Religion and Modernization in Theology Faculty Students -The Case of Sivas Cumhuriyet University-

Yıl 2022, Cilt: 26 Sayı: 3, 1021 - 1035, 15.12.2022

Şaban Erdiç

https://doi.org/10.18505/cuid.1156818

Cited By: 3

Öz

In the context of the main principles, modernity has affected the relationship of individuals with society in two ways; either by promoting a comprehensive individualization or by paradoxically surrendering individual freedoms to new relations due to the many risks it carries. In the modernization process, religion has been affected not only in the context of traditional and everyday patterns; but also, it has been significantly influenced in terms of its dimensions corresponding to the public space. This study examined the relationship between religion and modernization in the sample of Theology Faculty at Sivas Cumhuriyet University which is an organized and official field of religion. The aim of the research is to understand and explain the aspects of modernization in theology faculties that look at individual identity through some concepts such as religion and world designs, pluralism, perspectives on lifestyles, attitudes towards gender, and consumption. In line with these goals, the article problematizes the relations between the attitudes and behaviors of the participants due to modernization and the religious theory of orthodox Islam, political secularism, globalization, and socioeconomic and cultural environments. Within a qualitative method, the research was planned as a "single event" study. With the help of semi-structured interview questions, the data obtained from a sample group consisting of male and female students from different classes by techniques such as "problem-centered interview", "narrative", "participated observation" were theoretically analyzed from interactionist, ethnomethodological, and phenomenological perspectives. Considering its sources, theology in Turkey was shaped under the intense influence of Jacobin and elitist political secularism during the first three quarters of the Republic. In the last quarter of its century-old history, it can be said that a conservative, Islamist secularism was effective there. In this context, the status accorded to religion by the political institution in its authoritarian structure in Turkey, on the one hand, makes sense in terms of the shape and direction of religion and society relations, on the other hand, it gives an idea about the general situation of theology as an official educational institution and the contents of the roles and functions expected from it. For this reason, it is understood that the future of theology in Turkey will be shaped depending on the politics, religion, human, and society paradigms of the political bureaucracy for now, whether in terms of human resources and public visibility or within the scope of the relations of institutional religion with society. All these are related to the social realities as well as the central position and character of politics in the society in Turkey. Besides, these realities strongly show the close relationship of theology with Turkish modernization. For this reason, in this study, political secularism has been seen as an important component of religion and modernization relations in theology. However, this relationship is not with a one-sided point of view that secularism affects theology; from the perspective that theology also affects the direction and forms of modernization and secularization in Turkey, it is discussed in a mutual way. As a matter of fact, as it can be seen, while theology was functionalized for the construction of the nation-state and a secular society paradigm in most of the history of the republic, it also produced an alternative, Islamic secularization related to a postmodern ethics by approaching the ontological, epistemological, and aesthetic designs of religion and world of environmental movements in more modern periods. Today, theology students, like every student, are faced with fluidizing all the artificial and natural boundaries of modernity and their traditional environments outside their own borders, and at the same time being a member of a wider world without borders. These developments, which clearly point to a change in attitude and attitude towards the secular field, are not only for theology students to reach new values in religion and world relations; it has also been important in the context of their entering into very important conflicts and tensions in the context of their individual identities. Finally, when it was associated with “orthodox Islam”, it was seen that this new socialization environment and the tension created by these created a series of alienation in theology in the context of gender, lifestyles, leisure activities, and consumption.

Anahtar Kelimeler

Sociology of Religion, Religion and Modernization, Sivas Cumhuriyet University, Faculty of Theology, Postmodern Ethics

İlahiyat Fakültelerinde Din ve Modernleşme -Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Örneği-

