Türkiye’de Engellilere Yönelik Öğretim Teknolojileri Araştırmalarındaki Eğilimler

Yıl 2019, Cilt: 48 Sayı: 1, 604 - 622, 21.04.2019

Arzu Deveci Topal , Aynur Kolburan Geçer

Öz

Bilgi ve
iletişim teknolojileri günümüzde güncel bilgiye çabuk ulaşım, iletişim gibi
ihtiyaçları daha kolay çözümleyebilme konularında büyük yararlar sağlamaktadır.
Engelli bireylerin de bu imkanlardan çeşitli amaçlarla yararlanabilmesinde
gerçekleştirilen araştırmaların payı büyüktür. 
Bu çalışmanın amacı, engelli bireylere yönelik olarak öğretim
teknolojisi alanında yapılan bilimsel araştırma makalelerinin içerik analizini
yaparak engellilerin eğitim ortamlarına dair yapılan araştırmalardaki
eğilimleri çeşitli açılardan ortaya koymaktır.

Bu amaçla
yapılan alan yazın taraması sonucu 2007-2017 yılları arasında ulusal ve
uluslararası veri tabanlarında Türk bilim insanları tarafından yapılan
araştırmalar taranmış tam metin olarak ulaşılabilen 49 makale, 22 bildiri ve 1
kitap bölümü olmak üzere 72 çalışma incelenmiştir. Söz konusu makaleler “Makale
Sınıflama Formu” kullanılarak tümden gelimsel bir yaklaşımla içerik analizine
tabi tutulmuştur. Analiz sonuçlarına göre yayınlarda kullanılan dilin
çoğunlukta İngilizce olduğu, çalışmaların engellilik türüne göre dengeli
dağıldığı, daha çok deneysel araştırma türü kullanıldığı ve ağırlıklı olarak
öğretim ortamları ve teknoloji ile tasarım geliştirme konularında çalışıldığı
belirlenmiştir. Veri toplama aracı olarak en fazla gözlem ve görüşme, örneklem
olarak da amaca uygun örneklem ve genellikle nicel analiz yöntemleri
kullanılmıştır. Elde edilen sonuçların gelecek çalışmalara ışık tutacağı
düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Öğretim teknolojisi, Engelliler için teknoloji, İçerik analizi

Trends in Instructional Technology Researches for the Disabled Individuals in Turkey

Öz

The following study has been
conducted in order to provide a survey of the research being done into
disability and education in the Turkish context. The purpose of this study is
to investigate the trends in the researches related to the educational
environment of the disabled individuals from various aspects by analyzing the
content of the scientific research articles in the field of instructional
technology. It is hoped that the findings can help more disabled people in
Turkey benefit from the opportunities information and communication
technologies now provide.

For this
purpose, 72 studies conducted by Turkish scientists between 2007-2017 found in
national and international databases were scanned and analyzed. These articles
were analyzed via deductive content analysis and the "Article
Classification Form".  As a result
of the analysis it was found that the preferred language used in publications
is English, studies are evenly distributed according to
disability type, experimental
research design is used more often than another design and instructional
environments and design development with technology were preferred subjects of
study. As data collection tools, observation and interview methods were most
commonly used, Purposeful sampling was used, and quantitative analysis methods
most commonly adopted. It is expected  that
the results obtained will shed a light on future studies and have a positive
impact on the experience of people with disabilities in the education system in
Turkey.

