Çocukluk Döneminde Fiziksel, Cinsel ve Duygusal İstismara Uğrayan Evli Bireylerin Romantik İlişkilerindeki Güven ve Öz Yetkinlik Düzeylerinin İncelenmesi

Yıl 2021, Cilt: 50 Sayı: 1, 180 - 216, 29.04.2021

Ece Kara , Fulya Yüksel-sahin

Öz

Araştırmada, çocukluk döneminde fiziksel, cinsel ve duygusal istismara uğramanın, cinsiyetin, evlilik süresinin ve evlilik şeklinin evli bireylerin romantik ilişkilerindeki güven ve öz yetkinlik düzeylerini anlamlı olarak yordayıp yordamadığı incelenmiştir. Araştırmaya, 531 evli birey katılmıştır. Araştırmada, “Çocukluk Örselenme Yaşantıları Ölçeği”, “İkili İlişkilerde Güven Ölçeği” ve “Eşle İlişkide Öz Yetkinlik Ölçeği” ve “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda çocukluk döneminde fiziksel, cinsel ve duygusal istismara uğramanın evli bireylerin romantik ilişkilerindeki güven düzeylerinin anlamlı yordayıcıları olduğu bulunmuştur. Araştırmanın sonucunda, çocukluk döneminde fiziksel ve duygusal istismara uğramanın evli bireylerin romantik ilişkilerindeki öz yetkinlik düzeylerinin anlamlı yordayıcıları olduğu bulunmuştur. Ancak, çocukluk döneminde cinsel istismara uğramanın evli bireylerin romantik ilişkilerindeki öz yetkinlik düzeylerinin anlamlı bir yordayıcısı olmadığı bulunmuştur. Araştırmanın bulguları, ilgili literatür ışığında tartışılmış ve öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Fiziksel İstismar, Cinsel İstismar, Duygusal İstismar, Güven, Öz Yetkinlik

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK-Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı

Proje Numarası

3001 SOBAG-118K404

Teşekkür

Bu araştırma TÜBİTAK 3001- 118K404 numaralı proje kapsamında gerçekleştirilmiştir. Finansal desteklerinden dolayı TÜBİTAK’a çok teşekkür ederim.

Examination of the Trust and Self Efficacy Levels in the Romantic Relations of Married Individuals Who Were Exposed to Physical, Sexual and Emotional Abuse in Childhood

Öz

In the study, it was examined whether physical, sexual and emotional abuse in the childhood, gender, duration of marriage and marriage style significantly predicted the trust and self-efficacy levels of married individuals in their romantic relationships. A total of 531 married individuals, took part in the research. In the study, "Childhood Trauma Questionnaire", "Dyadic Trust Scale" and "Self-Efficacy Scale in Spouse" and "Personal Information Form" were used. Linear Regression analysis was used to analyze the data. The research findings demonstrate that physical, sexual and emotional abuse in childhood are significant predictors of the trust levels of married individuals in their romantic relationships. On the other hand, exposure to physical and emotional abuse in childhood significantly predict the self-efficacy levels of married individuals in romantic relationships, while sexual abuse in childhood does not. The results of the research are discussed in the light of relevant literature and some suggestions are presented.

