TÜRKİYE’DE KONAKLAMA VERGİSİ: ULUSAL DÜZEYDE UYGULANMASI ÜZERİNE ELEŞTİREL BİR YAKLAŞIM

Yıl 2021, Cilt: 25 Sayı: 2, 347 - 361, 30.12.2021

Onur Uçar , Emine Ayrancı

https://doi.org/10.51945/cuiibfd.996325

Öz

Konaklama vergisi, 7194 sayılı kanunca değerli konut vergisi ve dijital hizmet vergisiyle birlikte Türk vergi sistemine dahil edilen üç vergi nevinden birisidir. Verginin, 2020 yılı itibariyle yürürlüğe girmesi öngörülmüş olsa da küresel çapta etkili olan Covid-19 salgınının etkisiyle, uygulanması birer yıl olmak üzere iki kez ertelenmiştir. Sonuç olarak vergi, 2019 yılı sonunda yasalaşmasına rağmen 1/1/2022 tarihine değin uygulanamayacaktır. Her ne kadar konaklama vergisinin yasalaşması yakın geçmişe dayanıp, uygulanması ise yakın geleceğe ertelenmiş olsa dahi esasında söz konusu verginin Türkiye gündemindeki yeri daha eskilere, 2004 yılına değin uzanmaktadır. İl Özel İdaresi ve Belediye Gelirleri Kanun Tasarısı’nda yer alan fakat o dönemlerde yasalaşmayan konaklama vergisine dair ilgili Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin alt komisyon raporlarından sağlanan çıkarımlara göre, verginin yasama bünyesinde oluşan ve gelişen iradesinde ön plana çıkan niteliği mahalli oluşudur. Konaklama vergisinin mahalli niteliği, başta Avrupa ve Uzak Doğu ülkeleri olmak üzere, dünya uygulamalarıyla ve bu konudaki hakim görüşle örtüşmesine rağmen, 7194 sayılı kanunla ihdas edilen aynı adlı verginin mahalli olma vasfından tamamen sıyrılarak ulusal vergi niteliği kazandırıldığı görülmektedir. Nihayetinde konaklama vergisine hayat veren hükümler, mukayeseli hukukta istisnailik teşkil eder hale gelirken, ulusal hukukta, başta çevre temizlik vergisi olmak üzere benzer vergi uygulamalarını düzenleyen hüküm ve gerekçeleriyle bağdaşmamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Konaklama Vergisi, Mahalli, Ulusal, Belediye, İl Özel İdare

ACCOMMODATION TAX IN TURKEY: A CRITICAL APPROACH TO THE IMPLEMENTATION AT THE NATIONAL LEVEL

Öz

Accommodation tax is one of the three tax types which is included in Turkish tax system with valuable housing tax and digital service tax based on the law no 7194. Even though the tax was foreseen to be implemented as of 2020, its implementation was suspended twice, due to the global impact of the Covid-19 pandemic. Consequently, although the tax was enacted at the end of 2019, it will not be applicable until 1/1/2022. Even though the enactment of the accommodation tax was happened recently and its implementation has been postponed to the near future, this tax was taken place in Turkey’s political agenda in 2004. According to the inferences that obtained from the sub-committee reports of the Turkish Grand National Assembly about the accommodation tax which was included in Draft Law on Special Provincial Administration and Municipal Revenues, but was not enacted at that time, the prominent feature of the tax that emerged and developed within the legislative body is its being local. Although the local characteristics of the accommodation tax is compatible with world practices and prevailing opinion on this subject in Europe and the Far East countries, it is determined that the tax with the same name, which was created by the law no. 7194, has completely lost its local character and become a type of a national tax. Eventually, while the provisions that give life to accommodation tax has become exceptional in comparative law, they do not comply with the provisions and implementations especially environmental cleaning tax in national law.