Öz

Modernite, üzerine oturduğu ilkeler bağlamında çok genel olarak bireylerin toplumla ilişkisini ya keskin bir bireyselleşmeyi teşvik etmek ya da taşıdığı pek çok riskten dolayı bireysel özgürlükleri çelişkili bir şekilde yeni bağıntılara teslim etmek yönünde iki türlü etkilemiştir. Modernleşme sürecinde din bu sosyal değişmelerden sadece geleneksel ve gündelik kalıpları bağlamında değil; kamusal alana karşılık gelen boyutları yönüyle de önemli şekilde etkilenmiştir. Bu çalışma Sivas Cumhuriyet Üniversitesi örnekleminde örgütlü ve resmî bir din alanı olarak ilahiyat fakültelerinde din ve modernleşme ilişkisini incelemiştir. Araştırmanın amacı bugün ilahiyat fakültelerindeki modernleşmenin bireysel kimliğe bakan yönlerini din ve dünya tasarımları, çoğulculuk, yaşam tarzlarına bakış, toplumsal cinsiyetle ilgili tavırlar, tüketim gibi kimi kavramlar üzerinden anlamak ve açıklamaktır. Bu hedefler doğrultusunda makalede katılımcıların modernleşmeye bağlı tutum ve davranışları ile kitabi İslam’ın din teorisi, politik sekülarizm, küreselleşme, sosyoekonomik ve kültürel çevreleri arasında ne tür ilişkiler olduğu problematize edilmiştir. Nitel bir yöntem dâhilinde araştırma bir tekil olay incelemesi olarak planlanmıştır. Yarı-yapılandırılmış mülakat soruları yardımıyla farklı sınıflardaki erkek ve kız öğrencilerden oluşan bir örneklem gruptan sorun merkezli görüşme, anlatı, katılımlı gözlem gibi tekniklerle elde edilen veriler kuramsal olarak etkileşimci, etnometodolojik ve fenomenolojik perspektiflerden çözümlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Din Sosyolojisi, Din ve Modernleşme, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Postmodern Etik

