Erken Rönesans Döneminde Panteistik Temalı Bir Tanrı Tasavvuru-Nicholas of Cusa’da Tanrı-Âlem İlişkisi-

Yıl 2022, , 235 - 250, 15.06.2022

Fatih Topaloğlu

https://doi.org/10.18505/cuid.1052666

Cited By: 1

Öz

Nicholas of Cusa, 15. yy. felsefesinde önemli bir kavşağı temsil eder. Orta Çağ’da Skolastik düşüncenin tahakkümü altındaki bilim ve felsefenin âlem tasavvurunun Rönesans’la birlikte farklılaşmasında Cusa’nın eklemlendiği felsefe geleneğinin etkisinin bulunduğu söylenebilir. Cusa, Platon felsefesi temelinde ortaya koyduğu teolojik varlık anlayışıyla sonlu ile sonsuz arasında net bir ayırıma gitmiştir. Tanrı’nın birliği fikrini merkeze alarak şekillendirdiği teolojisinde, bu birlik perspektifinde geliştirdiği Tanrı- âlem ilişkisini diyalektik bir yaklaşımla aynılık ve gayrılık kavrayışı içerisinde ele almıştır. Cusa, Tanrı’yı ve varlığının devamını Tanrı’ya borçlu olduğundan dolayı âlemi bir açıdan ayniyet içerisinde görerek, onların mahiyetçe bilinemez olduğunu savunmuş ve bu sahadaki bilgisizliği Tanrısal bir idrake bağlı kılarak olumlamıştır. Diğer yandan içinde yaşadığı dönemin ruhuna uygun olarak geliştirdiği hümanist, septik ve bilimsel bilginin imkânlarını göz ardı etmeyen bakış açısıyla, âlemin bilgisini elde edeceğini düşündüğü matematiksel yöntemle adeta modern bilim ve felsefenin haberciliğini yapmıştır. Bu çalışma, Nicholas of Cusa’nın felsefesinde yer alan varlık anlayışını Tanrı-âlem ilişkisi çerçevesinde incelemek için yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Din Felsefesi, Nicholas of Cusa, Tanrı, Âlem, Birlik, Eşitlik.

A Pantheistic Conception of God in Early Renaissance -The Relationship Between God and Universe in Nicholas of Cusa-

Öz

Nicholas of Cusa, represents an important crossroads in 15th century philosophy. It can be said that the philosophy tradition to which Cusa was articulated had an effect on the differentiation of the conception of the world of science and philosophy under the domination of Scholastic thought in the Middle Ages. Cusa made a clear distinction between the finite and the infinite, with the theological understanding of being, which he put forward on the basis of Plato's philosophy. In his theology, which he shaped by centered on the idea of the unity of God, he dealt with the God-universe relationship, which he developed in this unity perspective, with a dialectical approach, in the understanding of equality and non-equality. Since Cusa owes God and the continuation of his existence to God, he saw the world in one aspect, argued that they were unknowable in nature, and affirmed the ignorance in this field by making it dependent on a divine understanding. On the other hand, with the perspective that does not ignore the possibilities of humanist, skeptical and scientific knowledge, which he developed in accordance with the spirit of the period in which he lived, he almost made the news of modern science and philosophy with the mathematical method he thought would obtain the knowledge of the world. This study was carried out to examine the understanding of existence in the philosophy of Nicholas of Cusa within the framework of God-universe relationship.

Anahtar Kelimeler

Philosophy of Religion, Nicholas of Cusa, God, Universe, Unity, Equality.