Anahtar Kelimeler

PhysicalAbuse, SexualAbuse, EmotionalAbuse, Trust, Self-Efficacy

Proje Numarası

3001 SOBAG-118K404

Kaynakça

• Akbaş, T. (2001). Kız ve erkek çocuklarda cinsel istismar. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(7), 58–75.
• Aslan, H. & Alparslan, N. (1999). The validity, reliability and factor structure of the childhood trauma questionnaire among a group of university students. Turkish Journal of Psychiatry. 10(4), 275–285.
• Asif, A. & Saim, St. (2018). Trust and Marital Satisfaction among Single and Dual Career Couples. https://medcraveebooks.com/view/Trust-and-Marital-Satisfaction-among-Single-and-Dual-Career-Couples.pdf (Mayıs 9, 2020).
• Aydın, O. & İşmen, E. (2003). 18-25 yaş grubu erkeklerde çocukluk çağı örselenme yaşantısının incelenmesi. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 18, 7-20.
• Bartholomew, K. & Horowitz, L. (1991). Attachment styles among young adults: A test of four-category model. Journal of Personality and Social Psychology. 61(2), 226-244.
• Baş, E. & Cengiz, E. (2018). Üniversite öğrencilerinin evlilik ve aileyi anlamlandırma biçimleri: Karadeniz teknik üniversitesi örneği. İmgelem. 2, 1-23.
• Beştepe, E., Erbek, E., Saatçioğlu, Ö., Özmen, H. A., & Eradamlar, N. (2010). Psikiyatrik yardım talebi olan, olmayan ve boşanma aşamasındaki çiftler arasında cinsiyet yönünden uyum, problem çözme becerisi, boyun eğici davranış ve öfke tutumunun karşılaştırılması. Nöropsikiyatri Arşivi, 47(1), 15-22.
• Bowlby, J. (2003). Attachmentandloss: Attachment. New York: Basic Books.
• Brown, D. (2001). The relationship between attachment styles, ınterpersonal trust, and the marital attitudes of college studentshttps://scholarship.shu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=2668&context=dissertations (Mayıs 9, 2020).
• Büyüköztürk, Ş. (2002). Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Eğitim Yönetimi Dergisi, 32, 470-483.
• Canel, A. N. (2007). Ailede problem çözme, evlilik doyumu ve örnek bir grup çalışmasının sınanması, Doktora tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Cihan Güngör, H. (2007). Evlilik doyumunu açıklamaya yönelik bir model geliştirme. Doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Cihan Güngör, H. & Özbay, Y. (2008). Evlilikte öz yetkinlik ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi.3(29), 79-93.
• Covey, S. R. & Merill, R. R. (2016). Güven her şeyi değiştiren tek şey. (Çulpan, Çev.). İstanbul: Varlık Yayınları.
• Çavlin-Bozbeyoğlu, A. (2009). Türkiye’de ensest sorununu anlamak. Özet rapor. Nüfusbilim Derneği ve Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu.
• Çetinkaya, E., Kemer, G., Bulgan, G., & Tezer, E. (2008). İkili ilişkilerde güven ölçeğinin geçerlik ve çalışmaları, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(29), 65-74.
• Çubuk, O. C. (2015). The roles of childhood trauma, personality characteristics, and interpersonal problems on psychological well-being. Master thesis. Middle East Technical University, Ankara.
• Demir Erbil, D. & Hazer, O. (2018) Çalışan bireylerin evlilik uyumlarının incelenmesi, International Journal of Eurasian Education and Culture. 5, 99-116.
• Demiray, Ö. (2006). Evlilikte uyumun demografik özelliklere göre incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dicle Üniversitesi, Diyarbakır.
• Doherty, W. J. (1981b). Cognitive procesess in intimate conflict: II. Efficacy and learned helplessness. The American Journal of Family Therapy. 9(2), 35-44.
• Durmuşoğlu, N. & Yıldırım Doğru, S. (2006). Çocukluk örseleyici yaşantılarının ergenlikteki yakın ilişkilerde bireye etkisinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 15, 237-246.
• Duffey, T. & Haberstroh, S. (2011). Helping couples reconnect: Developing relational competencies and expanding World views using the enneagram personality typology. http://counselingoutfitters.com/ vistas/vistas11/Article_25.p (Mayıs 9, 2020).
