Bilmecelerin 57-66 Aylık Çocukların Problem Çözme Becerilerine Etkisi

Yıl 2021, Cilt: 50 Sayı: 2, 721 - 748, 29.10.2021

Beyza Demirel , Ebru Deretarla Gül

https://doi.org/10.14812/cuefd.943800

Öz

Bu araştırmada, 57-66 aylık çocukların problem çözme becerileri üzerinde bilmece etkinliklerinin etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma grubunu, 2020-2021 eğitim- öğretim yılında Muş ili merkezinde 2 farklı özel okulun anasınıfında öğrenim gören 32 çocuk oluşturmaktadır. Araştırmanın modeli ön test-son test denkleştirilmemiş gruplu yarı deneysel desendir. Veri toplama sürecinde araştırmacı tarafından oluşturulan, ebeveynler ve çocukları hakkında bilgi edinmek amacıyla kişisel bilgilerin bulunduğu “Genel Bilgi Formu” ve çocukların öğretmenleri hakkında bilgi edinmek amacıyla “Öğretmen Bilgi Formu” kullanılmıştır. Araştırmada çocukların problem çözme becerilerini ölçmek için deney ve kontrol gruplarına Oğuz ve Köksal-Akyol (2015)’un geliştirdiği “Problem Çözme Becerisi Ölçeği (PÇBÖ)” kullanılmıştır. Uygulama sürecinde deney grubuna araştırmacı tarafından geliştirilen sekiz hafta süresince 16 bilmece etkinliği uygulanmıştır. Araştırma elde edilen bulgular sonucunda bilmece etkinliklerinin problem çözme becerileri üzerinde etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır.  

Anahtar Kelimeler

Bilmece, Okul öncesi, Problem çözme becerisi.

The Effect of Riddles on Problem Solving Skills of 57-66 Months Old Children

Öz

In this study, it was aimed to examine the effect of riddles on the problem-solving skills of 57-66 months old children. The study group consists of 32 children studying in the kindergarten of 2 different private schools in the city center of Mus in the 2020-2021 academic year. The model of the research is the pretest-posttest unequalized group design, which is one of the weak experimental designs. During the data collection process, the "General Information Form" created by the researcher, containing personal information about parents and their children, and the "Teacher Information Form" to obtain information about the children's teachers were used. In the study, the "Problem Solving Skills Scale (PSSS)" developed by Oguz and Koksal-Akyol (2015) was used for the experimental and control groups to measure the problem-solving skills of the children. During the application process, 16 riddle activities developed by the researcher were applied to the experimental group for eight weeks. As a result of the findings of the research, it was concluded that riddles were effective on problem solving skills.

Anahtar Kelimeler

Riddles, Preschool, Problem solving skills.

