Mesleki Müzik Eğitimi Alan Öğrencilerin Makamsal İşitmeye Yönelik Tutum ve Öz yeterlik Algılarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 52 Sayı: 2, 412 - 445, 31.08.2023

Emrah Lehimler , Üzeyir Çinar

https://doi.org/10.14812/cuefd.1253160

Öz

Bu araştırmanın amacı, mesleki müzik eğitimi alan öğrencilerin makamsal işitmeye yönelik tutum ve öz yeterlik algılarının çeşitli değişkenler (cinsiyet, yaş, sınıf düzeyi, öğrenim görülen fakülte) açısından incelenmesidir. Çalışmada veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen makamsal işitmeye yönelik tutum ve öz yeterlik algısı ölçekleri kullanılmıştır. Ölçeklerin Cronbach Alfa iç tutarlılık katsayıları, tutum ölçeği için 0.871, öz yeterlik algısı ölçeği için 0.901 olarak tespit edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu, Türkiye’de bulunan 12 üniversitenin eğitim fakülteleri, güzel sanatlar fakülteleri ve konservatuvarların müzik bölümlerinde 2021-2022 eğitim öğretim yılında öğrenim görmekte olan lisans 3. ve 4. sınıf öğrencilerinden; makamsal işitmeye yönelik ders almış olan 259 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma sonucunda, müzik eğitimi alan öğrencilerin makamsal işitmeye yönelik tutumlarının olumlu olduğu ve makamsal işitme konusunda kendilerini yeterli gördükleri belirlenmiştir. Öğrenim görülen fakülteler bazında en düşük tutum puanı güzel sanatlar fakültesinin öğrencilerine, en yüksek tutum puanının ise konservatuvarda öğrenim gören öğrencilere ait olduğu tespit edilmiştir. Öz yeterlik algısı puanlarında üç fakültenin puanları arasında önemli bir farklılık görülmemiştir. Ayrıca katılımcı öğrencilerin makamsal işitmeye yönelik tutumları ve öz yeterlik algıları incelendiğinde erkek öğrencilerin kadın öğrencilere göre daha olumlu tutum sergiledikleri görülmüştür. Katılımcı öğrencilerin makamsal işitmeye yönelik tutumları ve öz yeterlik algılarının yaş ve sınıf düzeyi değişkenlerine göre ise farklılık göstermediği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Makamsal İşitme, Mesleki Müzik Eğitimi, Tutum, Öz Yeterlik Algısı

Investigation of Professional Music Education Students’ Attitudes and Self-Efficacy Perceptions Towards Modal Hearing in Terms of Various Variables

Öz

The aim of this study is to examine the attitudes and self-efficacy perceptions of students who receive professional music education towards modal hearing in terms of various variables (gender, age, class level, faculty of education). In the study, attitude and self-efficacy perception scales were used as data collection tools towards modal hearing developed by researchers. The Cronbach’s alpha internal consistency coefficients of the scales were determined as 0.871 for the attitude scale and 0.901 for the self-efficacy perception scale. The study group of the research consists of 259 undergraduate students in their 3rd and 4th grade who were enrolled in courses related to Modal Hearing and studying in the Music Departments of Faculties of Education, Faculties of Fine Arts, and Conservatories in 12 randomly selected universities in Turkey during the 2021-2022 academic year. As a result of the research, it was determined that the students who received music education had positive attitudes towards modal hearing and considered themselves sufficient in modal hearing. On the basis of faculties, it was determined that the lowest attitude score belonged to the students of the faculty of fine arts, and the highest attitude score belonged to the students studying at the conservatory. There was no significant difference in self-efficacy perception scores between the three faculties. In addition, when the attitudes and self-efficacy perceptions of the participant students towards modal hearing were examined, it was seen that male students exhibited more positive attitudes than female students. It was determined that there was no difference in the attitudes and self-efficacy perceptions of the participating students towards modal hearing based on age and grade level variables.

