JAHILIYYAH (DAYS OF IGNORANCE) PERIOD EVSIYYE PEOTRY ECOLE

Yıl 2019, Cilt: 19 Sayı: 2, 441 - 459, 27.12.2019

Hamit Salihoğlu

https://doi.org/10.30627/cuilah.631932

Cited By: 2

Öz

Evsiyye poetry ecole is an aforementioned ecole of poetry in proportion to
the poet named Evs b. Hacer (B.C. 620) who is a member of the Temîm family. This
ecole of poetry an ecole that attaches great importance to the from and shape
of poems by acting in accordance with the style of Arab poetry in the
construction of the jahiliyyah period Arabian eulogium. This ecole contained a
group of poets who lived in the desert life in all its aspects during the
period of ignorance and felt the emotions inspired by it from the depths of the
hearth, and also influenced by the urban civilization and then Persian
culture.The first founder and master of thie poetry school is Evs b. Hacer. His
Most famous students are Beşâme b. Gadîr, Züheyr b. Ebî Sülmâ (ö. 609), Ka‘b
(ö. 24/645) b. Züheyr, Büceyr, Hutay’e (ö. 59/678), en-Nâbiga ez-Zübyânî (ö.
604) and Cemîl b. Ma‘mer (ö. 82/701).The common denominator that brings
together the poets who belong to this ecole is the literary style and artistic
features that they use in their poems apart from the poetry rumors and beyond
the tribe they belong to.The aforementioned poets belonging to this ecole have
been tried to be imitated by most of the poets who came after them and the
effect of their literary criticism and linguistic style about the poetry has
continued until today.

Evs b. Hacer stands out with his superior virtues, his
dexterity in poetry and his meticulous behavior. The school of Evsiyye, which
was founded on the rules of poetry determined by him, thinks that poets who do
not give importance to the art of poetry and who are not slaves of their poems
have no opportunity to rise to this art. For this reason, poets belonging to
the school in question are dedicated to the service and beautification of their
poems and are known as slaves of their poems. The school in question was named
“Abîdu’ş-şiir”. Thinking in the art of poetry, this school exhibits an attitude
of patience, poetry as an art of creation and temperament of the poets who
attempted to tell him and rejected such poems. For this reason, poets belonging
to the school in similitude, metaphor, figure of speech, allusion, and all kinds of literary art is seen in many types
of literary art. In the description of poetry, poets of this school, which
resorted to material surrogates rather than imagination, attach importance to
the beauty of the form and form of poetry, and not less than the importance it
attaches to its subject and meaning. One of the main features of this school is
patience and quality. The second is the art of similitude which is widely used
in his poems and used as a publication.       

Anahtar Kelimeler

Jahiliyya, Poems, Evs b. Hacer, Evsiyye Poem Ecole

CAHİLİYE DÖNEMİ EVSİYYE ŞİİR EKOLÜ

Öz

Evsiyye şiir ekolü, Temîm kabilesine
mensup cahiliye dönemi şairlerinden olan Evs b. Hacer (ö. m. 620) adındaki
şaire nispetle anılan bir şiir ekolüdür. Bu şiir ekolü, cahiliye dönemi Arap
kasidesinin inşasında Arap şiirinin stiline uygun hareket etmek suretiyle
şiirlerin biçimine çok önem veren bir ekoldür. Bu ekol, cahiliye döneminde bir
yandan bedevi hayatı bütün yönleriyle yaşayan ve onun ilham ettiği duyguları
kalbin derinliklerinden hisseden, diğer yandan da başta şehir medeniyetinden ve
daha sonra da Fars kültüründen etkilenen bir grup şairi içinde barındırıyordu.
Bu şiir ekolünün ilk kuruyucusu ve üstadı ise Evs b. Hacer’dir. Onun en meşhur
öğrencileri de Beşâme b. Gadîr, Züheyr b. Ebî Sülmâ (ö. 609), Ka‘b b. Züheyr
(ö. 24/645), Büceyr, Hutay’e (ö. 59/678), en-Nâbiga ez-Zübyânî (ö. 604) ve
Cemîl b. Ma‘mer (ö. 82/701)’dır. Bu ekole mensup râvî ve şairleri söz konusu
mektepte bir araya getiren ortak payda ise şiir rivayetinin dışında ve mensubu
oldukları kabilenin ötesinde şiirlerinde kullandıkları edebi üslup ve sanatsal
özelliklerdir. Bu ekole mensup mezkur şairler, kendilerinden sonra gelen çoğu
şair tarafından taklit edilmeye çalışılmış ve şiirle ilgili ortaya koydukları
edebi tenkit ve dilsel üslubun etkisi günümüze kadar devam etmiştir. 

