Üniversite Öğrencilerinde Erken Dönem Uyum Bozucu Şemalar İle Romantik İlişki Eğilimleri Arasındaki İlişki: Şema Terapi Modeli Çerçevesinde Bir İnceleme

Yıl 2022, Cilt: 51 Sayı: 1, 689 - 717, 27.04.2022

Ece Eken , Zeynep Cihangir Çankaya

https://doi.org/10.14812/cuefd.935734

Cited By: 1

Öz

Bu araştırma, üniversite öğrencilerinde erken dönem uyum bozucu şemaların, romantik ilişki eğilimlerini yordama gücünü belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Araştırmada veri toplama aracı olarak Young Şema Ölçeği- KF3, Çok Boyutlu İlişki Ölçeği ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini 2016- 2017 eğitim öğretim yılı güz döneminde, ülkenin batısında yer alan bir devlet üniversitesinin farklı bölümlerinde öğrenim görmekte olan ve en az altı aylık romantik ilişki geçmişi bulunan 334 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Katılımcıların yaş ortalaması 22,63’tür ve örneklemin %68’i kadın, %30,8’i erkektir. Araştırmada YŞÖ- KF3’ün ölçtüğü erken dönem uyum bozucu şemaların beş alanı olarak ele alınan bağımsız değişkenlerin (ayrılma ve reddedilme şema alanı, zedelenmiş özerklik şema alanı, diğeri yönelimlilik şema alanı, zedelenmiş sınırlar şema alanı ve aşırı tetikte olma şema alanı) ÇBİÖ’nün romantik ilişki eğilimleri olarak ele alınan sekiz boyutunu (ilişkiye yüksek düzeyde odaklanma, ilişki doyumu, ilişki korkusu/kaygısı, ilişki izlenimi ayarlama, ilişkide kendine güven, dışsal ilişki kontrolü, ilişki girişkenliği ve içsel ilişki kontrolü) yordama gücünü belirlemek amacıyla aşamalı çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Araştırma bulguları, romantik ilişki eğilimlerinin erken dönem uyum bozucu şemalar tarafından anlamlı düzeyde yordandığını ve öncelikli olarak zedelenmiş özerklik ve diğeri yönelimlilik şema alanlarının yordayıcılığının daha yüksek olduğunu, bununla birlikte ayrılma ve reddedilme ve aşırı tetikte olma şema alanlarının romantik ilişki eğilimlerini yordama gücünün daha zayıf olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Erken Dönem Uyum Bozucu Şemalar, Romantik İlişki Eğilimleri, Şema Terapi, Beliren Yetişkinlik

The Relationship Between Early Maladaptive Schemas and Psychological Tendencies Associated With The Romantic Relationships In University Students: An Investigation Through The Schema Therapy Model

Öz

This study was conducted to determine the predictive power of variables that early maladaptive schema domains on the psychological tendencies associated with the romantic relationships in university students. Young Schema Questionnaire- SF3, The Multidimensional Relationship Questionnaire, and The Personal Information Form were used to collect the data. The sample of the research was composed of 334 students who have a romantic relationship history of at least six months. The average age of the participants was 22.63 and 68% of them were female and 30.8% of them were male. A stepwise multiple regression analysis was conducted. The results of this study showed that; the psychological tendencies associated with the romantic relationships were associated with early maladaptive schema domains, and it was concluded that romantic relationship tendencies were predominantly associated with impaired autonomy and other-directedness schema domains. However, it was seen that the predicting power of disconnection and rejection, and over vigilance schema domains on the tendencies associated with the romantic relationship was low.

Anahtar Kelimeler

Early Maladaptive Schemas, Romantic Relationship Tendencies, Schema Therapy, Emerging Adulthood