• Erus, S. M. (2013). Evli bireylerin problem çözme becerilerinin ve ilişkilerde akılcı olmayan inançlarının evlilikte öz yeterliklerini yordaması, Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Felitti, V. J. (2002). The relationship of adverse childhood experiences to adult health: Turning gold ınto lead. https://www.capc-coco.org/wp-content/uploads/2016/08/the-relationship-of-adverse-childhood-experiences-to-adult-health-turning-gold-into-lead.pdf (Mayıs 9, 2020).
• Freud A. (2003). Çocuklukta normallik ve patoloji (Çeviri. AN Babaoğlu). İstanbul, Metis Yayınları.
• Friedrich, W., Fisher, J., Dittner, Carrie A. & Acton, R. (2001). Child sexual behavior inventory: Normative, psychiatric and sexual abuse comparisons. Child Maltreatment. 6(1), 37-49.
• Geçtan E. (1993). Psikanaliz ve sonrası, 5. basım. İstanbul, Remzi Kitabevi.
• Geller, S. M. & Porges, S. W. (2014). Therapeutic presence: Neurophysiological mechanisms mediating feeling safe in therapeutic relationships. Journal of Psychotherapy Integration, 24(3), 178-192.
• Gladding, S. T. (2013). Psikolojik danışma, kapsamlı bir meslek (Çev. Ed: N. Voltan-Acar). Ankara: Nobel Yayın.
• Gökler I. (2002). Çocuk istismarı ve ihmali: Erken dönem stresin nörobiyolojik gelişime etkisi. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi. 9(1), 47–57.
• Hazan, C. & Shaver, P. (1987). Romantic love conceptualized as an attachment process. Journal of Personality and Social Psychology, 52(3), 511-524.
• Hussain, S. & Munaf, S. (2012). Perceived father acceptance-rejection in childhood and psychological adjustment in adulthood, International Journal of Business and SocialScience, 3(1), 149-156.
• Iwaniec, D. (2006). The emotionally abused and neglected child: Identification, assessment and internation a practice handbook, JohnWileySon, Ltd, England.
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS Uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayınevi.
• Kalkan, M. & Ersanlı, E. (2008). The effects of the marriage enrichment program based on cognitive-behavioral approach on the marital adjustment of couples. Educational Sciences: Theory and Practice. 8(3), 965-986.
• Kalkan, M. & Yalçın, İ. (2012). Evlilik öncesi dönem ve romantik ilişkiler. M. Kalkan ve Z. Hamamcı. (Ed.) Evlilik Öncesi Psikolojik Danışma. (ss.1-7). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Keleş, A. (2018). Evlilik kalitesi ile affetme, ikili ilişkilerde güven ve mizah tarzları arasındaki ilişkilerin incelenmesi, Yüksek lisans tezi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Burdur.
• Keskin, G. & Çam, O. (2005). Çocuk cinsel istismarına psikodinamik hemşirelik yaklaşımı. Yeni Symposium Dergisi. 43(3), 118-125.
• Koçmarlar, H. & Akbağ, M. (2018). Ergenlerin anne baba ve öğretmenlerinden algıladıkları duygusal istismarın öz-yeterlikleri üzerindeki yordayıcı etkisi üzerine bir inceleme. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(15), 1323-1360.
• Larson, J.H. & LaMont, C. (2005). The relationship of childhood sexual abuse to the marital attitudes and readiness for mariage of single young adult woman. Journal of Family Issues. 26(4): 415- 430.
• Larzelere, R. E. & Huston, T. L. (1980). The dyadic trust scale: Toward understanding interpersonal trust in close relationships, Journal of Marriage and The Family. 42(3), 595-604.
• Levine, A. & Heller, R. (2018). Bağlanma: Aşkı bulmanın ve korumanın bilimsel yolları. (Ebrar Güldemler, Çev.). İstanbul: Aganta Kitap.
• Lopez, F. G. & Lent, R. W. (1991). Efficacy-based predictors of relationship adjustment and persistence among college students. Journal of College Student Development. 32(3), 223-229.