Sahip olduğu üstün meziyetleriyle,
şiir alanındaki mahareti ve titiz davranışlarıyla öne çıkan Evs b. Hacer’in
belirlediği şiir kaideleri üzerine kurulmuş olan bu ekol, şiir sanatına önem
vermeyen ve şiirlerinin kölesi olmayan şairlerin bu sanatta yükselme imkanı
olmadığını düşünmektedir. Bu sebeple söz konusu ekole mensup şairler, bütün
hayatlarını söyledikleri şiirlerinin hizmeti ve güzelleştirmesi için adamış ve şiirlerinin
köleleri olarak tanınmışlardır. Mensubu oldukları söz konusu ekol de
“‘Abîdu’ş-şiir” adıyla anılmıştır. Şiir sanatında düşünme, sabır ve teenniden
yana tutum sergileyen bu ekol, şiiri bir sanat olarak benimsediği gibi
yaratılış ve mizaçlarıyla şiir söylemeye kalkışan şairlere karşı çıkmış ve
onların bu tür şiirlerini de ret etmiştir. Bu nedenle söz konusu ekole mensup
şairlerde teşbih, mecaz, istiare kinaye ve benzeri edebi sanat çeşitleri çokça
görülmektedir. Şiirin tasvirinde hayalden daha çok maddi suretlere başvuran bu ekolünün
şairleri, şiirin şekil ve suretinin güzelliğine verdiği önem, onun konusuna ve
manasına verdiği önemden daha az olmamıştır. Bu ekolün öne çıkan temel
özelliklerinden biri teenni ve itkandır. İkincisi ise şiirlerinde geniş bir
şekilde ele alınan ve yayın olarak kullanılan teşbih sanatıdır.