Kaynakça

• Abraham, R. D. & Dundes A. (2007). “Bilmeceler” (Çev: Ezgi Metin). Millî Folklor, 19 (73), 118-126.
• Alan, Ü. (2019). Okul öncesi eğitimin ilkeleri. A. Yıldırım (Ed.), Erken çocukluk eğitimine giriş (1. Baskı) içinde (s. 20-48). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Altun, D. & Tantekin Erden, F. (2016). Okul öncesi öğretmen adaylarının erken okuryazarlık ile ilgili görüşleri ve staj uygulamaları. Journal of Kirsehir Education Faculty, 17(1), 241-261
• Altunbay, A. G. M. (2014). Yaratıcı ve çağrışımsal düşünmeyi geliştirmesi bakımından Türk halk bilmeceleri. Türklük Bilimi Araştırmaları, 35(1), 11-29.
• Baker, G. (2017). ‘Do you get it?’An investigation into the different types of ambiguity English-speaking children (aged 6-11) are able to comprehend in verbal riddles. Unpublished Doctoral dissertation, Cardiff University, United Kingdom.
• Balta, E. E. (2013). Bilmecelerin dil-düşünme bağlamında eğitimdeki yeri ve önemi. Electronic Turkish Studies, 8(1), 891-899.
• Belanger, H. G., Kirkpatrick, L. A., & Derks, P. (1998). The effects of humor on verbal and imaginal problem solving. Humor-International Journal of Humor Research, 11(1), 21–31.
• Binsted, K., Pain, H. & Ritchie, G. D. (1997). Children's evaluation of computer-generated punning riddles. Pragmatics & Cognition, 5(2), 305-354.
• Birgül, A. E. & Akyol, A. K. (2018). Türkçe etkinliklerinin anasınıfına devam eden çocukların gelişimlerine etkisinin incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 709-730.
• Büyüköztürk, Ş. (2017). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (23. bs.). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö.A., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (7. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. İstatistik, araştırma deseni SPSS uygulamaları ve yorum (11. Baskı). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Çelebioğlu, A. & Öksün, Y. Z. (1995). Türk bilmeceler hazinesi. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Çobanoğlu, M. (2017). İlkokul matematik derslerinde bilmece kullanımının öğrencilerin başarı, tutum ve kalıcılık düzeyine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Dewi, D. A. D., & Bektiarso, S. (2017). Pengaruh model pembelajaran problem based ınstruction disertai metode pictorial riddle terhadap hasil belajar dan kemampuan berpikir kritis siswa pada mata pelajaran fisika di sma. Jurnal Pembelajaran Fisika, 6(1), 48-55.
• Doolittle, P.E. (1995) Understanding cooperative learning through Vygotsky. In Lily National Conference on Excellence in College Teaching, SC, June 2-4, Colombia.
• Dowling, M. (2005). Young Children's Personal, Social and Emotional Development. London: Paul Chapman.
• Ely, R. & McCabe, A. (1994). The language play of kindergarten children. First Language, 14(40), 19-35.
• Erdoğan, T., Altınkaynak, Ş. Ö. & Erdoğan, Ö. (2013). Okul öncesi öğretmenlerinin okuma-yazmaya hazırlığa yönelik yaptıkları çalışmaların incelenmesi. Ilkogretim Online, 12(4), 1188-1199
• Ergişi, A. (2014) Türkçe etkinliklerinin anasınıfına devam eden çocukların gelişimlerine etkisinin incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Ankara
• Erkan, Ş. (2015). Bilmecelerle yabancı dil eğitimi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(4), 200-209.
• Ersoy, O. (1986). Okul öncesi dönemde kitabın önemi. Türk Kütüphaneciliği, 35(2), 3-6.
• Ezell, H. K. & Jarzynka, M. A. (1996). An intervention for enhancing children's understanding of jokes and riddles. Child Language Teaching and Therapy, 12(2), 148-163.
• Field, A. (2009). Discovering statistics using SPSS (and sex and drugs and rock ‘n’ roll) (Third edition). London: SAGE Publications Ltd
• Firestien, R. L. & McCowan, R. J. (1988). Creative problem solving and communication behavior in small groups. Creativity Research Journal, 1(1), 106-114.
