Karz Akdinin Mahiyeti ve Faizli İşlemleri Önleme Fonksiyonu

Yıl 2012, Cilt: 12 Sayı: 1, 125 - 145, 01.03.2012

Ahmet Özdemir

Öz

Karşılıksız ödünç vermenin erdemli bir davranış olduğu ayet ve hadislerde beyan edilmektedir.
Karz-ı hasen olarak isimlendirilen ödünç verme işlemi, manevî mükâfat elde etme
gayesi ile gerçekleştirilmelidir. Menfaat karşılığında ödünç vermek haramdır. Karşılıksız ödünç
vermek, toplumda istenilen seviyede gerçekleşmemektedir. Bunun sebepleri ödünç vermenin
öneminin farkında olmamak, paranın enflasyon sebebiyle değer kaybına uğraması ve alacağın
zamanında geri dönmemesidir. Bu makalede bazı çözüm önerileri sunulmaktadır. Böylelikle
karz akdinin faizi önleme fonksiyonu ortaya konulmaktadır. Amacımız karz akdinin toplumda
yaygınlaşmasını sağlamaktır.

Anahtar Kelimeler

Karz-ı hasen, Ödünç Verme, Enflasyon, Temerrüt Tazminatı, Banka

Karz Akdinin Mahiyeti ve Faizli İşlemleri Önleme Fonksiyonu

Öz

Kaynakça

• Apaydın, Yunus, “Karz”, DİA, XXIV, 520-525, İstanbul 2001.
• Aybakan, Bilal, İslâm Hukukunda Borçların İfası, MÜİF Yayınları, İstanbul 1998.
• ________, “Selem”, DİA, XXXVI, 403-405, İstanbul 2009.
• Bardakoğlu, Ali,"Hibe", DİA, XVII, 421- 426, İstanbul 1998.
• ________, “Selem”, İslâm’da İnanç İbadet ve Günlük Yaşayış Ansiklopedisi, I-IV, MÜİF Yayınları, İstanbul 1997.
• Bayındır, Abdülaziz, Ticaret ve Faiz, Süleymaniye Vakfı Yayınları, İstanbul 2007.
• Bilmen, Ömer Nasuhi, Hukuk-ı İslâmiyye ve Istılâhât-ı Fıkhiyye Kamûsu, I-VIII, Bilmen Yayınevi, İstanbul t.y.
• Beki, Abdülaziz, İslâm Hukuku ve Türk Mevzû Hukukunda Kıymetli Evrak, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri1995.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail (v. 256/870), Sahîhu'l-Buhârî (thk. Mustafa Dib el-Buğâ), I-VI, Daru İbn Kesir, Beyrut 1987.
• Çeker, Orhan, "Mecelle'de Ele Alınmayan Üç Konu: Faiz, Sarf ve Karz", Selçuk Üniversite- si İlâhiyat Fakültesi Dergisi, Konya 1994, sayı: 5, s. 99- 117.
• Cezîrî, Abdurrahman b. Muhammed b. İyaz, el-Fıkhu alâ mezâhibi'l-erbaa, Kahire, t.y.
• Dalgın, Nihat, Gündemdeki Tartışmalı Dinî Konular II, Samsun 2010.
• Döndüren, Hamdi, “İslâm’da Para, Kredi, Faiz ve Enflasyon İlişkileri”, Para, Faiz ve İslâm, İstanbul 1992.
• Durmuş, Abdullah, "Fıkıhta Karz Sözleşmesinde Vade Şartının Bağlayıcılığı Meselesi", İslâm Hukuku Araştırmaları Dergisi, sayı:16, 2010, s. 315-330.
• Ebu Dâvud, Süleyman b. Eş’as es-Sicistânî (v. 275), Sünen, I-IV, Dâru’l-Kitabi’l-Arabî, Beyrut.
• Ergüney, Hilmi, Türk Hukukunda Lügat ve Istılahlar, İstanbul 1973.