Anahtar Kelimeler

Modal Hearing, Professional Music Education, Attitude, Self-efficacy Perception

Kaynakça

• Adar, Ç. (2008). Türk müziği nazariyatı ve solfej dersine yönelik öğretmen ve öğrenci tutumlarının incelenmesi (Tez No. 220081) [Yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi-Afyonkarahisar]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Apaydınlı, K. (2006). Anadolu güzel sanatlar liseleri müzik bölümü öğrencilerinin müziksel işitme-okuma-yazma dersinde karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri (Tez No. 219060) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi-Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Arıkan, R. (2017). Araştırma yöntem ve teknikleri (3. Basım). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Ark, S. D. V., Nolin, W. H., & Newman, I. (1980). Relationships between musical attitudes, self-esteem, social status, and grade level of elementary children. Bulletin of the Council for Research in Music Education, 62, 31-41.
• Avcı Akbel, B. (2021). Öğrencilerin Türk Müziği makamlarına ve usullerine ilişkin öz yeterlik algıları, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 68-108. DOI: 10.17679/inuefd.783502
• Aydın, Y. (2011). Türk beşleri. Müzik Ansiklopedisi.
• Barrett, M. S., Zhukov, K., Brown, J. E., & Welch, G. F. (2020). Evaluating the impact of a generalist teacher-led music program on early childhood school children’s singing skills and attitudes to music. Psychology of Music, 48(1), 120-136. https://doi.org/10.1177/0305735618790355
• Başuğur, İ. D. (2016). İşitilen makamı tanımada önem taşıyan faktörler, Sahne ve Müzik Eğitim Araştırma e-Dergisi, 3, 97-113.
• Bayrakçı, C. (2019). Güzel sanatlar fakültelerinde müzik eğitimi alan öğrencilerin geleneksel Türk müziği derslerine yönelik tutum ve öz-yeterlik algılarının incelenmesi (Tez No. 583939) [Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi-Erzurum]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Büyüköztürk, Ş. (2014). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Akademi.
• Craske, M. G., & Craig, K. D. (1984). Musical performance anxiety: The threesystems model and self-efficacy theory. Behavioral Research Therapy, (22), 267-280. https://doi.org/10.1016/0005-7967(84)90007-X
• Çelenk, K., & Şen, Y. (2016). Müzik öğretmenliği programı için geleneksel Türk müziği derslerine ilişkin öz yeterlik algısı ölçeği geliştirme çalışması. İdil Sanat ve Dil Dergisi, 6(28), 131-150. DOI: 10.7816/idil-05-28-09
• Ekici, S. (2009). Türk halk müziğinin melodik yapısının adlandırılması konusunda düşünceler (Ayak, makam ve dizi kavramları). Akademik İncelemeler Dergisi, 4(1), 21-33.
• Eldemir, A. C. (2015). Geleneksel Türk sanat müziği dersine ilişkin tutum ölçeğinin geliştirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(39), 622-628.
• Emnalar, A. (1998). Türk halk müziği ve nazariyatı. Ege Üniversitesi Basımevi.
• Er, A. (2012). Güzel sanatlar ve spor liselerinin müzik bölümlerinde okutulmakta olan müziksel işitme okuma ve yazma derslerindeki Türk müziğine dayalı etkinliklere ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşleri (Tez No. 310988) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi-Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Guan, T., & Matsunobu, K. (2022). Effects of an intercultural music course on adolescents’ intergroup attitudes in southwest China. Music Education Research, 24(2), 238-255. https://doi.org/10.1080/14613808.2022.2042501