• Goldstein, J. H., Harman, J., McGhee, P. E., & Karasik, R. (1975). Test of an information-processing model of humor: Physiological response changes during problem-and riddle-solving. The Journal of general psychology, 92(1), 59-68.
• Gönen, M., Ünüvar, P., Bıçakçı, M., Koçyiğit, S., Yazıcı, Z., Orçan, M., Aslan, D., Güven, G., & Özyürek, A. (2010). Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin dil etkinliklerini uygulama biçimlerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (19), 23-40.
• Guo, J., Zhang, X., Wang, Y., & Xeromeritou, A. (2017). Humour among Chinese and Greek preschool children in relation to cognitive development. International Electronic Journal of Elementary Education, 3(3), 153-170.
• Hayran, Z. (2010). Çok uyaranlı eğitim ortamlarının öğrencilerin kavram gelişimine etkisi. Eğitim ve Bilim, 35(158), 128-142.
• Himah, E. F., Bektiarso, S. & Prihandono, T. (2015). Penerapan model problem based learning (pbl) disertai metode pictorial riddle dalam pembelajaran fisika di sma. Jurnal Pembelajaran Fisika, 4(3), 216-267.
• Kabadayı, A. (2007). Sosyal bir ders materyali olarak bilmecelerin çocukların gelişim alanlarına katkılarının incelenmesi: Konya Örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 4(2), 1-17.
• Kandır, A. & Alpan, U. Y. (2008). Okul öncesi dönemde sosyal-duygusal gelişime anne-baba davranışlarının etkisi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 14(14), 33-38.
• Karadeniz, M. H. (2018, Ekim-Kasım). “Kraliçeyi kurtarmak” adlı hikâye kitabında yer alan bilmecelerin problem çözme stratejileri bağlamında incelenmesi. 4. Uluslararası Akademik Araştırmalar Kongresi’nde sunulan bildiri. Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Karayazı, N. & Karakuş, N. (2018). Kelime öğretimi açısından bilmecelerin yeri: küçükler gazetesi örneği. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 11(24), 108-123.
• Katrancı, M. (2018). Erken çocukluk eğitimi ve önemi. S. Seven (Ed.), Erken çocukluk eğitimine giriş (4. Baskı) içinde (s. 2-15). Ankara: Pegem Yayıncılık
• Keleş, M. (2007). Orta öğretim Türk dili ve edebiyatı derslerinde bilmecenin öğretim aracı olarak kullanılma biçim ve düzeyleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Kılıçarslan, R. (2015). Çocuk edebiyatında bilmecenin yeri ve bir bilmece derleme çalışması. International Journal of Language Academy. 3(4), 129-140.
• Korovkin, S. & Nikiforova, O. (2015). Humor as a facilitator of ınsight problem solving. In Eapcogsci.
• Lee, M. F. (2019). The influence of interesting riddles into English teaching in junior high schools on students' English performance, positive and negative emotions and sense of humor. Doctoral dissertation, National Taiwan Normal University. Taiwan.
• Mai, X. Q., Luo, J., Wu, J. H. & Luo, Y. J. (2004). “Aha!” effects in a guessing riddle task: An event‐related potential study. Human brain mapping, 22(4), 261-270.
• Masfuah, S. (2016). Pictorial riddle melalui pembelajaran attention, relevance, confidence, satisfaction (arcs) untuk meningkatkan kemampuan pemecahan masalah dan motivasi berprestasi siswa. Jurnal Konseling GUSJIGANG, 2(1).
• MEB (2013). Okul Öncesi Eğitim Programı. Ankara: Meb Basımevi.
• MEGEP (2016) Çocuk gelişimi ve eğitimi: Türkçe dil etkinlikleri. Erişim Tarihi: 16.11.2020, http://megep.meb.gov.tr/mte_program_modul/moduller/T%C3%BCrk%C3%A7e%20Etkinlikleri.pdf
• Mert, E. (2012). Anadili eğitimi-öğretimi sürecinde çocuk yazını ürünlerinden yararlanma ve masal türüne yönelik bazı belirlemeler. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(31), 1-12.
• Montalvo Castro, J. (2011). Adivinanzas audiovisuales para ejercitar el pensamiento creativo infantil. Comunicar: Revista Científica de Comunicación y Educación, 18(36), 123-130.
• Motroni, E. R. (2016). Home language questionnaires as a means of investigating the impact of diverse experiences on cognitive and linguistic performance in elementary-aged children. Unpublished Doctoral dissertation, MGH Institute of Health Professions.