Kaynakça

• Abbas, S. P. (2016). Investigating the relationship between the early maladaptive schema & marital satisfaction among 25 to 45 years-old couples. International Journal of Humanities and Cultural Studies (IJHCS),2356-5926, 665-676.
• Babuşcu, B. (2014). The relationship between parental acceptance-rejection and intimate partner acceptance rejection among married individuals: Mediating role of early maladaptive schemas [Unpublished master’s thesis]. Middle East Technical University.
• Balsamo, M., Carluccci, L., Sergi, M. R., Murdock, K. K., Saggino, A. (2015). The mediating role of early maladaptive schemas in relation between co rumination and depression in young adults. PloS one, 10(10), e0140177.
• Bartholomew, K., & Shaver, P. R. (1998). Methods of assessing adult attachment. In J. A. Simpson, & W. S. Rholes (Eds.), Attachment theory and close relationships (pp. 25-45). The Guilford Press.
• Behary, W.T. (2017). Narsistle ateşkes (M. Caner, N. Azizlerli Trans.; 4th ed.). Psikonet Yayınları. (Original work published 2008)
• Bell, C. A., & Fincham, F. D. (2019). Humility, forgiveness, and emerging adult female romantic relationships. Journal of Marital and Family Therapy, 45(1), 149-160. doi: 10.1111/jmft.12292
• Borges, J. L., & Dell’Aglio, D. D. (2020). Early maladaptive schemas as mediators between child maltreatment and dating violence in adolescence. Ciência & Saúde Coletiva, 25, 3119-3130. https://doi.org/10.1590/1413-81232020258.24992018
• Bricker, D. C., Young, J. E. (2012). A client’s guide to schema therapy. Dr. David Bricker. http://davidbricker.com/clientsguideSchemaTherapy.pdf
• Büyükşahin, A. (2005). Çok Boyutlu İlişki Ölçeği: Geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 16(2), 97-105.
• Campbell, W. K., & Foster, C. A. (2002). Narcissism and commitment in romantic relationships: An investment model analysis. Personality and Social Psychology Bulletin, 28(4), 484-495.
• Caner, M. (2009). Evli bireylerde kendi ebeveynlerini algılama biçimleri, erken dönem uyum bozucu şemalar ve eşe yönelik değerlendirmeler arasındaki ilişkiler: şema terapi modeli çerçevesinde bir inceleme [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Carver, K., Joyner, K., & Udry, J. R. (2003). National estimates of adolescent romantic relationships. In P. Florsheim (Ed.), Adolescent romantic relations and sexual behavior (pp. 37-70). Psychology Press.
• Clifton, J. A. (1995). The effects of parenting style, attachment and early maladaptive schemas on adult romantic relationships [Unpublished doctoral dissertation]. University of Georgia.
• Dallos, R., & Draper, R. (2012). Aile Terapisine Giriş Sistemik Teori ve Uygulama (Ş. Kesici, C. Kiper, A. Mert Trans.; 3rd ed.). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Eberhart, N. K., Auerbach, R. P., Bigda-Peyton, J., & Abela, J. R. (2011). Maladaptive schemas and depression: Tests of stress generation and diathesis-stress models. Journal of Social and Clinical Psychology, 30(1), 75-104. Http Dx Doi Org 10 1521 Jscp 2011 30 1 75
• Erikson, E. H. (1968). Identity: Youth and crisis (No. 7). WW Norton & Company.
• Fennel, M. (2015). Özgüveni keşfedin (N. Azizlerli, M. Şaşıoğlu Trans.; 2nd ed.). Psikonet Yayınları (Original work published 2008).
• Flett, G. L., Hewitt, P. L., Shapiro, B., & Rayman, J. (2001). Perfectionism, beliefs, and adjustment in dating relationships. Current Psychology, 20(4), 289-311.
• Gaffey, K. J. (2009). Child maltreatment experiences and romantic relationship functioning: The role of emotion dysregulation and early maladaptive schemas [Unpublished doctoral dissertation]. Miami University.
• Güngör, H. C. (2015). The predictive role of early maladaptive schemas and attachment styles on romantic relationships. International Journal of Social Sciences and Education, 5, 417-430.
• Harris, A. E., & Curtin, L. (2002). Parental perceptions, early maladaptive schemas, and depressive symptoms in young adults. Cognitive Therapy and Research, 26(3), 405-416.
• Hatami, M., & Fadayi, M. (2015). Effectiveness of schema therapy in intimacy, marital conflict and early maladaptive schemas of women suing for divorce. International Journal of Advanced Biological and Biomedical Research, 3(3), 285-290.