Anahtar Kelimeler

Technology for the disabled, Content analysis, Instructional technology

Kaynakça

• Adebisi, R.O., Liman, N.A. & Longpoe, P.K. (2015). Using Assistive Technology in Teaching Children with Learning Disabilities in the 21st Century. Journal of Education and Practice, 6(24), 14-20.
• Akça-Üstündağ, D. (2009). Türkiye’de bilgisayar ve öğretim teknolojileri alanında yapılan yüksek lisans tezlerinin içerik ve yöntem açısından değerlendirilmesi (Evaluation of the theses in the master of science program of computer education and instructional technologies in turkey in terms of contents and methods). Unpublished master thesis, Gazi University, Ankara.
• Alper, A., & Gülbahar, Y. (2009). Trends and issues in educational technologies: A review of recent research in TOJET. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 8 (2), 124-135.
• Arrigo, M. 2005. E-learning Accessibility for blind students. Recent Research Developments in Learning Technologies. http://www.medialt.no/pub/utin/Blind%20students.pdf
• Batu, E. S. & Kırcaali-İftar G. (2005).Kaynaştırma (Mainstreaming). Ankara: Kök Publication.
• Bolat, M. & Sözen, M. (2012). İlköğretim öğrencilerinin sesin hızı ile ilgili sahip oldukları kavram yanılgılarının ve bilgi düzeylerinin belirlenmesi (Samsun ili örneği). X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Niğde. http://kongre.nigde.edu.tr/xufbmek/dosyalar/tam_metin/tam_metin.htm,
• Çıkrıkçı, Ö., & Erzen, E. (2016). Gender Differences on Academic Procrastination: Meta-Analysis. Hacettepe University, Journal of Education, 31(4), 750-761.
• D'Aubin, A. (2007). Working for barrier removal in the ICT area: Creating a more accessible and inclusive Canada. The Information Society, 23(3), 193-201.
• Eskinazi, S. (2011). Görme engellilere yönelik bilgisayar eğitimi veren bir web sitesi uygulaması (An interactive website designed for the purpose of developing the abilities to use computer for visually impaired people). Unpublished master thesis, Beykent University, Social Science Institute, İstanbul.
• Göker, H. & Tekedere, H. (2016). Content analysis of the graduate thesis on e-learning environments for people with disabilities. Adıyaman University Journal of Social Sciences Institute, (24), 945-970.
• Göktaş, Y., Küçük, S., Aydemir, M., Telli, E., Arpacık, Ö., Yıldırım, G. & Reisoğlu, I. (2012). Educational technology research trends in Turkey: A content analysis of the 2000-2009 decade. Educational Sciences: Theory & Practice, 12, 443-460.
• Hager, R. M., & Smith, D. (2003). The public schools special education system as an assistive technology funding source: The cutting edge. Washington D.C: Neighborhood Legal Services, Inc. http://www.nls.org/Disability/NYSAssistiveTechnologyProject/Archives/SpecialEdBooklet
• Hew, K. F., Kale, U., & Kim, N. (2007). Past research in instructional technology: Results of a content analysis of empirical studies published in three prominent instructional technology journals from the year 2000 through 2004. Journal of Educational Computing Research, 36 (3), 269-300. https://doi.org/10.2190/K3P8-8164-L56J-33W4
• Istenic Starcic, A. & Bagon, S. (2014). ICT‐supported learning for inclusion of people with special needs: Review of seven educational technology journals, 1970–2011. British Journal of Educational Technolgy, 45, 202-230. https://doi.org/10.1111/bjet.12086
• Johnstone, C., Thurlow, M., Altman, J., Timmons, J., & Kato, K. (2009). Assistive technology approaches for large-scale assessment: Perceptions of teachers of students with visual impairments. Exceptionality, 17, 66–75. doi:10.1080/09362830902805756.
• Karal, H., Şılbır, L. ve Küçüksüleyman, N. (2009). İşitme engelli bireylerin Türkçe’de ek kullanabilme becerilerini geliştirmeye yönelik öğrenme ortamı tasarımı. 9th International Educational Technology Conference, Ankara, Turkey.
• Liu, G-Z., Wu, N-W.,& Chen, Y-W. (2013). Identifying emerging trends for implementing learning technology in special education: A state-of-the-art review of selected articles published in 2008–2012. In Research in Developmental Disabilities, 34(10), 3618-3628. https://doi.org/10.1016/j.ridd.2013.07.007.
• Pillay, H. (2000).Cognition and recreational computer games: Implications for educational technology. Journal of Research on Computing in Education, 32(1), 32-41.
• Republic of Turkey Ministry of National Education (2007). Çocuk gelişimi ve eğitimi (Child development and education). Ankara: MEB Publisher.
• Maor, D., Currie, J., & Drewry, R. (2011).The effectiveness of assistive technologies for children with special needs: A review of research-based studies. European Journal of Special Needs, Education. 26(3), 283-298. doi:10.1080/08856257.2011.593821
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: A sourcebook of new methods. California: SAGE publications Inc.
• Ministry of Family, Labor and Social Services (2019). Statistical information on disabled and elderly individuals, s.9. https://eyh.aile.gov.tr/uploads/pages/engelli-ve-yasli-bireylere-iliskin-istatistiki-bilgiler/bulten-ocak2019.pdf
• Republic of Turkey Ministry of National Education (2011). Aile ve Tüketici Hizmetleri: Engelli Bireyler (Family and Consumer Services: Disabled Persons) http://megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller_pdf/Engelli%20Bireyler.pdf
• Sözbilir, Ö., Gül, Ş. Okçu, B., Yazıcı, F., Kızılaslan, A., Zorluoğlu, S. L. & Atilla, G. (2015). Trends in research papers about teaching science to visually impaired students. Abant Izzet Baysal University, The Journal of Education Faculty, 15(1), 218-241.
• Şimşek, A., Özdamar, N., Becit, G., Kılıçer, K., Akbulut, Y. & Yıldırım, Y. (2008). Türkiye’deki eğitim teknolojisi araştırmalarında güncel eğilimler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 439-458.
• Tuik (2011).http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=18617 Accessed date 1.02.2017.
• UNESCO Global Report Opening New Avenues for Empowerment ICTs to Access Information and Knowledge for Persons with Disabilities, February 2013.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (Qualitative research methods in the social sciences )(10. ed). Ankara: Seçkin Publication.
• Yucesoy Ozkan, Ş., Oncül, N. & Kaya, Ö. (2013) Effects of computer-based ınstruction on teaching emergency telephone numbers to students with ıntellectual disability. Education and Training in Autism and Developmental Disabilities, 48(2), 200-217.