• Hasar, S. (2016). Müziksel işitme okuma ve yazma dersinde uygulanan geleneksel Türk müziği solfej eğitiminin değerlendirilmesi (Tez No. 445165) [Yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi-Bursa]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• İnan, E. (2010). Anadolu güzel sanatlar lisesi müzik bölümü öğrencilerinin müziksel işitme okuma yazma dersi ile ilgili tutumlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi (Tez No. 264096) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi-İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Kaçar, G. Y. (2007). Geleneksel çalgılardan Ud’un müzik öğretmenliğinde kullanılması. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(22), 111-121.
• Karadeniz, M. E. (2012). Türk musikisinin nazariye ve esasları (2.Basım). Türkiye İş Bankası.
• Karakuş, M., & Çelenk, K. (2020). GSL müzik bölümleri müfredatındaki Türk ve Batı Müziği derslerine yönelik öğrenci tutum ölçeği geliştirme çalışması. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, 26(Müzik Özel Sayısı), 327-337. https://doi.org/10.35247/ataunigsed.701526
• Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Kaya, N. (2022). Müzik öğretmeni adaylarının geleneksel Türk müziği derslerine yönelik tutumları (Balıkesir Üniversitesi Örneği) (Tez No. 741611) [Yüksek lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi-Balıkesir]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Kibici, V. B. (2022). An Analysis of the Relationships between Secondary School Students' Creativity, Music Achievement and Attitudes. International Journal on Social & Education Sciences, 4(1), 87-100. https://doi.org/10.46328/ijonses.304
• Kim, Y. J., & Kyoung Song, M. (2020). Exploring teachers’ approaches to popular music: Attitudes, learning practice, and issues in South Korea. International Journal of Music Education, 38(3), 456-469. https://doi.org/10.1177/0255761420919570
• Legette, R. M. (2003). Multicultural music education attitudes, values, and practices of public school music teachers. Journal of Music Teacher Education, 13(1), 51-59.
• Lehimler, E. (2014). Geleneksel Türk Müziğine Dayalı Viyolonsel Öğretiminde Hüseyni Makamı Öğretimine Yönelik Hazırlanan Çalışma Modelinin Öğrenci Başarısına Etkisi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(3), 163-180.
• Lehimler, E. (2015). Müzik öğretmenlerinin derslerinde ana çalgılarını kullanma durumlarının incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(4), 257-267.
• Lilioğlu, B. (2019). Mesleki müzik eğitimi kurumlarında verilen müzik teorisi ve işitme ile ilgili derslere yönelik tutum ve öz yeterlik algılarının belli değişkenler açısından incelenmesi (Tez No. 607551) [Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi-Erzurum]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Lynxwiler, J., & Gay, D. (2000). Moral boundaries and deviant music: Public attitudes toward heavy metal and rap. Deviant Behavior, 21, 63-85. https://doi.org/10.1080/016396200266388
• McCarthy, C., O’Flaherty, J., & Downey, J. (2019). Choosing to study music: student attitudes towards the subject of music in second-level education in the Republic of Ireland. British Journal of Music Education, 36(2), 139-153.
• McPherson, G., & McCormick, J., (2006). Self Efficacy and Music Performance. Psychology of Music, 34(3), 322-336. https://doi.org/10.1177/0305735606064
• Nielsen, G., (2004). Strategies and self efficacy beliefs in instrumental and vocal individual practice: a study of students in higher music education. Psychology of Music,32(4), 418-431. https://doi.org/10.1177/030573560404609
• Öner, A. (2021). Türk müziği işitme eğitiminde enstrüman seçiminin dikte algısına etkisi. International Journal of Arts and Social Studies, 4(7),204-216.
• Özdemir, O. (2019). Müziksel işitme okuma ve yazma dersinin ölçme-değerlendirme uygulamaları üzerine. Afyon Kocatepe Üniversitesi Akademik Müzik Araştırmaları Dergisi, 5(9), 43-64. https://doi.org/10.5578/amrj.67910
• Özgür, Ü., & Aydoğan, S. (1999). Müziksel işitme okuma birinci kitap. Sözkesen Yayınevi.
