İş-Aile Çatışmasının İç Girişimcilik Üzerindeki Etkisini Belirlemeye Yönelik Turizm Sektörü Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma

Yıl 2018, Cilt: 22 Sayı: 2, 127 - 153, 30.12.2018

Ayşe Cingöz , Attilla Kaya

Öz

Yaşam
koşullarının giderek ağırlaştığı günümüzde, iş-aile çatışması, hemen hemen her
çalışanın farklı şekil ve düzeylerde etkilendiği bir durumdur. Çalışanların
performanslarını, kişisel gelişimlerini, kariyer hedeflerini etkilemesinin yanı
sıra, işletme çıkarlarını da zedeleyen iş-aile çatışması, yüz yüze iletişimin
vermiş olduğu zorluklar nedeniyle hizmet sektöründe daha yoğun olarak
yaşanmaktadır.

İş-aile
çatışması bireysel ve örgütsel düzeyde birçok çıktıyı olumsuz şekilde
etkileyebilmektedir. Genel anlamda bakıldığında, iş-aile çatışması yaşayan
bireyin motivasyonu ve performansı düşmekte, örgüte yaptığı katkı azalmaktadır.
İş-aile çatışmasının etkilediği önemli çıktılardan biri de çalışanların
yenilikçilik performansları ve iç girişimcilik eğilimleridir. İç girişimcilik,
çalışanların içsel durumlarına bağlı olarak işletmelerce gerekli koşulların
yerine getirilmesi durumunda ortaya çıkmaktadır.

Yapılan bu çalışmanın
amacı iş-aile çatışması ve iç girişimcilik konularını teorik olarak açıklayarak,
iş-aile çatışmasının iç girişimcilik üzerindeki etkilerini uygulamalı olarak
incelemektir. Araştırma sonucunda turizm sektöründeki uzun ve yoğun çalışma
saatleri, çalışanlara yeterince izin kullandırılmaması ve mevsimsel çalışmanın
verdiği olumsuzluklar gibi etkenler nedeniyle konaklama işletmelerinde
çalışanların iş-aile çatışması yaşadıkları belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

İş-Aile Çatışması, İç Girişimcilik, Konaklama İşletmesi

A Research on Tourism Sector Workers to Determine Effects on Internal Entrepreneurship of Work-Family Conflict

Öz

In today's living conditions which is getting hard, a work-family conflict is a situation in which almost every employee is affected
in different forms and levels. In addition to affecting employees' performance, personal development and career goals, the workfamily conflict, which also affects business benefits, is experiencing more intense in the service sector due to the difficulties given
by face-to-face communication.
The work-family conflict could affect many outputs adversely at the individual and organizational level. In general perspective,
the motivation and performance of the individual experiencing a work-family conflict declines and his contribution to the
organization is decreased. One of the important outcomes that the work-family conflict affects is the employees’ innovation
performance and internal entrepreneurial tendencies. Internal entrepreneurship comes up when the necessary conditions are
met by businesses, depending on the internal conditions of the employees.
The purpose of this study is to examine the effects of work-family conflict on internal entrepreneurship practically, by explaining
the subjects of work-family conflict and internal entrepreneurship theoretically. As a result of the research, it was determined
that people working in the hospitality enterprises experienced a work-family conflict due to factors in tourism sector such as long
and intensive working hours, lack of permission for employees and negativities caused by seasonal working. 