Kaynakça

• Akşit, Bahattin vd. Türkiye’de Dindarlık. İstanbul: İletişim Yayınları, 3. Basım, 2020.
• Akyüz, Niyazi. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Din Anlayışı Ölçeği Üzerine Bir Pilot Araştırma”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 43/1 (2002), 123-134.
• Apaydın, Halil - Kirman, Mehmet Ali. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Eş Seçim Biçimleri Ve Karşı Cinsle Arkadaşlık İlişkileri Üzerine Psiko-Sosyal Bir Yaklaşım: Kahramanmaraş Örneği”. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 4 (2004), 97-119.
• Aşlamacı, İbrahim. “Günümüz Türkiye’sinde Sayılarla Yüksek Din Öğretimi”. Uluslararası Yüksek Din Öğretimi Sempozyumu Bildiriler Kitabı. ed. İbrahim Aşlamacı vd. 2/21-37. Malatya: İnönü Üniversitesi Yayınevi, 2019.
• Ayhan, Halis. Türkiye’de Din Eğitimi. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 1999.
• Bardakoğlu, Ali. İslam Işığında Müslümanlığımızla Yüzleşme. İstanbul: KURAMER Yayınları, 3. Basım, 2017.
• Baudrillard, Jean. Tüketim Toplumu. çev. Nilgün Tutal - Ferda Keskin. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 17. Basım, 2021.
• Bauman, Zygmunt. Bireyselleşmiş Toplum. çev. Yavuz Alogan. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 5. Basım, 2020.
• Bauman, Zygmunt. Küreselleşme. çev. Abdullah Yılmaz. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 6. Basım, 2016.
• Bauman, Zygmunt. Postmodern Etik. çev. Alev Türker. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 4. Basım, 2020.
• Beck, Ulrich. Risk Toplumu. çev. Kâzım Özdoğan, Bülent Doğan. İstanbul: İthaki Yayınları, 2011.
• Berger, Peter Ludwig vd. The Homeless Mind. Middlesex: Pelican Books, 1974.
• Berting, Jan. Kimlik Siyaseti. çev. Hüsamettin İnaç. İstanbul: Bilge Kültür Sanat, 2. Basım, 2021.
• Bilgin, Vejdi. “Popüler Kültür ve Din: Dindarlığın Değişen Yüzü”. Kültür ve Din. ed. Mehmet Ali Kirman, Abdullah Özbolat. 125-146. Adana: Karahan Kitabevi, 2014.
• Bird, John. Din Sosyolojisi Nedir? çev. Abdulvahap Taştan - M. Derviş Dereli. İstanbul: Lotus Yayınları, 2015.
• Ebû Hanife. “el-Âlim ve’l-Müteallim”. çev. Mustafa Öz. İmâm-ı A’zam’ın Beş Eseri. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 2017.
• Erdiç, Şaban. Ebû Hanife’de Din ve Siyaset. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2019.
• Erdiç, Şaban. “Gelenek ve Modernlik İlişkisini Kurmada Bir Rol-Model Olarak Ebû Hanîfe Üzerine Sosyolojik Bir Okuma”. Orta asya’dan Anadolu’ya İlmin Yolculuğu. ed. Yakup Koçyiğit, Aiitmamat Kariev. 404-414. Karabük: Karabük Üniversitesi Yayınları, 2021.
• Erdiç, Şaban. “Türkiye’de Siyasal Toplumsallaşma ve Siyasal Katılım”. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 20/2 (2016), 73-100.
• Erkilet, Alev. Ortadoğu’da Modernleşme ve İslâmî Hareketler. İstanbul: Büyüyenay Yayınları, 2015.
• Eroler, Elif Gençkal. “Dindar Nesil Yetiştirmek” Türkiye’nin Eğitim Politikalarında Ulus ve Vatandaş İnşası (2002-2016). İstanbul: İletişim Yayınları, 2. Basım, 2016.
• Geertz, Clifford. The Interpretation of Cultures. New York: Basic Books, 1973.
• Giddens, Anthony. Modernite ve Bireysel Kimlik. çev. Ümit Tatlıcan. İstanbul: Say Yayınları, 3. Basım, 2019.
• Göle, Nilüfer. “Modernleşme Bağlamında İslami Kimlik Arayışı”. Türkiye’de Modernleşme ve Ulusal Kimlik. ed. Sibel Bozdoğan, Reşat Kasaba. 70-81. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 3. Basım, 2005.
• Göle, Nilüfer. Seküler ve Dinsel: Aşınan Sınırlar. çev. Erkan Önal. İstanbul: Metis Yayınları, 3. Basım, 2017.
• Gülalp, Haldun. “Türkiye’de Modernleşme Politikaları ve İslamcı Siyaset”. çev. Nurettin Elhüseyni. Türkiye’de Modernleşme ve Ulusal Kimlik. ed. Sibel Bozdoğan, Reşat Kasaba. 43-53. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 3. Basım, 2005.
• Günay, Ünver. Din Sosyolojisi. İstanbul: İnsan Yayınları, 1998.
• İlyasoğlu, Aynur. Örtülü Kimlik. İstanbul: Metis Yayınları, 6. Basım, 2020.
• Kasaba, Reşat. “Eski İle Yeni Arasında Kemalizm ve Modernizm”. çev. Nurettin Elhüseyni. Türkiye’de Modernleşme ve Ulusal Kimlik. ed. Sibel Bozdoğan, Reşat Kasaba. 12-28. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 3. Basım, 2005.
• Keyder, Çağlar. “1990’larda Türkiye’de Modernleşmenin Doğrultusu”. çev. Nurettin Elhüseyni. Türkiye’de Modernleşme ve Ulusal Kimlik. ed. Sibel Bozdoğan, Reşat Kasaba. 29-42. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 3. Basım, 2005.
• Keyes, Ralph. Hakikat Sonrası Çağ. çev. Deniz Özçetin. Ankara: Tudem Yayınları, 3. Basım, 2021.
• Kılıç, Recep. Dini Anlamak Üzerine. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 2004.
• Kirman, Mehmet Ali. “Din ve Eğlence Kültürü ‘KSÜ İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Mezuniyet Gecesi Hakkında Sosyolojik Bir Değerlendirme’”. Kültür ve Din. ed. Mehmet Ali Kirman, Abdullah Özbolat. 97-121. Adana: Karahan Kitabevi, 2014.
• Lavenda, Robert H. - Schultz, Emily A. Kültürel Antropoloji. çev. Dilek İşler - Onur Hayırlı. Ankara: Doğu Batı Yayınları, 2018.
• Northbourne, Lord. Modern Dünyada Din. çev. Şahabeddin Yalçın. İstanbul: İnsan Yayınları, 3. Basım, 2003.
• Özbolat, Abdullah. “Değerleri Küreselleşme Sürecinde Değerlendirmek”. Kültür ve Din. ed. Mehmet Ali Kirman, Abdullah Özbolat. 147-165. Adana: Karahan Kitabevi, 2014.
• Saktanber, Ayşe. “‘Siz Nasıl Eğleniyorsanız Biz de Öyle İbadet Ediyoruz’ Entelektüellik ve Popüler Kültür Arasında Türkiye’nin Yeni İslamcı Gençliği”. Kültür Fragmanları. ed. Deniz Kandiyoti, Ayşe Saktanber. 259-277. İstanbul: Metis Yayınları, 4. Basım, 2017.
• Taştan, Abdulvahap vd. “Üniversite Düzeyinde Din Öğretimi Alan Öğrencilerde Eğitim Sürecinde Oluşan Tutum ve Davranış Değişikilikleri (Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Örneği)”. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 11 (2001), 169-192.
• Wolf, Eric R. Köylüler. çev. Abdulkerim Sönmez. Ankara: İmge Kitabevi, 2000.
• Yaşın, Yael Navaro. “Kimlik Piyasası -Metalar, İslamcılık, Laiklik-”. çev. Zeynep Yelçe. Kültür Fragmanları. ed. Deniz Kandiyoti, Ayşe Saktanber. 229-258. İstanbul: Metis Yayınları, 4. Basım, 2017.
• Yılmaz, Zehra. Dişil Dindarlık. İstanbul: İletişim Yayınları, 2015.