Dinsel Yaşayış Ölçeği: Geçerlik Güvenirlik Çalışması

Yıl 2017, Cilt: 17 Sayı: 1, 1 - 19, 30.06.2017

Hasan Kayıklık , Mehmet Emin Kalgı

https://doi.org/10.30627/cuilah.325986

Cited By: 11

Öz

Yaşayış
Ölçeği"ni revize etmektir. Revize sürecinde ölçeğin faktör sayısı (3
faktör) aynen korunmuş, fakat ölçeğe yeni maddeler eklenerek ve uzman görüşleri
doğrultusunda bazı maddelerde değişiklik yapılarak ölçeğin hem geçerlilik için
açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi yapılmış hem de güvenirlik analizi
için iç tutarlıklık (cronbach-alpha) katsayısı hesaplanmıştır. Çalışmada nicel
araştırma yöntemlerinden biri olan genel tarama modeli kullanılmıştır.
Çalışmanın verileri, Şanlıurfa'nın Siverek ilçesinin Karacadağ Anadolu
Lisesinde okuyan ve basit tesadüfî yöntemle seçilen 158 (103 kız, 55 erkek)  öğrenci üzerinden alınmıştır. Dinsel Yaşayış
Ölçeğini (DYÖ) oluşturan maddelerin açımlayıcı faktör analizinde faktör ortak
varyans değerlerinin 0.262-0.960 ve döndürülmüş faktör yük değerlerin
0.390-0.970 arasında değiştiği görülmüştür. Ayrıca DYÖ için yapılan doğrulayıcı
faktör analizinde modelin uyum indekslerinden birisi olan X²/sd'nin
değeri 1.93, NFI değeri 0.91, NNFI değeri 0.95, CFI değeri 0.95 ve SRMR değeri
0.07, RMSEA değeri 0.07 olduğu görülmüştür. Ölçeğin güvenirlik analizi için iç
tutarlılık katsayısı hesaplanmıştır. Buna göre, ölçek maddelerinin iç tutarlık
katsayısı 0.930 olarak bulunmuştur. Ayrıca Faktör–1, Faktör–2 ve Faktör–3'ün iç
tutarlılık katsayısı sırasıyla 0.982, 0.937 ve 0.875 olarak bulunmuştur.
Ölçekteki her bir ifade 7’li likert tipi derecelendirme ile yapılmakta ve her
maddeye en düşük bir (1) en yüksek yedi (7) puan verilerek hesaplanmıştır. Buna
göre otuz altı (36) maddelik DYÖ'de bir kişinin alabileceği en düşük puan otuz
altı (36), en yüksek puan ise iki yüz elli iki (252)’dir. Kişi ölçek ortalamasının
üstünde bir puan alabiliyorsa dindar olarak değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Dinsel yaşayış ölçeği, geçerlik, güvenirlik, inanç, ibadet

Kaynakça

• Almeida, A. M., Neto, F. L. ve Koenig, H. G. (2006). Religiousness and men-tal health: A review. Journal of Rev Bras Psiquiatr, 28 (3), 242-250.
• Arslan, M. (2010). Paranormal inanç ölçeğinin Türkçe versiyonunun geliştiril-mesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İ. Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(2), 23-40.
• Beauducel, A. & Wittmann, W. W. (2005). Simulation study on fit indexes in cfa based on data with slightly distorted simple structure. Structural Equation Modelling: A Multidisciplinary Journal, 12, 41-75.
• Beckwith, H. D. & MorrowJ, A. (2005). Sexual attitudes of college students: the impact of religiosity and spirituality. College Student Journal.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Veri analizi el kitabı. İstatistik, araştırma deseni SPSS uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegam Akademi Yayınları.
• Cirhinlioğlu, F. G. (2010). Din psikolojisi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Cotton, S., Larkin, E., Hoopes, A., Cromer, B. A. ve Rosenthal, S. L. (2005). The impact of adolescent spirituality on depressive symptoms and he-alth risk behaviors. Journal of Adolescent Health, 36 (6).
• Dağlı, A., Baysal, N. (2016). Yaşam doyumu ölçeğinin Türkçe'ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15 (59), 1250-1262.
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E. (2003). How to design and evaluate research in education. New York: McGraw-Hill.
• Hökelekli, H. (2010). Din psikolojisine giriş. İstanbul: Dem Yayınları.
• Hökelekli, H. (2013). Din psikolojisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Hyman, C. ve Handal, P.J. (2006). Definitions and evaluation of religion and spiritualty items by religious professionals: A plot study. Journal of Re-ligion and Health, 45 (2), 264-282.
• Karasar, N. (2004). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kaya, M. (1998). Din eğitiminde iletişim ve dinî tutum. Samsun: Etüt Yayınları.
• Kayıklık, H. (2000). Dini yaşayış biçimleri: Psikolojik temelleri açısından bir değerlendirme (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Kayıklık, H. (2003). Orta yaş ve yaşlılıkta dinsel eğilimler. Adana: Baki Yayınları.
• Kayıklık, H. (2011). Din psikolojisi. Adana: Karahan Yayınevi.