Anahtar Kelimeler

Accommodation Tax, Local, National, Municipality, Special Provincal Administration

Kaynakça

• Akçaoğlu, E. (2020). Konaklama vergisi hakkında kısa bir değerlendirme. Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi. 10(2). 388-405.
• Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı. (1992, 3 Ekim). Resmi Gazete, (Sayı: 21364). https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/21364.pdf Erişim Tarihi: 15.09.2021.
• Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun. (2020, 14 Kasım). Resmi Gazete (Sayı: 31307). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/11/20201117-1.htm Erişim Tarihi: 15.09.2021
• Bazı Kanunlarda Değişikli Yapılmasına Dair Kanun. (2020, 26 Mart). Resmi Gazete (Sayı: 31080 (Mükerrer)). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/03/20200326M1-1.htm Erişim Tarihi: 14.09.2021.
• Belediye Gelirleri Kanunu. (1981, 23 Mayıs). Resmi Gazete (Sayı: 17354). https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/17354.pdf Erişim Tarihi: 14.09.2021.
• Belediye Gelirleri Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun. (1993, 27 Temmuz). Resmi Gazete (Sayı: 21647). https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/21647.pdf Erişim Tarihi: 16.09.2021.
• Bozdoğanoğlu, B. (2013). Konaklama vergisi uygulaması ve Türkiye’de Uygulanabilirliği. Maliye Dergisi. 164(1). 131-149.
• Çetinkaya, Ö., Demirbaş, T. (2010). Belediye gelirlerinin analizi ve mali özerklik açısından değerlendirilmesi. Maliye Araştırma Merkezi Konferansları Dergisi. 53(1), 1-18.
• Dijital Hizmet Vergisi ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun. (2019, 7 Aralık). Resmi Gazete (Sayı: 30971). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/12/20191207-1.htm Erişim Tarihi: 14.09.2021.
• Gider Vergileri Kanunu. (1956, 23 Temmuz). Resmi Gazete (Sayı: 9362). https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/9362.pdf Erişim Tarihi: 14.09.2021.
• İl Özel İdaresi Kanunu. (2005, 4 Mart). Resmi Gazete (Sayı: 25745). https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5302.pdf Erişim Tarihi:14.09.2021.
• İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanun. (2008, 15 Temmuz). Resmi Gazete (Sayı: 26937). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2008/07/20080715-1.htm Erişim Tarihi: 14.09.2021.
• Muhasebat Genel Müdürlüğü (2021), Mahalli İdareler Bütçe İstatistikleri. https://muhasebat.hmb.gov.tr/mahalli-idareler-butce-istatistikleri Erişim Tarihi: 15.09.2121.
• Nüfus Hizmetleri Kanunu. (2006, 29 Nisan). Resmi Gazete, (Sayı: 26153). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2006/04/20060429-1.htm Erişim Tarihi: 14.09.2021.
• On Üç İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Altı İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (2012, 6 Aralık). Resmi Gazete, (Sayı: 28489). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/03/20130322-2.htm Erişim Tarihi: 15.09.2021.
• TBMM (2003). Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısı ve Plan ve Bütçe Komisyonu Raporu. https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d22/c036/tbmm22036037ss0316.pdf Erişim Tarihi: 15.09.2021.
• TBMM (1980). Belediye Gelirleri Kanun Tasarısı ve İhtisas Komisyonu Raporu. https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/MGK_/d01/c003/mgk_01003053ss0152.pdf Erişim Tarihi: 14.09.2021.
• TBMM (2019). Dijital Hizmet Vergisi ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi ve Gerekçesi. https://www2.tbmm.gov.tr/d27/2/2-2312.pdf Erişim Tarihi: 15.09.2021.
• TBMM (2019). 21.11.2019 Tarihli ve 7193 Sayılı Dijital Hizmet Vergisi ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ve Anayasanın 89 uncu ve 104 üncü Maddeleri Gereğince Cumhurbaşkanınca Bir Daha Görüşülmek Üzere Geri Gönderme Tezkeresi ile Plan Bütçe Komisyonu Raporu. https://www5.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem27/yil01/ss145.pdf Erişim Tarihi: 15.09.2021.
• TBMM (2008). İl Özel İdaresi ve Belediye Gelirleri Kanunu Tasarısı. https://www2.tbmm.gov.tr/d23/1/1-0505.pdf Erişim Tarihi: 15.09.2021.
• TÜİK (2021), Yıllara Göre Antalya İlinin Ziyaretçi Sayısı. https://biruni.tuik.gov.tr/ilgosterge/?locale=tr Erişim Tarihi: 15.09.2021.
• TÜİK (2021), Yıllara Göre Antalya İlinin Nüfusu. https://biruni.tuik.gov.tr/ilgosterge/?locale=tr Erişim Tarihi: 15.09.2021.
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası. (1982, 20 Ekim). Resmi Gazete (Sayı: 17844). https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/17844.pdf Erişim Tarihi:14.09.2021.