• Hazan, C., & Shaver, P. R. (1994). Attachment as an organizational framework for research on close relationships. Psychological Inquiry, 5(1). 1-22.
• Hui, C. H., & Triandis, H. C. (1986). Individualism-collectivism: A study of cross-cultural researchers. Journal of cross-cultural psychology, 17(2), 225-248. https://doi.org/10.1177/0022002186017002006
• Hui, C. H., & Villareal, M. J. (1989). Individualism-collectivism and pyschological needs: Their relationships in two cultures. Journal of Cross-Cultural Psychology, 20(3), 310-323. https://doi.org/10.1177/0022022189203005
• Iyengar, S. S., & Lepper, M. R. (1999). Rethinking the value of choice: a cultural perspective on intrinsic motivation. Journal of Personality and Social Psychology, 76(3), 349-366.
• Jahromi, F. G., Naziri, G., & Barzegar, M. (2012). The relationship between socially prescribed perfectionism and depression: The mediating role of maladaptive cognitive schemas. Procedia- Social and Behavioral Sciences, 32, 141-147. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2012.01.023
• James, M., Jongeward, D. (2017). Kazanmak için doğarız (B. Konur, Trans.; 2nd ed.). Sola Yayınları
• Karaosmanoğlu, A. (2016). Eyvah kötü bir şey olacak (4. bs.). Psikonet Yayınları
• Karaosmanoğlu, A., Şaşıoğlu, M., & Azizlerli, N. (2016). İlişkiler. (1. bs.). Psikonet Yayınları
• Kerckhoff, A. C. & Davis, K. E. (1962). Value consensus and need complementarity in mate selection. American Sociological Review, 27(3), 295-303.
• Khatamsaz, B., Forouzandeh, E., & Ghaderi, D. (2017). Effectiveness of schema therapy on marital satisfaction and marital relationship quality in married women. International Journal of Educational and Psychological Researches, 3(1), 11-16. DOI: 10.4103/2395-2296.186513
• Klein, M. (2014). Haset ve şükran (O. Koçak, Y. Erten, Trans.; 3rd ed.). Metis Yayınları. (Original work published 1957.)
• Knee, C. R., Canevello, A., Bush, A. L., Cook, A. (2008). Relationship-contingent self-esteem and the ups and downs of romantic relationships. Journal of Personality and Social Psychology, 95(3), 608-627. DOI: 10.1037/0022-3514.95.3.608
• Kohut, H., & Wolf, E. S. (1978). The disorders of the self and their treatment: An outline. International Journal of Psycho-Analysis, 59, 413-425.
• Lee, D. (2007). Maladaptive cognitive schemas as mediators between perfectionism and psychological distress[Unpublished doctoral dissertation]. Florida State University.
• Lloyd, M. E. (2011). Fear of intimacy in romantic relationships during emerging adulthood: the influence of past parenting and separation individuation [Unpubished doctoral dissertation]. Victoria University.
• McDermott, N. (2008). Early maladaptive schemas, attachment, negative affect and relationship satisfaction [Unpublished master’s thesis]. Rowan University.
• Meier, A., & Allen, G. (2009). Romantic relationships from adolescence to young adulthood: Evidence from the national longitudinal study of adolescent health. Social Quarterly, 50(2). 308-335. doi: 10.1111/j.1533-8525.2009.01142.x
• Messman Moore, T. L., & Coates, A. A. (2007). The impact of childhood psychological abuse on adult interpersonal conflict: The role of early maladaptive schemas and patterns of interpersonal behavior. Journal of Emotional Abuse, 7(2), 75-92. https://doi.org/10.1300/J135v07n02_05
• Nisbett, R. E. (2004). The geography of thought: How Asians and Westerners think differently and why. Free Press.
• Peterson, C. M., Peugh, J., Loucks, L., & Shaffer, A. (2018). Emotional maltreatment in family of origin and young adult romantic relationship satisfaction: A dyadic data analysis. Journal of Social and Personal Relationships, 35(6), 872-888. https://doi.org/10.1177/0265407517700300
• Rafaeli, E., Bernstein, D. P., Young, J. (2013). Şema terapi-ayırıcı özellikler (M. Şaşıoğlu, Trans.; 2nd ed.). Psikonet Yayınları. (Original work published 2011.)
• Roediger, E. (2015). Şema Terapi Nedir. Şema Terapinin Temellerine, Modellerine ve Uygulamasına Giriş (S. Ataman, Trans.; 1st ed.). Nobel Yayınları. (Original work published 2009)
• Roelofs, J., Lee, C., Ruijten, T., & Lobbestael, J. (2011). The mediating role of early maladaptive schemas in the relation between quality of attachment relationships and symptoms of depression in adolescents. Behavioural and Cognitive Psychotherapy, 39(4), 471-479. doi:10.1017/S1352465811000117