Kaynakça

• Akdağ, Özcan. “Âlem Ezelî Midir? Duns Scotus’un Yaklaşımı Üzerine Bir İnceleme”. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 10/22 (Haziran 2019), 217-231.
• Alada, A. Dinç. “Cusalı Nikolaus’ın Düşüncesini Küçükömer ve Ülken’in Felsefî Tavırlarından Hareketle İrdelemek”. FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi) 22 (Güz 2016), 279-298.
• Bond, H. Lawrence. “Introduction”. Selected Spiritual Writings içinde. 3-84. New Jersey: Paulist Press, 1997.
• Cassirer, Ernst. Rönesans Felsefesinde Birey ve Evren. çev. Emre Can Ercan. Bursa: Verka Yay., 2018.
• Cusa, Nicholas of. Compendium, Nicholas of Cusa on Wisdom and Knowledge içinde. çev. Jasper Hopkins. Minneapolis: A.J. Banning Press, 1996.
• Cusa, Nicholas of. De Li Non Aliud, Nicholas of Cusa on God as Not-Other: A Translation and an Appraisal of De Li Non Aliud içinde. çev. Jasper Hopkins. Minneapolis: A.J. Banning Press, 3rd ed., 1987.
• Cusa, Nicholas of. De Possest, a Concise Introduction to the Philosophy of Nicholas of Cusa içinde. çev. Jasper Hopkins. Minneapolis: A.J. Banning Press, 3rd ed., 1986.
• Cusa, Nicholas of. De Visionei Dei, Nicholas of Cusa: Selected Spiritual Writings içinde. çev. H. Lawrence Bond. Mahwah : Paulist Press, 1997.
• Cusa, Nicholas of. Idiota De Mente, Nicholas of Cusa on Wisdom and Knowledge içinde. çev. Jasper Hopkins. Minneapolis: A.J. Banning Press, 1996.
• Cusa, Nicholas of. De Docta Ignorantia, Selected Spiritual Writings içinde. çev. H. Lawrence Bond. Mahwah : Paulist Press, 1997.
• Cusa, Nicholas of. De Coniecturis, Nicholas of Cusa: Metaphysical Speculations içinde. çev. Jasper Hopkins. Minneapolis, Minn: A.J. Banning Press, 2000.
• Duclow, Donald F.. “Mystical Theology and Intellect in Nicholas of Cusa”. American Catholic Philosophical Quarterly 64/1 (1990), 111, 129.
• Erdem, Hüsameddin. Bir Tanrı-Âlem Münasebeti Olarak Panteizm ve Vahdet-i Vücûd. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay., 1990.
• Griffin, David Ray. Reenchantment without Supernaturalism A Process Philosophy of Religion. New York: Cornell University Press, 2001.
• Harries, Karsten. “Problems of Infinite: Cusanus and Descartes”. American Catholic Philosophical Quarterly 64/1 (1990), 89-110. Heidegger, Martin. Early Greek Thinking. çev. David Farrell Krell - Frank A. Capuzzi. New York: A Division of Harper Collins Pub., 1984.
• Koç, Yalçın. Theographia’nın Esasları & Teoloji ve Matematik İnşa’sı Üzerine Bir İnceleme. Ankara: Cedit Neşriyat, 2009.
• Moran, Dermot. “Nicholas of Cusa and Modern Philosophy”. The Cambridge Companion to Renaissance Philosophy. ed. J. Hankins. 173-192. Cambridge University Press, 2007.
• Moran, Dermot. “Pantheism from John Scottus Eriugena to Nicholas of Cusa”. American Catholic Philosophical Quarterly 64/1 (1990), 132-151.
• Plato. Plato’s Phaedo. çev. F. J. Church. New York: The Liberal Arts Press, ts.
• Plato. Timaeus and Critias. çev. Robin Waterfield. Oxford: Oxford University Press, 2008.
• Platon. Philebos. çev. Furkan Akderin. İstanbul: Say Yay., 2013.
• Tillich, Paul. A History of Christian Thought. New York: Simon&Schuster, 1967.
• Topakkaya, Arslan. “Nikolas Von Kues’ta Negatif Teoloji”. Bilimname 2005/3 (2005), 105-116.
• Ülken, Hilmi Ziya. Varlık ve Oluş. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi, 1968.