Türk Sigortacılık Sektöründe Çok Kriterli Karar Verme Teknikleri (ÇKKV) ile Performans Ölçümü: BİST Uygulaması

Yıl 2016, Cilt: 20 Sayı: 1, 127 - 147, 30.06.2016

Süleyman Çakır

Öz

Sigorta sektörünün ulusal ve uluslararası ticaretin sürdürülebilirliği ile sosyal hayatın gelişimine katkıları göz önünde
bulundurulduğunda bu sektörde faaliyet gösteren firmaların performansı oldukça önem kazanmaktadır. Bu çalışmada
BİST’e kayıtlı altı sigorta firmasının performansı Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) teknikleriyle ölçülmüştür.
Uygulamada değerlendirme kriterleri Garcia vd. (2010) tarafından önerilen ağırlıklandırılmış hedef programlama
(AHP) yaklaşımıyla ağırlıklandırılmıştır. İkinci aşamada bu ağırlıklar Sayadi vd. (2009) tarafından geliştirilen aralık
VIKOR yöntemiyle bütünleştirilerek firmalar performanslarına göre sıralanmıştır. Çalışmada önerilen bütünleşik
modelin bulanık ortamda performans ölçümü literatürüne katkı sağlaması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ağırlıklandırılmış Hedef Programlama, Aralık VIKOR Yöntemi, Performans Ölçümü, Sigorta Sektörü