• Öztürk, O. M. (2014). Makam müziğinde ezgi ve makam ilişkisinin analizi ve yorumlanması açısından yeni bir yaklaşım: perde düzenleri ve makamsal ezgi çekirdekleri (Tez No. 381924) [Doktora tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi-İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Öztürk, O. M. (2015). Halk mûsikîsi repertuar incelemelerinin makam nazariyesi araştırmalarına yapabileceği katkılar. Ege Üniversitesi Devlet Türk Musikisi Konservatuvarı Dergisi, (7), 1-27.
• Pelikoğlu, M. C. (2011). Türk müziğinde terminoloji sorunu: geleneksel Türk halk müziği ve geleneksel Türk sanat müziğine yansımaları. Sanat Dergisi, (18), 81-89.
• Pelikoğlu, M. C., & Sümbüllü, H. T. (2008). GTHM ve GTSM türkü formundaki eserlerin dizileri bakımından makamsal benzerlikleri. Sanat Dergisi, (14), 71-79.
• Price, H. E., & Swanson, P. (1990). Changes in musical attitudes, opinions, and knowledge of music appreciation students. Journal of Research in Music Education, 38(1), 39-48. https://doi.org/10.2307/3344828
• Ritchie, L., & Williamon, A., (2011). Primary School Children’s Self-Efficacy For Music Learning. Journal of Research in Music Education, 59(2), 146-161. https://doi.org/10.1177/0022429411405214
• Sarı, A. S. (2019). Müzik öğretmeni adaylarının geleneksel Türk müziği derslerine yönelik öz yeterlik algılarının incelenmesi (Tez No. 589460) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi-İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Shaw, C. N., & Tomcala, M. (1976). A music attitude scale for use with upper elementary school children. Journal of Research in Music Education, 24(2), 73-80. https://doi.org/10.2307/3344938
• Sümbüllü, H. T. (2007). Geleneksel Türk halk müziği kuramı açısından aşıklık geleneğinde kullanılan "ayak" kavramı. Sanat Dergisi, (12), 45-59.
• Şen, Y., & Çelenk, K. (2017). Müzik öğretmeni adaylarının geleneksel Türk müziği derslerine ilişkin öz yeterlik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. İdil Sanat ve Dil Dergisi, 6(39), 3355-3387. DOI: 10.7816/idil-06-39-21
• Şen, Y. (2011). Müzik öğretmenliği öğrencilerinin Geleneksel Türk Müziği Dersleri’ne ilişkin tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Tez No. 290502) [Doktora tezi, Gazi Üniversitesi-Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Şen, Y., & Burç, N. (2016). Makam tanımada önem taşıyan faktörler ve öğrencilerin basit makamları tanımadaki yeterlilikleri. İdil Dergisi, 5(27), 1937-1965. DOI: 10.7816/idil-05-27-06
• Tyson, E. H. (2006). Rap-music attitude and perception scale: A validation study. Research on social work practice, 16(2), 211-223. https://doi.org/10.1177/1049731505281447
• Uçan, A. (2018). Müzik eğitimi (4.Basım). Arkadaş Yayınevi.
• Yıldırım, F. (2012). Kulak eğitimi derslerinde makamsal Türk müziği dizilerinden yararlanmaya yönelik bir model önerisi ve öğrenci başarısına etkisi. (Tez No. 414589) [Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi-Konya]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Yıldız, C. (2014). Müziksel, işitme, okuma ve yazma öz yeterlik ölçeği’nin geliştirilmesi ve müzik öğretmeni adaylarının öz yeterlik düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi (Tez No. 368554) [Yüksek Lisans tezi, İnönü Üniversitesi-Malatya]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Yıldız, F., & Türkmen, U. (2012). Konservatuvar eğitimcilerinin güzel sanatlar ve spor lisesi müzik bölümlerine yönelik görüşleri [Sözlü bildiri]. III. Ulusal Güzel Sanatlar Sempozyumu, İstanbul.
• Yıldız, F. (2013). Müziksel işitme okuma ve yazma derslerindeki makamsal dizilerin öğretiminde Sefai Acay yaklaşımının kullanılabilirliği. (Tez No. 345447) [Yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi-Afyonkarahisar]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.