The Narration of the Prophet in Yūsuf al-Nabhānī’s (a Madīh Nabawī Poet) Work Named "al-Sābiqātu'l-Jiyād fī Madhi Seyyidi'l-'Ibād

Yıl 2022, Cilt: 26 Sayı: 2, 881 - 902, 15.12.2022

Mücahit Küçüksarı , Murat Ak

https://doi.org/10.18505/cuid.1139331

Öz

Yūsuf al-Nabhānī (d. 1932) became famous in the world of science with many works he wrote in the fields of Hadith and Kalam. On the other hand, he is a person who has proven himself with his works and poems in the field of madīh nabawī. For this reason, he was also referred to as Hassān and Busīrī of the period in which he lived. His diwan named al-Sābiqātu'l-jiyād fī madhi seyyidi'l-'ibād is an important work that contains the poems he sang in the type of prophetic madīh nabawī. The divan in question consists of ten couplet odes in which each letter of the alphabet is determined as a rhyme. In these odes, which he wrote to express his love for the Prophet and for some other religious reasons, the influence of classical Arabic poetry and especially Būsīrī can be found. Mystical thought also has a great influence on the poems of Yūsuf al-Nabhānī. As a matter of fact, the narration of the Prophet in his poems is generally shaped in line with the concept of al-Haqīqa al-Muhammedī/al-Nūr al-Muhammedî. In this study, Yūsuf al-Nabhānī will be discussed as a madīh nabawī poet within the framework of his divan. In this context, the content and stylistic structure of his poems will be examined in the axis of literary criteria, and the effect of mystical thought on his poems will be tried to be explained in general terms.

Anahtar Kelimeler

Arabic Language and Rhetoric, Yūsuf al-Nabhānī, al-Sābiqātu, Madīh Nabawī, al-Nūr al-Muhammedī.

Bir Nebevî Medih Şairi Olarak Yûsuf en-Nebhânî ve es-Sâbikâtu’l-Ciyâd fî Medhi Seyyidi’l-‘İbâd Adlı Divanındaki Hz. Peygamber Anlatımı

Öz

Yûsuf en-Nebhânî (öl. 1932) Hadis ve Kelam gibi alanlarda kaleme aldığı pek çok eserle ilim dünyasında üne kavuşmuştur. Diğer taraftan nebevî medih alanındaki eserleri ve şiirleri ile de kendini ispatlamış biridir. Bu sebeple kendisine, yaşadığı dönemin Hassân’ı ve Bûsîrî’si gibi yakıştırmalar da yapılmıştır. es-Sâbikâtu’l-ciyâd fî medhi seyyidi’l-‘ibâd adlı divanı onun nebevî medih türünde söylediği şiirleri ihtiva eden önemli bir eseridir. Söz konusu divan, alfabenin her harfinin kafiye olarak belirlendiği onar beyitlik kasidelerden oluşmaktadır. Hz. Peygamber’e muhabbetini dile getirmek ve diğer bazı dinî saiklerle kaleme aldığı bu kasidelerinde klasik Arap şiirinin ve özellikle de Bûsîrî’nin etkisine rastlanmaktadır. Yûsuf en-Nebhânî’nin şiirlerinde tasavvufî düşüncenin de büyük etkisi vardır. Nitekim şiirlerinde yer alan Hz. Peygamber anlatımı, genel olarak Hakikat-i Muhammedî/Nûr-i Muhammedî telakkisi doğrultusunda şekillenmektedir. Bu çalışmada Yûsuf en-Nebhânî, sözü geçen divanı çerçevesinde bir nebevî medih şairi olarak ele alınacaktır. Bu bağlamda şiirlerindeki muhteva ve üslup yapısı edebî kriterler ekseninde incelenecek, tasavvufî düşüncenin şiirlerindeki etkisi de genel hatlarıyla izah edilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Arap Dili ve Belagatı, Yûsuf en-Nebhânî, es-Sâbikâtu’l-Ciyâd, Nebevî Medih, Nûr-i Muhammedî.