Kaynakça

• Akhisar, İ. ve Tezergil, S.A. (2014), “Malmquist Toplam Faktör Verimlilik Endeksi: Türk Sigorta Sektörü Uygulaması” Finansal Araştırmalar Ve Çalışmalar Dergisi 5(10), s:1-14.
• Azadeh, A. ve Alem, S.M. (2010), “A flexible deterministic, stochastic and fuzzy Data Envelopment Analysis approach for supply chain risk and vendor selection problem: Simulation analysis”, Expert Systems with Applications, 37,s:7438- 7448.
• Bankacilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (2012), “ Finansal Piyasalar Raporu Aralik 2012 – Sayı 28.
• Brito, Duarte, Pereira, Pedro ve Ramalho, Joaquim J.S. (2013) “Mergers, coordinated effects and efficiency in the Portuguese non-life insurance industry” International Journal of Industrial Organization 31,s: 554–568.
• Chanas, S. ve Zielinski, P. (1999), “Ranking fuzzy interval numbers in the setting of random sets-further results”, Information Sciences, 117,s: 191–200.
• Chang, T.H. ve Wang, T.C. (2009), “Using the fuzzy multi-criteria decision making approach for measuring the possibility of successful knowledge management”, Information Sciences, 179,s: 355–370.
• Chen, Anthony ve Xu, Xiangdong. (2012), “Goal programming approach to solving network design problem with multiple objectives and demand uncertainty”, Expert Systems with Applications 39(4),s:4160-4170.
• Choobineh F. ve Behrens A. 1992. “Use of intervals and possibility distribution in economic analysis”. Journal of Operations Research Society. 43(9): 907-918.
• Cummins, J.D., Tennyson, S. ve Weiss, M. A. (1999), “Consolidation and Efficiency in the US Life Insurance Industry”. Journal of Banking & Finance. 23,s: 325-357.
• Çekici, M.E ve İnel, M.N. (2013), “Türk Sigorta Sektörünün Direkt Prim Üretimlerinin Tahmin Teknikleri ile İncelenmesi” Marmara Üniversitesi İ.İ.B. Dergisi, XXXIV,s:135-152.
• Çetintaş, H.ve Biçen, Ö.F. (2012), “Türkiye’de sigortacılık sektörünün etkinlik analizi”, Tisk Akademi, 11,s:124-154.
• Çiftçi, H. (2004), “Türk sigorta sektörünün sorunları; DEA analizi ile Türk sigorta şirketlerinin etkinlik düzeylerinin belirlenmesi”. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1),s: 121-149.
• Dalkılıç, N. (2012), “Türkiye’de hayat disi sigortacilik sektöründe etkinlik analizi” Muhasebe ve Finansman Dergisi, Temmuz, s:71-89.
• Delgado, M. Vila, M.A. ve Voxman, W.A. (1998), “Fuzziness measure for fuzzy numbers: Applications”, Fuzzy Sets and Systems, 93,s:125-135.
• Diakoulaki D., Mavrotas G., Papayannakis, L. (1995), “Determining Objective Weights in Multiple Criteria Problems: The Critic Method” Computers & Operations Research, 22,s:763-770.
• Ege, İ. (2009), “Firmaların Etkinliğinin Bulanık Veri Zarflama Analizi ile Belirlenmesi: İMKB 30 Endeksi Üzerine Bir Uygulama”, EconAnadolu 2009: Anadolu Uluslararası İktisat Kongresi, Eskişehir, 17-19 Haziran 2009.
• Elitaş, C., Eleren A., Yıldız, F. ve Doğan, M. (2012) “Gri İlişkisel Analiz ile Sigorta Şirketlerinin Performanslarının Belirlenmesi” 16. Finans Sempozyumu, 10-13 Ekim, Erzurum.
• Garcia, F., Guijarro, F. ve Moya, I. (2010), “A goal programming approach to estimating performance weights for ranking firms”, Computer and Operations Research, 37,s:1597-1609.
• Hu X., Zhang C., Hu Jin-Li ve Zhu Nong. (2009), “Analyzing efficiency in the Chinese life insurance industry”. Management Research News, 32(10), s:905-920.
• Huang, W. ve Eling, M. (2013), “An Efficiency Comparison of the Non-Life Insurance Industry in the BRIC Countries”. European Journal of Operational Research 226,s: 577–591.
• Jeng, V. ve Lai, G.C. (2005), “Specialization, and efficiency: analysis of keiretsu and independent insurers in the japanese nonlife insurance industry”. The Journal of Risk and Insurance, 2005, 72(1), s:105-158
• Karış, Ç. Tandoğan, D. ve Akbulut, S. (2013) “Türkiye’de Sigortacilik Sektörünün Ekonomik Büyümeye Etkisi: 2002-2011 Dönem Analizi” 17.Finans Sempozyumu. Muğla.
• Karim, M.Z.A. ve Jhantasana, C. (2005) “Cost Efficiency and Profitability in Thailand’s Life Insurance Industry: A Stochastic Cost Frontier Approach”, International Journal of Applied Econometrics and Quantitative Studies, 2(4),s:1-13.
• Kaya, T. ve Kahraman, C. (2010), “Multicriteria renewable energy planning using an integrated fuzzy VIKOR & AHP methodology: The case of Istanbul” Energy 35,s: 2517-2527.
• Kayalı, C. A. (2007), “2000-2006 Döneminde Turkiye’de Faaliyet Gosteren Sigorta fiirketlerinin Etkinlik Değerlendirmesi”. Yönetim ve Ekonomi. 14(2)s,: 103- 115.
• Kılıçkaplan, S. ve Karpat, G. (2004). “Türkiye hayat sigortasi sektöründe etkinliğin incelenmesi”. D.E.Ü. İ.İ.B.F.Dergisi, 19(1), s:1-14.
• Mahlberg, B ve Thomas, Url. (2010), “Single Market effects on productivity in the German insurance industry” Journal of Banking & Finance 34,s:1540–1548.
• Moon, J. H. ve C. S. Kang. (2001), “Application of Fuzzy Decision Making Method to the Evaluation of Spent Fuel Storage Options,” Progress in Nuclear Energy, 39,s:345-351.
• Moore, R.E. (1979), “Method and Application of Interval Analysis”, SIAM: Philadelphia, PA, USA.
• Nektarios, M. ve Barros, C.P. (2010), “Malmquist Index for the Greek Insurance Industry”, The Geneva Papers on Risk and Insurance - Issues and Practice 35, s: 309-324.
• Opricovic, S., (1998), Multicriteria optimization of civil engineering systems. Faculty of Civil Engineering, Belgrade.
• Opricovic S. ve Tzeng, GH. (2004), “Compromise solution by MCDM methods: a comparative analysis of VIKOR and TOPSIS”. European Journal of Operational Research. 156(2), s:445-455.
• Özcan, Anıl İ. (2011) “Türkiye’de Hayat Dışı Sigorta Sektörünün 2002-2009 Dönemi itibariyle Etkinlik Analizi” Sosyal Bilimler Dergisi 9(1),s:61-78.
• Peker, İ. ve Baki, B. (2011), "Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Türk Sigortacilik Sektöründe Performans Ölçümü” International Journal of Economic and Administrative Studies 4(7):2-18.
• Sayadi, M.K., Heydari, M. ve Shahanaghi, K. (2009), “Extension of VIKOR method for decision making problem with interval numbers”, Applied Mathematical Modelling. 33, s:2257–2262.
• Sengupta, A. ve Pal, T.K. (2000), “On Comparing Interval Numbers,” European Journal of Operational Research 127, s:28–43.
• Sezen, B., İnce, H. ve Aren, S. (2005), “Türkiye’deki Hayat Dısı Sigorta Sirketlerinin Veri Zarflama Analizi Teknigi ile Göreli Etkinlik Degerlemesi”, İktisat İşletme ve Finans Dergisi 20 (236), s:87-95.
• Shannon, C.E. (1948), “A Mathematical Theory of Communication”. Bell Systems and Technology Journal, 27, s: 379–423.
• Shemshadia, A. ve Shirazib, H., Toreihia, M. ve Tarokh, M.J. (2011) “A fuzzy VIKOR method for supplier selection based on entropy measure for objective weighting” Expert Systems with Applications, 38(10), s:12160–12167.
• T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı Sigorta Denetleme Kurulu. (2014), “Türkiye’de Sigortacılık Ve Bireysel Emeklilik Faaliyetleri Hakkında Rapor”, Ankara.
• Tsai, H-Y, Huang, B.H. ve Wang, A.S. (2008), “Combining ANP and TOPSIS Concepts for Evaluation the Performance of Property-Liability Insurance Companies” Journal of Social Sciences 4 (1), s:56-61.
• Turanlı, M. ve Köse, A. (2005), “Dogrusal hedef programlama yöntemiyle Türkiye’deki sigorta şirketlerinin performanslarının degerlendirilmesi”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi,4(7), s:19-39
• Turgutlu, E., Kök, R. ve Kasman, A. (2007), “Türk Sigortacılık Şirketlerinde Etkinlik: Deterministik ve Şans Kısıtlı Veri Zarflama Analizi”, İktisat, İşletme ve Finans, 22(252), s:85-102.
• Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği (2014). “Faaliyet Raporu (2014)”.
• Uralcan G.Ş. (2004), “Temel Sigorta Bilgileri Ve Sigorta Sektörünün Yapısal Analizi”, İstanbul: Beta Basım yayım.
• Vahdani, B., Hadipour, H, Sadaghiani, J.S. ve Amiri, M. (2010), “Extension of VIKOR method based on interval-valued fuzzy sets” The International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 47 (9-12), s:1231-1239.