• Lopez, F. G., Morua, W. & Rice, K. G. (2007). Factor structure, stability, and predictive validity of college students' relationship self-efficacy beliefs. Measurement and Evaluatian in Counseling and Development. 40(2), 80-96.
• Masten, A. S. (2001). Ordinary magic: resilience processes in development. American Psychologist, 56(3), 227-238.
• Newman, R. (2005). APA’s resilience initiative. Professional Psychology: Research and Practice, 36(3), 227–229.
• Ngyuen, T. P., Karney, B. R. & Bradbury, T. N. (2016). Childhood abuse and later marital outcomes: Do partner characteristics moderate the association? Journal of Family Psychology. 31(1), 82-92.
• Özgüven, İ. E. (2000). Evlilik ve aile terapisi. Ankara: PDREM Yayınları.
• Pines, A.M. (1996). Coupleburnout: Causesandcures. New York: Routledge
• Polat, O. (2007). Tüm boyutlarıyla çocuk istismarı: Tanımlar. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Rempel, J. K., Holmes, J. G., & Zanna, M. P. (1985). Trust in close relationships. Journal of Personality and Social Psychology, 49(1), 95-112.
• Reyome, N.D. (2009). Childhood emotional maltreatment and later intimate relationships: Themes from the emprical literatüre. Journal of Aggression, Maltreatment & Trauma. 19(2): 224-242.
• Richo, D. (2014). Güven duygusu. (M. Koç, Çev.). Kuraldışı Yayınları.
• Soğucak, H. (2009). Çocuk istismarı ve ihmâli. http://www.cocukistismarinionleme.org (Mayıs 9, 2020).
• Tackett K. K. (2002). The health effects of child abuse: Four pathways by which abuse can influence health. Child Abuse Neglect. 26, 715-29.
• Tarhan, N. (2015b). Kadın psikolojisi. İstanbul: Nesil Yayınları.
• Taştan, N. (1996). Inter Spousal Communication in a Problem Solving Situation. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Tencer, H. L. (2002). Verbal and emotional abuse as predictors of change in close friendship in early adolescence. Society For Research in Adolescence.4, 771-779.
• Turhan, E., Sangün, Ö. & İnandı, T. (2006). Birinci basamakta çocuk istismarı ve önlenmesi. Sürekli Tıp Eğitim Dergisi.15(9), 153- 157.
• Varia, R. & Abidin, R. (1999). The minimizing style: Perceptions of psychological abuse and quality of past and current relationships. Child Abuse and Neglect. 23, 1041-1055.
• Voltan, N. (1980) Grupla atılganlık eğitiminin bireyin atılganlık düzeyine etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Whisman, M. A. (2006). Childhood trauma and martial outcomes in adulthood. PersonalRelationship.13(4), 375-386.
• Yates, T. M. (2007). The developmental consequences of child emotional maltreatment: A neuro developmental perspective. Journal of Emotional Maltreatment.7(2), 9-34.
• Yıldız, Y. (2012). İlişkiye İlişkin İnançların Evlilik Uyumunu Yordaması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Muğla Sıtkı Kocaman Üniversitesi, Muğla.
• Yıldız Köseoğlu, A. (2006). Ebeveynin sorun çözme becerisini geliștirmeye yönelik deneysel bir çalıșma. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 24, 231-244.
• Young, J. C. & Widom, C. S. (2014). Long-term effects of child abuse and neglect on emotion processing in adulthood. Child Abuse and Neglect, 38, 1369-1381.
• Yüksel-Şahin, F. (2019). Psikolojik danışmanlar için el kitabı. Ankara: Nobel.
• Zara-Page, A. (2004a). Cinsel istismara bağlı travma: psikolojik tedavi süreci ve ilkeleri. Türk Psikoloji Yazıları. 7(14), 15–21.
• In the decision dated 01/03/2018 no:73613421-604.01.02-E.1803010356 issued by Yıldız Technical University Ethical Board in its meeting on 28/02/2018, the Board declared that their review did not reveal any unethical finding for the research. Furthermore, the researchers complied to all the rules specified in “Higher Education Institutions Scientific Research and Publication Ethics Directive ”and did not perform any of the “Actions Against Scientific Research and Publication Ethics” given in the second part of the directive.