Anahtar Kelimeler

Cahiliye, Şiir, Evs b. Hacer, Evsiyye Şiir Ekolü

Kaynakça

• Asfahâni, Ebü’l-Farac ‘Alî b. el-Huseyn el-Asfahâni, Kitâbü’l-Eğânî, thk. İhsân ‘Abbâs, İbrâhîm es-Se‘âfîn, Bekr ‘Abbâs, Dâru Sâdır, Beyrut, 2002.
• Bağdâdî, ‘Abdulkâdır b. ‘Umer el-Bağdâdî, Hizânetü’l-Edeb, thk. ‘Abdusselâm Muhammed Hârûn, Mektebetu’l-Hâncî, Kahire, 1997.
• Brockelmânn, Carl, Târîhü’l-Edebi’l-‘Arabî, Çev. ‘Abdulhalîm Neccâr, Dârü’l-Me‘ârif, Kahire, c. I, s. 112.
• Bustânî, Butrus, Udebâü’l-‘Arab fi’l-Câhiliyeti ve Sadri’l-İslâm, Muessesetu Hindâvî li’t-Ta‘lîmi ve’s-Sekâfe, Kahire, 2014.
• Cevherî, Ebû Nasr İsmâîl b. Hammâd el-Fârâbî, Essıhâh Tâcü’l-Luga Essıhâhu’l-‘Arabiyye, thk. Ahmed ‘Abdulgafûr ‘Attâr, Dârü’l-‘İlm li’l-Melâyîn, Beyrut, 4. Baskı, 1987, madde: “c-h-l”.
• Corcî Zeydan, Târîhü’l-Âdâbi’l-Lugati’l-‘Arabiyye, Muessesetu Hindâvî li’t-Ta‘lîmi ve’s-Sekâfe, Mısır, 2012.
• Çavuş, Levent, Kavramsal ve Tarihsel Açıdan “Cahiliye”, Milel ve Nihal, 13 (1) 2006 doi:10. 17131/milelnihal. 24341.
• Çetin, Nihad M, Eski Arap Şiiri, Kapı Yayınları, İstanbul, 2011.
• Demirayak, Kenan, Arap Edebiyatı Tarihi-I Cahiliye Dönemi, Fenomen Yayınları, I. Baskı, Ankara, 2009.
• Ebû Zeyd, Muhammed Ahmed, et-Tevcîhü’l-Belâgî li’l-Maîbi min Şi‘ri en-Nâbigatü’z-Zübyânî, el-Mecelletu’l-‘İlmiyye, Külliyetu’l-Lügati’l-Arabiyye, Asyût, Sayı, 30, cüz, 3, 2011, 1917.
• Evs b. Hacer, Divânu Evs b. Hacer, Tahkîk ve Şerh, Muhammed Yûsuf Necm, Dâru Beyrut, Beyrut, 1980.
• Fâhûrî, Hannâ, Târîhü’l-Edebi’l-‘Arabî, Dârü’l-Yûsuf li’t-Tıbâ‘ati ve’n-Neşri ve’t-Tevzî‘, Beyrut.
• Fayda, Mustafa, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, madde “Câhiliye” İstanbul, 1993.
• Fîrûz Âbâdî, Ebû Tâhir Mecdüddîn Muhammed b. Ya‘kûb, el-Kâmûsü’l-Muhît, Dârü’l-Yûsuf li’t-Tıbâ‘ati ve’n-Neşri ve’t-Tevzî‘, Beyrut, 8. Baskı, 2005, madde: “c-h-l”.
• Hindâvî, Huseyn ‘Alî, el-Edebu ve’n-Nakdu ve’l-Hikmetü’l-‘Arabiyetu fi’l-‘Asri’l-Câhilî.
• Hutay’e, Divânu Hutay’e, Dârü’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, I. Baskı, Beyrut, 1993.
• İbn Düreyd, Ebû Bekr Muhammed b. Hasan b. Düreyd el-Ezdî, Cemheretü’l-Luga, thk. Remzî Munîr el-Ba‘lebekî, Dârü’l-‘İlmi li’l-Melâyîn, Beyrut, 1987.
• İbn Kuteybe, eş-Şi‘ru ve’şu‘arâ, thk. Ahmed Muhammed Şâkir, Dârü’l-Me‘ârif, Kahire.
• İbn Manzûr, Ebü’l-Fadl Cemâlüddîn Muhammed b. Mukrim b. ‘Alî el-İfrîkî, Lisânü’l-‘Arab, Dâru Sâdır, Beyrut, 3. Baskı, h. 1414, madde: “c-h-l”.
• İbn Reşîk, el-Kayravânî, el-‘Umde fî Mahâsini’ş-Şiiri ve Âdâbih.
