effective in determining the real minimum wage level

Anahtar Kelimeler

Real Minimum Wage, Turkish Economy, Causality

Kaynakça

• Abdioğlu, Z., (2013). Ücret-Fiyat Spirali: Türk İmalat Sanayi Örneği, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Sayı: 19.
• Aksu, Ö. (1993). Ücretler ve Verimlilik. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Aslan, O. E. (2012). Devlet Bürokrasisi ve Kamu Personel Rejimi,(2. Baskı). Ankara: İmge Yayınları.
• Bağımsız Sosyal Bilimciler (2011). Ücretli Emek ve Sermaye: Derinleşen Küresel Kriz ve Türkiye’ye Yansımaları, İstanbul: Yordam Yayınları.
• Balaylar, A. N. (2012).Türkiye’de Enflasyon Hedeflemesi Uygulamasının Makroekonomik Etkileri. Yayımlanmamış Doçentlik Çalışması, Dokuz Eylül Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İktisat Bölümü: İzmir.
• Bauer T., Bonin H., Goette, L., Sunde U., (2007). Real and Nominal Wage Rigidities and The Rate of Inflation: Evidence From West Germany Micro Data, The Economic Journal, Volume 117, Issue 524. p. 508-529.
• Cahuc, P. ve Michel, P., (1995). Minumum Wage Unemployment and Growth, European Economic Review, 40(7), 1463-1482.
• Cömert, H. & Türel, O. (2016). Finansal Küreselleşme Sürecinde Türkiye’de Para Politikasının Evrimi: 1980-2014. EconomicResearchCentre, WorkingPapers in Economics, 16/13.
• Disk-Ar, (2016), Asgari Ücret Raporu.
• Disk-Ar (2017) Türkiye İşçi Sınıfı Gerçeği, İşçilerin Çalışma ve Yaşam Koşulları İle Algı ve Tutumları Alan Araştırması Sonuçları.URL: http://disk.org.tr/wp- content/uploads/2018/02/DISK-Turkiye-Isci-Sinifi-Arastirmasi-Basin- Toplantisi-Ozet-Rapor-1.pdf (05/03/2018)
• Duman, A. & Duman, A. (2016). Türkiye’de Sendika Üyeliğinin Kamu ve Özel Sektördeki Ücretler Üzerine Etkileri. Çalışma ve Toplum Dergisi, 48, 11-30.
• Eser, Y. B. & Terzi, H. (2008). Türkiye’de Asgari Ücret: Sorunlar Öneriler. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(1), 129-143.
• Granger, C.W.J. (1969). Investigating Causal Relations By Econometric Models and Cross-Spectral Methods. Econometrica, 37, 424-438.
• Güven, A., Mollavelioğlu, Ş. & Dalgıç, B. Ç. (2011). Asgari Ücret İstihdamı artırır mı? 1969-2008 Türkiye Örneği, ODTÜ Gelişme Dergisi, 38, 147-166.
• Güneş, Ş., (2007). İmalat Sektöründe Verimlilik ve Reel Ücret İlişkisi: Bir Koentegrasyon Analizi, Celal Bayar İ.İ.B.F. Yönetim ve Ekonomi, Cilt: 14, Sayı: 2.
• Gürak, H. (2001). Bilgi-Verimlilik Artışı İlişkisi. Verimlilik Dergisi, MPM Yayınları, 2001(1)1, 1-10.
• Hall, S.G. (1991).The Effect of Varying Length VAR Models on The Maximum Likelihood Estimates of Cointegrating Vectors. Scottish Journal of Political Economy, 38, 317-323.
• Kargı, B. (2013). Ücret Yapışkanlığı Hipotezinin Test Edilmesi: Türkiye’de Asgari Ücret ve Büyüme Üzerine Zaman Serileri Analizi (2005-2012), Çalışma ve Toplum Dergisi, 37,183-210.
• Kepenek, Y. &Yentürk, N. (2009).Türkiye Ekonomisi, 22. Basım, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Kesici, R. M. (2011). Avrupa Emek Piyasası Dinamikleri ve Avrupa İstihdam Stratejisi Temelinde Türkiye’nin Uyumu. Çalışma ve Toplum Dergisi, 28,75-115.
• Koç, A., (2016). Türkiye’de 1980 Sonrasının Politik İktisadı Bağlamında Asgari Ücret Analizi’’, Çalışma ve Toplum Dergisi, 2016/3.
• Korkmaz, A., ve Çoban, O.,(2006). Emek Piyasasında Asgari Ücret, İşsizlik ve Enflasyon Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Bir Analizi: Türkiye Örneği (1969-2006), Maliye Dergisi, Sayı 151, Temmuz-Aralık.
• Korkmaz, A. (2004). Bir Sosyal Politika Aracı Olarak Türkiye’de Asgari Ücret: 1951-2003.Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 53-69.