• Oğuz, V. & Köksal- Akyol, A. (2015). Problem Çözme Becerisi Ölçeği (PÇBÖ) geçerlik ve güvenirlik çalışması. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44(1), 105-122.
• Oktay, A. (2007). Yaşamın sihirli yılları: okul öncesi dönem (6. baskı). İstanbul: Epsilon Yayıncılık.
• Oruç, M. (2011). Bilmecelerin kelime öğrenimine etkisi (Hatay ili Dörtyol ilçesi Yeniyurt ilköğretim okulu örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Kilis.
• Özkara, Y. (2013). İlköğretim Türkçe eğitimi sürecinde mizah unsurlarından yararlanma. Milli Folklor, 25(100), 182-188.
• Pallant, J. (2017). SPSS kullanma kılavuzu (Çev. Sibel, Balcı ve Berat, Ahi.). (2. Baskı) Ankara: Nobel Yayınları.
• Pepicello, W. J. (1989). Ambiguity in verbal and visual riddles. Humor-International Journal of Humor Research, 2(3), 207-216.
• Ruiz Gurillo, L. (2017). El evidencial con humor entra. Acerca de su uso en los monólogos humorísticos. Normas, 7(2), 5-18.
• Smullyan, R. (1978). What is the name of this book. Prentice-Hall, NJ.
• Solesa-Grijak, D. (2011). Cognition and metalinguistic awareness as sine quibus non for solving verbal problems. Studia Psychologica, 53(1), 41-52.
• Stefanova, A. (2007). Riddles as a community psychological phenomenon in folklore: myths, fairytales, personal literature art. Folklore: Electronic Journal of Folklore, 35(1), 131-142.
• Sutton-Smith, S. A. (1976). Developmental structural account of riddles. In: B. Kirschenblatt-Gimblett (ed.), Speech play. Philadelphia, Pa.: University of Pennsylvania Press.
• Şimşek, T. (2004). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Rengârenk Yayınları.
• Taner Derman, M., Ergişi Birgül, A. & Şahin Zeteroğlu, E. (2019). Farklı tekniklerle sunulan türkçe dil etkinliklerinin 48-60 aylık çocukların dil gelişimlerine etkisinin incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 14(1), 667-680.
• Tanrıkulu, F. (2014). Medya okuryazarlığı bağlamında çocuk dergileriyle zenginleştirilmiş türkçe dersinin etkililiği: bir eylem araştırması. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Çanakkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Taşkın, N. & Tuğrul, B. (2014). Okul öncesindeki çocukların dil ile matematik becerileri arasındaki ilişkinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 129-148.
• Tepetaş-Cengiz, Ş. Kılınç, F.E. & Tezcan, T. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin kullandıkları türkçe etkinlikleri ve bu etkinliklerin uygulanmasına yönelik görüşlerinin incelenmesi. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 6(3), 481-498.
• Tezbaşaran, A. (1997). Likert tipi ölçek geliştirme kılavuzu (ikinci baskı). Türk Psikologlar Derneği Yayını, Ankara.
• Tuğrul, B., Aslan, Ö. M., Ertürk, G. & Altınkaynak, Ş. Ö. (2014). Anaokuluna devam eden altı yaşındaki çocuklar ile okul öncesi öğretmenlerinin oyun hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 97-116.
• Van Dooren, W., Lem, S., De Wortelaer, H. & Verschaffel, L. (2019). Improving realistic word problem solving by using humor. The Journal of Mathematical Behavior, 53(1), 96-104.
• Waithaka, E. N. (2017). Choice of the Medium of Instruction in Kenyan Preschools: Averting Xenocentrism. Journal of Education and Practice, 8(9), 210-216.
• Whitt, J. K. & Prentice, N. M. (1977). Cognitive processes in the development of children's enjoyment and comprehension of joking riddles. Developmental Psychology, 13(2), 129.
• Yangil, M. K. & Kerimoğlu, C. (2014). Bilmecelerin eğitimdeki yeri ve önemi. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(2), 341-354.
• Yılmaz, F. & Taşkın, M. (2014). Hacivat karagöz oyunları ile türkçenin yabancı dil olarak öğretimi ve kültür aktarımı. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(5), 270-288
• Yuill, N. (2009). The relation between ambiguity understanding and metalinguistic discussion of joking riddles in good and poor comprehenders: Potential for intervention and possible processes of change. First language, 29(1), 65-79.