• İbn Sellâm, el-Cumahî, Tabakâtu Fuhûli’ş-Şu‘arâ, Okuma ve Şerh, Mahmûd Muhammed Şâkir, Dârü’l-Medenî, Cidde.
• İbn Sîde, Ebü’l-Hasan ‘Alî b. İsmâîl b. Sîde, el-Muhkem ve’l-Muhîtü’l-A‘zam, thk. ‘Abdulhamîd Handavî, Dârü’l-Kütübü’l-‘İlmiyye, Beyrut, 2000, madde: “c-h-l”.
• İbrâhîm Mustafâ, Ahmed Hasan ez-Zayyât, Hâmıd Abdulkadır, Muhammed ‘Alî en-Neccâr, el-Mu‘cemü’l-Vasît, Çağrı Yayınları, İstanbul, 1989, madde: “c-h-l”.
• Kâ‘b. b. Züheyr, Divânu Ka‘b b. Züheyr, Yapım: Ebî Saîd el-‘Askerî, Dârü’l-Kitâbi’l-‘İzzî, Beyrut, 1994.
• Mârûn ‘Abbûd, Edebü’l-Arab, Muessesetu Hindâvî li’t-Ta‘lîmi ve’s-Sekâfe, Kahire, 2012.
• Savran, Ahmet, TDV. İslâm Ansiklopedisi, “Ka‘b b. Züheyr”, DİA, İslâm Araştırmalar Merkezi, İstanbul, 2001.
• Selmâ Süleymân Ahmed, es-Sûretü’l-Fenniye fî Mu‘allakati Züheyr b. Ebî Sülmâ, Hartum Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yüksek Lisans Bölümü, 2008.
• Sezgin, Fuat, Târîhü’t-Turâsi’l-‘Arabî, Çev. Mahmût Fehmî Hicâzî, Tab‘ ve’n-Neşr: İdâretü’s-Sekâfeti ve’n-Neşr bi Câmi‘âti’l-İmâm Muhammed b. Su‘ûd el-İslâmiyye, Suudi Arabistan, 1991.
• Şevkî Dayf, el-Fennu ve Mezâhibuhu fi’l-Edebi’l-‘Arabî, Dârü’l-Me‘ârif, Kahire, 1960.
• Şevkî Dayf, Târîhü’l-Edebi’l-‘Arabî, “el-‘Asrü’l-Câhilî” Dârü’l-Me‘ârif, Kahire.
• Şeybanî, Ebû ‘Amr, Şerhü’l-Mu’allakâti’Tis‘, thk. ‘Abdulmecîd Hemo, Muessesetu’l-A‘lemî li’l-Matbû‘ât, Beyrut, 2001.
• Taha Huseyn, Fi’l-Edebi’l-Câhilî, III. Baskı, Kahire, 1933.
• Tüccar, Zülfikar, TDV. İslâm Ansiklopedisi, “Hutay’e”, DİA, İslâm Araştırmalar Merkezi, İstanbul, 1998.
• Tülücü, Süleyman, TDV. İslâm Ansiklopedisi, “Züheyr b. Ebî Sülmâ” DİA, Ankara, 2013.
• ‘Umer Ferruh, Târîhü’l-Edebi’l-‘Arabî, Dârü’l-‘İlmi li’l-Melâyîn, Beyrut, 1981.
• Varol, Hüseyin, “Evs b. Hacer” TDV İslam Ansiklopedisi İstanbul, 1995.
• Yılmaz, İbrahim, Panayırlar ve Arap Dili ve Edebiyatının Gelişmesinde Oynadığı Rol, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensitüsü Temel İslam Bilimleri Ana Dalı (Doktora Tezi), Erzurum, 1997.
• Zebîdî, Ebü’l-Fayd Murtadâ Muhammed b. Muhammed b. ‘Abdurrazzâk Tâcü’l-‘Arûs min Cevâhiri’l-Kâmûs, thk. Grup, Dârü’l-Hidâye, madde: “c-h-l”.
• Zevzenî, Ebû ‘Abdillâh el-Huseyn b. Ahmed b.el-Huseyn ez-Zevzenî, Şerhü’l-Mu‘allekâti’l-Aşr, Dâru Mektebeti’l-Hayât, Beyrut, 1983.
• Ziriklî, Hayruddîn, el-A‘lâm, Dârü’l-‘İlmi li’l-Melâyîn, Beyrut, 1986.
• Züheyr b. Ebî Sülmâ, Divânu Züheyr b. Ebî Sülmâ, Şerh ve Takdim, ‘Alî Hasan Fâ‘ûr, Dârü’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, I. Baskı, Beyrut, 1988.