• Kwiatkowski, D.,Philips, P.C. B., Schmidt, P. &Shin, Y. (1992). Testing The Null Hypothesis of Stationarity Against The Alternative of a Unit Root: How Sure Are We That The Economic Time Series Have a Unit Root?.Journal of Econometrics, 54,159-178.
• Lee, J. &Strazicich, M.C. (2003). Minimum Lagrange Multiplier Unit Root Test With Two Structural Breaks.The Review of Economic Sand Statistics, 85(4), 1082- 1089.
• Meer, J. ve West, J., (2013). Effects of the Minimum Wage on Employment Dynamics, NBER Working Paper No. 19262. August.
• Neumark D. ve Schweitzer M., and Wascher W., (2004). Minimum Wage Effects Throughout The Wage Distribution, The Journal of Human Resources, 39(2):425–450
• Özatay, F. (2013). Parasal İktisat Kuram ve Politika.Ankara: Efil Yayınları.
• Özdemir, A. R.& Dayıoğlu, M. R. (2015). Türkiye’nin Asgari Ücret Oranı ‘Seçimi’: Nedenleri ve Olası Sonuçları. Sosyoekonomi, 24(27), 225-241.
• Peron, P. (1989). Testingfor a Unit Root in a Time Series with a Changing Mean. Princeton Universityand C.R.D.E, Economic Research Program, Research Memorandum,347.
• Phillips, C.B & Hansen, B.E. (1990). Statistical Inference in InstrumentalVariables Regression With I(1) Processes. Review of EconomicStudies, 57,99-125.
• Rissman, E. R. (1995). Sectoral Wage Growth and Inflation, Economic Perspective, 19(4): 15-28.
• Selamoğlu, A.&Lordoğlu, K. (2006). Katılım Sürecinde Avrupa Birliği ve Türkiye’de İşgücü ve İstihdamın Görünümü (1. Baskı).Belediye-İş Yayınları (AB’ye Sosyal Uyum Dizisi).
• Sunal, O.& Alp, Ö. S. (2015). Türkiye’de Reel Asgari Ücretler ve Reel GSYİH Değişmeleri Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Enflasyon Oranına Endekslenmiş Bir Nominal Asgari Ücret Politikası. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 70(1), 111–129.
• Şafak, C. (2006). Türkiye’de İşçi Ücretlerinin Seyri 1980-2005,
• URL:http://sendika62.org/2006/07/turkiyede-isci-ucretlerinin-seyri-1980-2005- cansafak/(05.03.2018).
• Şenses, F. (2017). İktisada Farklı Bir Giriş. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Şenses, F. (2017b). Küreselleşmenin Öteki Yüzü: Yoksulluk (8. Baskı).İstanbul: İletişim Yayınları.
• Tatlıyer, M. (2016). Enflasyon Hedeflemesini Aşmak.Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı. Analiz, 168, 1-20.
• Toda, H.Y. & Yamamoto, T. (1995). Statistical Inference in Vector Autoregressions with Possbly Integrated Process. Journal of Econometrics, 66, 225-250.
• TCMB. (2006). Enflasyon Hedeflemesi Rejimi.
• Uyanık, Y. (2008). Neoliberal Küreselleşme Sürecinde İşgücü Piyasaları, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 209-224.
• Yılmaz, B. (2005).Türkiye ve Avrupa Birliği Ülkelerinde Asgari Ücret: Karşılaştırmalı Bir Analiz, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon, Türkiye.
• Zaim, S. (1960). Sendikaların Verimliliğe Tesiri ve Bu Yönden İktisadî Gelişme Üzerinde Oynadıkları Rol. Sosyal Siyaset Konferansları, 9-11, 61-72.
• Zhiyong, P., (2008). Is Chinese Inflation Pushed by Wages: An Empirical Research Based on Excess Wage, Economic Research Journal, 2008-08.
• Zivot, E. & Andrews, D. (1992). FurtherEvidence on the Great Crash, The Oil- Price Shock and The Unit-Root Hypothesis. Journal of Business EconomicStatistics, 10(3), 251-270.
• http://ec.europa.eu/eurostat/data/database
• http://evds.tcmb.gov.tr/
• http://www.bumko.gov.tr/
• http://www.sgk.gov.tr/wps/portal/sgk/tr/kurumsal/istatistik/sgk_istatistik_yillik lari
• http://www.tuik.gov.tr
• https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=UN_DEN#