• Salman-Engin, S., Sümer, N., Sağel, E., & McHale, J. (2018). Coparenting in the context of mother father infant versus mother–grandmother–infant triangular interactions in Turkey. Journal of Child and Family Studies, 27(10), 3085-3095.
• Saraç, A., Hamamcı, Z., & Güçray, S. (2015). Üniversite öğrencilerinin romantik ilişki doyumunun yordanması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(43),69-81
• Sarı, T., & Owen, F. K. (2015). The development of Irrational Romantic Relationship Beliefs Inventory. Journal of Human Sciences, 12(1), 255-273.
• Simard, V., Moss, E., & Pascuzzo, K. (2011). Early maladaptive schemas and child and adult attachment: A 15‐year longitudinal study. Psychology and Psychotherapy: Theory, Research and Practice, 84(4), 349-366. https://doi.org/10.1111/j.2044-8341.2010.02009.x
• Simeone-DiFrancesco, C., Roediger, E., & Stevens, B. A. (2015). Schema therapy with couples: A practitioner's guide to healing relationships. John Wiley & Sons.
• Snell, W. E., Jr., Schicke, M., & Arbeiter, T. (2002). The Multidimensional Relationship Questionnaire: Psychological Dispositions Associated with Intimate Relations. In W. E. Snell, Jr. (Ed.), New directions in the psychology of intimate relations: Research and theory. Snell Publications. WEB: http://cstl-cla.semo.edu/snell/books/intimate/intimate.htm.
• Soygüt, G., Karaosmanoğlu, A., & Çakır, Z. (2009). Erken dönem uyumsuz şemaların değerlendirilmesi: Young Şema Ölçeği Kısa Form 3’ün psikometrik özelliklerine ilişkin bir inceleme. Türk Psikiyatri Dergisi, 20(1), 75-84.
• Steinberg, L. (2007). Ergenlik (F. Koç, Trans.; 1st ed.). İmge Kitabevi Yayınları. (Original work published 1985.)
• Stevens, B. A., & Roediger, E. (2016). Breaking negative relationship patterns: A schema therapy self-help and support book. John Wiley & Sons.
• Sullivan, H. S. (1968). The interpersonal theory of psychiatry. W. W. Norton & Company.
• Şahin, C. (2015). 20- 40 yaş arası bireylerde erken dönem uyumsuz şemalar ve ilişki istikrarı arasındaki ilişkilerin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Haliç Üniversitesi.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics (5th ed.). Pearson Education.
• Thimm, J. C. (2013). Early maladaptive schemas and interpersonal problems: A circumplex analysis of the YSQ-SF. International Journal of Psychology & Psychological Therapy, 1(13), 113-124.
• Tortamış, M. (2014). Evli bireylerde romantik kıskançlık türü ve aldatma eğiliminin şema terapi modeli çerçevesinde değerlendirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• U. S. Census Bureau. (2005). Number, Timing, and Duration of Marriages and Divorces: 2001: U.S Department of Commerce, Economics and Statistics Administration.
• Vangelisti, A. L., & Beck, G. (2007). Intimacy and fear of intimacy. In L. L’Abate (Ed), Low-cost approaches to promote physical and mental health (pp. 395-414). Springer Publications.
• Wright, M. O. D., Crawford, E., & Del Castillo, D. (2009). Childhood emotional maltreatment and later psychological distress among college students: The mediating role of maladaptive schemas. Child Abuse & Neglect, 33(1), 59-68. https://doi.org/10.1016/j.chiabu.2008.12.007
• Xia, M., Fosco, G. M., Lippold, M. A., & Feinberg, M. E. (2018). A developmental perspective on young adult romantic relationships: Examining family and individual factors in adolescence. Journal of Youth and Adolescence, 47(7), 1499-1516. doi: 10.1007/s10964-018-0815-8
• Yiğit, İ., & Çelik, C. (2016). İlişki doyumunun erken dönem uyum bozucu şemalar, bireylerarası ilişki tarzları ve kendilik algısı açısından değerlendirilmesi. Türk Psikoloji Yazıları 19(38), 77-87.
• Young J. E., Klosko J. S., & Weishaar M. E. (2003). Schema therapy: A practitioner’s guide. Guilford Press.
• Yousefi, N., Etemadi, O., Bahrami, F., Ahmadi, S., & Sadat Fatehi, M. (2010). Comparing early maladaptive schemas among divorced and non-divorced couples as predictors of divorce. Iranian Journal of Psychiatry and Clinical Psychology, 16(1), 21-23.
• Yurtsever, S. S., & Sütcü, S. T. (2017). Algılanan ebeveynlik biçimleri ile bozulmuş yeme tutumu arasındaki ilişkide erken dönem uyumsuz şemaların ve duygu düzenleme güçlüğünün aracı rolü. Türk Psikoloji Dergisi, 32(80), 20-43.