Anahtar Kelimeler

Business-Family Conflict, Internal Entrepreneurship, Hospitality Enterprises

Kaynakça

• Adams, G, A., King, L, A., Daniel, W. (1996). "Relationships Job and Family Involvement, Family Social support and Work-Family Conflict With Job and Life Satisfaction", Journal of Applied Pyschology 81: 403-411.Adams, G, A., King, L, A., Daniel, W. (1996). "Relationships Job and Family Involvement, Family Social support and Work-Family Conflict With Job and Life Satisfaction", Journal of Applied Pyschology 81: 403-411.Ağca V, Kurt M (2007) İç girişimcilik ve temel belirleyicileri. Kavramsal Bir Çerçeve, Erciyes Üniversitesi, İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 29(1): 84-106.Akdoğan A, Cingöz A (2006) İç girişimciliğe verilen önem düzeyi ve iç girişimciliği etkileyen örgütsel faktörlerin belirlenmesine yönelik Kayseri ilinde bir araştırma. Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi, Uluslararası Girişimcilik Kongresi, Bildiriler Kitabı 86(11): 49-63.Antoncıc B, Hısrıch R D (2001) Intrapreneurship Construct refinement and cross cultural validation. Journal of Business Venturing 16: 495-527.Aykan E (2004) Kayseri’de Faaliyet Gösteren Girişimcilerin Liderlik Özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 17: 213-224.Bayrakdar S (2011) Avrupa Birliği mesleki eğitim programlarında girişimcilik eğitimlerinin ekonomik kalkınmadaki önemi. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 12 (1): 246-260.Bozkurt Ö, Erdurur K (2013) Girişimci kişilik özelliklerinin girişimcilik eğilimindeki etkisi: potansiyel girişimciler üzerinde bir araştırma. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi 8(2): 57-74.Bulut Ç, Fiş A M, Aktan B, Yılmaz S (2008) Kurumsal girişimcilik: Kavramsal yapı üzerine bir tartışma, Yaşar Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İşletme Bölümü Dergisi 10(3): 1389-1416.Cin H, Günay Y G (2013) Girişimcilerin girişimcilik tipleri ile duygusal zekâları arasındaki ilişki: Edirne örneği. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi 8(2): 7-24 Cingöz A (2011) Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi Ve Stratejik İnsan Kaynakları Yönetiminin Örgütsel Performans Ve İç Girişimcilik (Girişimsel Performans) Üzerindeki Etkileri: Kayseri İmalat Sanayinde Bir Araştırma. Doktora tezi, Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, KayseriÇarıkçı İ H, Çiftçi M, Derya S (2010) İş - Aile yaşam çatışması: Türkiye’deki kadın yöneticiler üzerinde bir uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi 2(2): 53-65.Çakır M (2011) Turizm Sektöründe İs-Aile Çatışması: Ankara’daki 4 ve 5 Yıldızlı Otel İsletmelerinde Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Turizm İsletmeciliği Eğitimi Anabilim Dalı, Ankara Çelik M, Turunç Ö (2009) Aile İş çatışması, iş stresi ve örgütsel sadakatin iş performansına etkisi: Savunma sektöründe ampirik bir çalışma. KHO Savunma Bilimleri Dergisi 8(2) 217-245Doğan N (2013) Türkiye’de girişimcilik eğilimi: üniversite öğrencilerine yönelik bir araştırma. Doktora tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı, İstanbul. Doğaner A E (2006) Yeni Nesil Girişimci (Sistem Yayıncılık, İstanbul)Doğrul B Ş, Tekeli S (2010) İş-Yaşam dengesinin sağlanmasında esnek çalışma Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi 2(2): 11-16. Duxbury L, Higgins C (2001) Work-Life balance in the new millenium: Where are we? where do we need to go. CPRN Discussion 12: 1-80.Duxbury L, Higgins C (2003) Where to work in Canada? an examination of regional differences in work life practices. Canadian Policy Research Networks (CPRN)Efeoğlu İ (2006) İş-Aile Yaşam Çatışmasının İş Stresi, İş Doyumu ve Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkileri: İlaç Sektöründe Bir Araştırma. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, AdanaEfeoğlu İ E, Özgen H (2007) İş-Aile Yaşam Çatışmasının iş Stresi, iş Doyumu Ve Örgütsel Bağlılık Üzerindeki Etkileri: ilaç Sektöründe Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (16 -2) 237-254ER H P (2013) Girişimcilik ve Yenilikçilik Kavramlarının İktisadi Düşüncedeki Yeri: Joseph A. Schumpeter. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 29: 77-79Erdem F (2001) Girişimcilerde risk alma eğilim, ve belirsizliğe tolerans ilişkisine kültürel yaklaşım, Akdeniz Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2: 43-61.Frone M R, Rice R W (1987) Work- Family Conflict: The effect of job and family ınvolvement. Journal of Occupational Behavior 8(1): 45-53.Fu, Carmen K. ve Margaret A. Shaffer; (2001), “The Tug of Work and Family”, Personnel Review, 30(5), ss. 502-522.Girişimcilik Kavramı. http://www.iktisadi.org/girisimcilik-kavrami.html (23.05.2016)Greenhaus J H, Beutell N J (1985) Sources of conflict between work and family roles. Academy of Management Review, 10(1): 76-88Greenhaus J H, Bedeian A G, Mossholder K W (1987) Work experiences, job performans, and feelings of personal and family well-being. Journal of Vocational Behavior 31 200-215.Hisrich R D, Peters M P (2002) Entrepreneurship, 5th Edition (McGraw-Hill/Irwin, New York.)İçerli L, Yıldırım M H, Demirel Y (2011) Kobilerde iç girişimciliğin incelenmesine yönelik bir araştırma. Aksaray Örneği, Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3 (2): 177-185.İncir G (1998) Vardiyalı çalışma ve kronobiyolojik araştırmalar (MPM Yayını, Ankara)İrmiş A , Özdemir L (2011) Girişimcilik ve yenilik ilişkisi. Yönetim Bilimleri Dergisi 9 (1). 137-161.Kaya N (2001) İşletmelerde girişimcilik özelliği yüksek çalışanların güdülenmesi. 9. Ulusal Yönetim Organizasyon Bildiriler, 24-26 Mayıs.Kierulff H E (1979) Finding and keeping corporate entrepreneurs. Business Horizons 14 (1): 6-15.Kurt M, Ağca V, Erdoğan S (2006) Afyonkarahisar İli Girişimcilik Performansının Coğrafi Bilgi Sistemleri İle Analizi. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi 5: 97-114.Kozak M A, Yılmaz E G (2010) Otel yöneticilerinin iç girişimcilik algılamaları. Frigya bölgesi örneği , Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi 21(1): 85-97Küçükusta D (2007) Konaklama isletmelerinde is-yasam dengesi sorunları ve çözüme yönelik yaklaşımlar. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 9(3): 243- 264Lambert S J (1990) Processes linking work and family: A critical review and research agenda. Human Relations (43): 239-257.Milli Eğitim Bakanlığı (2013) Girişimci fikirler üretme (MEB Yayınları, Ankara)Morris M H, Kuratko D F (2002) Corporate Entrepreneurship, (South-Western College Publishers, Mason, Ohio).Naktiyok A, Kök S B (2006) Çevresel faktörlerin iç girişimcilik üzerine etkileri. Afyon Kocatepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 8(2): 77-96.Noor, Noraini M.; (2004), “Work-Family Conflict, Work - and Family- Role Salience, and Women’s Well-Being”, The Journal of Social Psychology, 144 (4), ss. 389-405.Onay M, Çavuşoğlu S (2010) İşletmelerde girişimcilik özelliğini etkileyen faktörler. İç Girişimcilik, Yönetim ve Ekonomi Dergisi 17 (1): 47-65.Ören K, Biçkes M (2011) Kişilik özelliklerinin girişimcilik potansiyeli üzerindeki etkileri Nevşehir’deki yüksek öğrenim öğrencileri üzerinde yapılan bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 16(3): 67-86. Özmen B (2001) Otel işletmelerinde insan kaynakları devir hızının insan kaynakları yönetimi hedefleri yönünden incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Pazarlama Anabilim Dalı, Afyon.Sastry N, Pandey S (1999) Women Employees and Human Resource Management. (Universities Press, İndia)Sığrı Ü, Gürbüz S (2011) Akademik başarı ve kişilik ilişkisi: Üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma. Savunma Bilimleri Dergisi 10(1): 30-44. Thompson J J (1999) The World of the entrepreneur-a new perspective. Journal of Workplace Learning-Counselling Toda 11(6) 209-224.Turgut T (2011) Çalışmaya tutkunluk: iş yükü, esnek çalışma saatleri, yönetici desteği ve iş-aile çatışması ile ilişkileri. Atatürk Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, (25 3-4): 155-175Yılmaz T, Şahin N H. (2008) İş -Aile çatışması ve kadın yaşamı üzerine etkileri. İstanbul Üniversitesi Florence Nightingale Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 16(63) 188-194.Zahra S A (1991) Predictors and, Financial Outcomes Of Corporate Entrepreneurship. an Exploratory Study, Journal of Business Venturing 6 (4) 259-285Zedeck S, Mosıer K L (1990) Work in the family and employing organization. American Psychologist (45): 240-251.