Uluslararası Normlara ve Temsili Endüstriyel Demokrasiye Atıfla İşyeri Çalışan Temsilciliğinin Kurumsal İnşası: Türkiye için bir Çift Kanaldan Temsil Modeli Önerisi

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 75, 2613 - 2637, 24.10.2022

Toker Dereli Y. Pınar Sarıca Aslı Taşbaşı Elif Çağlı Kaynak

https://doi.org/10.54752/ct.1191455

Öz

Bu makale, AB Direktifi (2002/14/EC), Alman İş Konseyi Modeli ve Türk İş Hukuku uygulamalarının çeşitli boyutlarıyla sentezine dayalı olarak, Türkiye'de sosyal diyalog merkezli bir işyeri çalışan temsilciliği mekanizması modeli önerisinde bulunmayı amaçlamaktadır. Makalede işçi ve işveren örgütlerinin temsilcilerinin yanı sıra, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın bazı yetkililerinden oluşan örneklem grubuna yönelik 2015-2016 yılları arasında yürütülen anketin çıktıları temel alınarak, çift kanallı bir temsil sistemi için işçi sendikaları ile birlikte var olacak çalışma konseylerinin kurulması ve çalışan temsilcilerinin seçilmesi olmak üzere iki alternatif model önerilmektedir. Türkiye'de hâlihazırda işyerlerinin çoğunluğu için sendika temsili söz konusu olmadığından, önerilen her iki seçeneğin de gerek Türkiye'deki çalışma ilişkilerinin uluslararası standartlara uyumu gerekse temsili endüstriyel demokrasiyi çalışma hayatının merkezine yerleştirme hedeflerine hizmet edebileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal diyalog, çalışma konseyleri, çalışan temsilciliği, çift kanaldan temsil, uluslararası normlar, Türkiye.

Institution-Building on Shop-floor Employees’ Representation with Reference to International Norms and Representative Industrial Democracy: A First Attempt to Model Dual-channel Representation in Turkey

Öz

This article explores the feasibility of setting up a shop-floor social dialogue mechanism in Turkey based on the synthesis of EU Directive (2002/14/EC), the German works council model and various dimensions of Turkish labour law and practice. Evaluating the outputs of the questionnaire conducted between the years 2015-2016 and addressed to selected samples of representatives of labour unions and employers’ organizations as well as to officials of the Turkish Ministry of Labour and Social Security, the article proposes two alternatives for a dual-channel representation system: namely, the establishment of works councils to co-exist with unions and the election of employee representatives. Since the majority of Turkey’s workplaces are currently unrepresented by unions, it is assumed that either option may serve the objectives of adapting Turkish labour relations to international standards and locating representative industrial democracy at the core of work life.

Anahtar Kelimeler

Social dialogue, works councils, employee representatives, dual-channel representation, international norms, Turkey.

Kaynakça

• Biagi, M. and Tiraboschi, M. (2010) “Forms of Employee Representational Participation”, Blanpain R (ed.) in Comparative Labor Law and Industrial Relations in Industrialized Market Economics. Belgium: Kluwer Books, 523-576.
• Cam, E. (2013) İşyerinde Sosyal Diyalog ve Demokrasi., Ankara, ÇASGEM-Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi.
• Costa, H.A. (2006) “Portuguese Trade Unionism vis-a-vis the European Works Councils”, Santos, B. and Nunes, J. (ed.) in Reinventing Democracy: Grassroots Movements in Portugal, London: Routledge, 218-252.
• Çelik, N., Caniklioğlu, N. and Canbolat, T. (2007) İş Hukuku Dersleri. (30th ed). İstanbul: Beta Basım Yayın.
• De Spiegelaere, S. and Jagodzinski, R. (2015) European Works Councils and SE Works Councils in 2015. Facts and Figures, Brussels: European Trade Union Institute.
• Dereli, T. (2004) “Employee Involvement in Turkey”, Weiss, M. and Sewerynsky, M. (ed.) in Handbook on Employee Involvement in Europe, The Hague: Kluwer Law International.
• Dereli, T. (2015) International Encyclopedia for Labor Law and Industrial Relations, Turkey. The Hague: Kluwer Law International.
• Eyrenci, Ö. (2004) “Avrupa Birliği ve Türk hukukunda sosyal diyalog ve işçilerin yönetime katılması: eksiklikler ve yapılması gerekenler”, Hekimler, A. (ed.) “AB-Türkiye ve Endüstri İlişkileri”, İstanbul: Beta Basım Dağıtım, 457-469.
• European Trade Union Institute (ETUI) (2020) European Works Councils Database-EWCDB. Retrieved from http://www.ewcdb.eu/, accessed on 9 November 2020.
• European Trade Union Institute (ETUI) (2016) Covid social impact. Retrieved from https://www.etui.org/covid-social-impact/united-kingdom/industrial-relations-in-the-uk-background-summary, accessed on 9 November 2020.
• Hajdu, J. (2012) European works council, Hungary, The Hague: Kluwer Law International.
• Hall, M. (2010) “EU Regulation and the UK Employee Consultation Framework”, Economic and Industrial Democracy 31(4), 55-69.
• Hann, D. (2010) “The Continuing Tensions between European Works Councils and Trade Unions - A Comparative Study of The Financial Sector”, Transfer 16(4), 525-540.
• Hardy, S. and Adnett, N. (2006) “Breaking the ICE: Workplace Democracy in a Modernized Social Europe”, The International Journal of Human Resource Management 17(6), 1021-1031.
• Mohrenweiser, J., Marginson, P. and Backes-Gellner, U. (2012) “What Triggers the Establishment of a Works Council?”, Economic and Industrial Democracy, 33(2), 295-316.
• Oberfichtner, M. (2016) “Works Council Introductions in Germany: Do They Reflect Workers’ Voice?”, Economic and Industrial Democracy, 40 (2), 301-325.
• Özcüre, G. (2017) “Avrupa Birliği’nde Işyeri Düzeyinde Sosyal Diyalog ve Türkiye için bir Değerlendirme”, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 71, 31-64.
• Palinkas, L.A., Horwitz, S.M., Green, C.A., Wisdom, J.P., Duan, N. and Hoagwood, K. (2015) “Purposeful Sampling for Qualitative Data Collection and Analysis in Mixed Method Implementation Research”, Administration and Policy in Mental Health and Mental Health Services Research, 42, 533-544.
• Rogers, J. and Streeck, W. (1995) “The Study of Works Councils: Concepts and Problems”, Rogers, J. and Streeck, W. (ed.) in Works Councils: Consultation, Representation, and Cooperation in Industrial Relations, Chicago : University of Chicago Press, ISBN: 0-226-72376-3, 3 - 26.
• Sekeran, U. (2003) Research Methods for Business, 4th Ed. John Wiley & Sons Incorporated.
• Weiss, M. (1995) “The European Community's Approach to Workers' Participation”, Neal, A.C. and Foyn, S. (ed.) in Social Dimension in an Enlarged European Union, Oslo: Scandinavian University Press, 39-53.