• el-Fetâva’l-Hindiyye (haz. Şeyh Nizam Burhanpurlu v.dğr.), I-VI, Dâru İhyâi’t-Turâsi’l- Arabiyye, Beyrut 1980.
• Gamravî, Muhammmed ez-Zühri, es-Sirâcü’l-vehhâc alâ metni’l-Minhâc, Darü’l-Fikr, Bey- rut 1995.
• Haraşî, Muhammed b. Abdullah (v. 1101), Şerhu Muhtasarı Halil, Beyrut, t.y.
• Harufe, Alaeddin, Akdü'l-karz fi'ş-şeriati'l-İslâmiyye ve'l-kanuni'l-vaz'i, Beyrut 1982.
• Hasenî, Ahmed, Fıkhî ve İktisâdî Açıdan İslâm’da Para (trc. Adem Esen), İz Yayıncılık, İstanbul 1996.
• Heyet, İslam Açısından Enflasyon ve Çözüm Yolları, Ensar Neşriyat, İstanbul 1983.
• İbn Âbidîn, Muhammed Emin (v. 1252/1836 ), Reddü’l-muhtâr ale’d-Dürri’l-muhtâr, y.y.
• İbnü’l-Hümâm, Kemâlüddin Muhammed b. Abdülvâhid (v. 861), Fethu’l-kadîr, Kahire 1319.
• İbn-i Kudâme, Ebû Muhammed Abdullah b. Ahmed(v. 620), el-Kâfî fi fıkhi’l-İmam Ahmed b. Hanbel, y.y.
• ________, el-Muğnî, Dâru’l-Fikir, I-X, Beyrut 1405.
• İbn Mâce, Muhammed b. Yezid el-Kazvinî (v. 273), Sünen, I-II, (thk. M. Fuad Abdülbâki), Dâru’l- Fikir, Beyrut.
• Karaman, Hayreddin, Mukayeseli İslâm Hukuku, I-III, Nesil Yayınları, İstanbul 1996.
• ________, İslâm’ın Işığında Günün Meseleleri, Nesil Yayınları, I-III, İstanbul 1993.
• Kâsânî, Alâüddin Ebû Bekir b. Mes’ud (v.587), Bedâ’i‘u’s-sanâi‘ fi tertîbi’ş-şerâ’i‘,Beyrut 1982.
• Meydânî, Abdülganî (v. 1298/1881), el-Lübâb fi şerhi’l-Kitâb, Dersaadet Kitabevi, İstanbul t.y.
• Muhammed Kadri Paşa, Mürşidu'l-hayran ilâ ma'rifeti ahvâli'l-insan, Amman 1987.
• Müslim, Ebü'l-Hüseyin Müslim b. Haccac el-Kuşeyrî (v. 261/875), Sahîhu Müslim, I-IV, Beyrut.
• Nesâî, Ebû Abdirrahman Ahmed b. Şuayb (v. 303/915), Sünenü'n-Nesâî (thk. Abdülfettah Ebû Gudde), I-VIII, Haleb 1986.
• Nevevî, Ebû Zekeriyya Muhyiddin b. Şeref (v. 676), el-Minhâc, Darü’l-Fikr, Beyrut 1995.
• Sahnûn, Abdüsselâm b. Saîd et-Tenûhî (v. 240), el- Müdevvenetü’l-kübrâ, y.y.
• Şener, Mehmet, "İslâm Hukukunda Karz-ı Hasen" Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakül- tesi Dergisi, VI, İzmir 1989, s. 391-402.
• Şîrâzî, Ebû İshak İbrahim b. Ali b. Yusuf (v. 476), el-Mühezzeb fi fıkhi’l-İmam eş-Şâfiî, Kahire 1959.
• Tarhan, Nevzat, Psikolojik Savaş, Timaş Yayınları, İstanbul 2003.
• Tirmizî, Ebû İsa Muhammed b. İsa b. Serve (v. 279/892), Sünenü't-Tirmizî, I-V, Dâru İhyâi’t-Türâsi'l-Arabî, Beyrut.
• Yaran, Rahmi, İslâm Hukukunda Borcun Gecikmesi, M.Ü. İlahiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul 1997.
• Zuhaylî, Vehbe, el-Fıkhu'l-islâmiyyü ve edilletühu, I-X, Dâru'l-Fikr, Dımaşk.