Kaynakça

• Aclûnî, İsmaîl b. Muhammed el-. Keşfu’l-hafâ. 2 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, ts.
• Ak, Murat. Şair ve Peygamber Na‘t Geleneğinde Hz. Peygamber İmgesi. İstanbul: Ketebe Yayınları, 2019.
• Alevî, Ebû Bekr b. Ahmed b. Huseyn el-Habeşî el-. ed-Delîlu’l-Muşîr. Mekke: el-Mektebetu’l-Mekkiyye, 1997.
• Aydın, Mehmet S. “İnsân-ı Kâmil”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 22/330-331. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
• Baytâr, Abdurrezzâk b. Hasen el-. Hılyetu’l-beşer fî târîhi’l-karni’s-sâlisa ‘aşar. Beyrut: Dâru Sâdir, ts.
• Bekrî, Ebu’l-Feyz Abdussettâr b. Abdilvehhâb el-. Feyzu’l-Meliki’l-Vehhâbi’l-Muteâlî. Mekke: Mektebetu’l-Esedî, 2. Basım, 2009.
• Cundî, Edhem Âl. A‘lamu’l-edeb ve’l-fen. 2 Cilt. Matbaatu’l İttihâd, 1958.
• Demirci, Mehmet. “Hakîkat-i Muhammediyye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 15/179-180. İstanbul: TDV Yayınları, 1997.
• Demirli, Ekrem. “İnsan-ı Kâmil Ne Demektir?", İbnü’l-Arabî Metafiziği. İstanbul: Sufi Kitap, 2013.
• Durmuş, İsmail. “Methiye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 29/406-408. Ankara: TDV Yayınları, 2004.
• Enîs, İbrahim. Mûsîka’ş-şiʽr. Kahire: Mektebetu’l-Anglo el-Mısrıyye, 2. Basım, 1952.
• Fidan, İbrahim. Arap Şiirinde Hz. Peygamber - Kasîdetü’l-Bürde (Bânet Suâd) ve Muârazalarında Hz. Peygamber İmgesi. Ankara: İlâhiyât, 2021.
• İbn Hicce el-Hamevî, Ebu’l-Mehâsin Takıyyuddîn Ebû Bekr b. Alî b. Abdillâh b. Hicce el-Hamevî. Hizânetu’l-edeb ve ğayetu’l-ereb. thk. ‘İsâm Şakyû. 2 Cilt. Beyrut: Dâr ve Mektebetu’l-Hilâl, 2004.
• İbnü’l-Arabî, Muhyiddîn. Tedbîrât-ı İlahiyye, Ahmed Avni Konuk Tercüme ve Şerhi. ed. Mustafa Tahralı. İstanbul: İz Yayıncılık, 1992.
• İbnü’l-Esîr, Ziyâuddîn. el-Meselu’s-sâir fî edebi’l-kâtib ve’ş-şâir. thk. Ahmed el-Hûfî, Bedevî Tıbâne. Kahire: Dâru’n-Nahda, ts.
• Kandemir, M. Yaşar. “Şemâil”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 38/497-500. İstanbul: TDV Yayınları, 2010.
• Kastallânî, Ebu’l-Abbâs Şihâbuddîn Ahmed b. Muhammed b. Ebî Bekr el-. el-Mevâhibü’l-ledünniyye Tercümesi. çev. Abdulbâkî. Dersaâdet, 1316.
• Mâlikî, Muhammed Hasen b. Alevî b. Abbâs el-Hasenî el-. Fihristu’ş-şuyûh ve’-esânîd. Beyrut, 2003.
• Mubârek, Zekî. el-Medâihu’n-Nebeviyye. Dâru’l-Mehacceti’l-Beydâ, 1935.
• Muhammed, Mahmûd Sâlim. el-Medâihu’n-Nebeviyye hattâ nihâyeti’l-’asri’l-Memlûkî. Dimaşk: Dâru’l-Fikr, 1996.
• Özervarlı, M. Sait. “Yûsuf b. İsmâil en-Nebhânî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 32/471-472. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
• Safedî, Salâhuddîn Halîl b. İzziddîn Aybeg b. Abdillâh es-. el-Vâfî bi’l-vefeyât. thk. Turkî Mustafâ el-Arnaûd. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 2000.
• Sevâfîrî, Kâmil es-. el-Edebu`l-‘arabiyyi’l-mu‘âsır fî Filistîn. Kahire: Dâru’l-Meârif, 1979.
• Sinanoğlu, Abdulhamit. “İslam Düşüncesinde ‘İnsan-ı Kamil’ Anlayışı ve Allah İle İlişkilendirilmesinin Teolojik Değeri”. Kader Kelam Araştırmaları Dergisi 6/2 (Ocak 2009), 93-114.
• Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre. Sünenü’t-Tirmizî. thk. Ahmed Muhammed Şâkir vd. Kahire: Mustafa el-Bâbî el-Halebî, 1975.
• Yiğit, Mesut. Yusuf en-Nebhânî ve Şiirindeki Tasavvufî Unsurlar. Ankara: Fecr Yayınları, 2020.
• Zirikli, Hayruddîn b. Mahmûd b. Muhammed ez-. el-A‘lâm. Beyrut: Dâru’l-‘İlm li’l-Melâyîn, 15. Basım, 2002.