VAROLUŞSAL ANLAM ARAYIŞI VE DİNDARLIK İLİŞKİSİ: PSİKO-FELSEFİK BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 2, 234 - 251, 31.12.2023

Sezai Korkmaz , Erol Çetin

https://doi.org/10.30627/cuilah.1368050

Öz

Bu makalede hayatta amaç ve anlam bulma, yaşamda anlam ve dindarlık ilişkisi multidisipliner olarak psikoloji ve felsefe açısından ele alınmıştır. Çalışmaya 18-56 yaşları arasındaki 341 kişi katılmıştır. Katılanların 97’si (%28,4) erkek, 244’ü (%71,6) kadındır. Yaş aralıkları 18 ile 56 arasında değişmekte olup örneklemin yaş ortalaması 27,02 olarak tespit edilmiştir. Katılımcıların ekonomik durumuna bakıldığında 29’u (%8,5) düşük gelirli, 58’i (%17) orta altı gelirli, 213’ü (%62,5) orta gelirli, 37’si (%10,9) orta üstü gelirli ve 4’ü (%1,2) üst gelirlidir. Çalışmanın bulgularına göre ibadet ve bireysel dindarlık puanları yüksektir. Aynı zamanda yaşamda anlam ve hayatın anlam/amacı da ortalamaların üstündedir. Hayatın anlam ve amacı, ibadet, bireysel dindarlık ve yaşamda anlam arasında istatistiki olarak olumlu bir ilişki olduğu görülmüştür. İbadet ve bireysel dindarlık, hayatın alam/amacı ve yaşamda anlamı yordamaktadır. Hayatın anlam/amacı ile yaşamda anlam arasındaki ilişkide bireysel dindarlık aracılık görevi görmektedir.

Anahtar Kelimeler

Din Psikolojisi, Anlam Arayışı, Yaşamda Anlam, Hayatın Anlam ve Amacı, Dindarlık.

The Link between Existentıal Meaning And Religiousness: A Psycho-Philosophical Evaluation

Öz

In this study, the relationship among the life purpose, meaning in life and religiosity was examined multidisciplinarily in terms of psychology and philosophy. The study included 341 participants between the ages of 18 and 56. 97 (28.4%) of the participants were male and 244 (71.6%) were female. The age range varied between 18 and 56 years and the average age of the sample was 27.02 years. Considering the economic status of the participants, 29 (8.5%) were low-income, 58 (17%) were lower middle-income, 213 (62.5%) were middle-income, 37 (10.9%) were upper middle-income and 4 (1.2%) were upper-income. According to the findings of the study, worship and individual religiosity scores are high. At the same time, meaning in life and meaning/purpose of life are also above the averages. There is a positive relationship between meaning and purpose of life, worship, individual religiosity and meaning in life. Worship and individual religiosity predict meaning/purpose of life and meaning in life. Individual religiosity acts as a mediator in the relationship between meaning/purpose of life and meaning in life.

Anahtar Kelimeler

Psychology of Religion, Search for Meaning, Meaning in Life, Meaning and Purpose of Life, Religiousness

Kaynakça

• Abu-Rayya, H. M., Almoty, S., White, F. A., & Abu-Rayya, M. H. (2016). The interconnection between Islamic religiosity and deviancy among australian Muslim youth: A partial mediation role of life satisfaction. The International Journal for the Psychology of Religion. https://doi.org/10.1080/10508619.2016.1157720org/10.1080/10508619.2016.1157720
• Abu‐Raiya, H., Sasson, T., & Russo‐Netzer, P. (2021). Presence of meaning, search for meaning, religiousness, satisfaction with life and depressive symptoms among a diverse Israeli sample. International Journal of Psychology, 56(2), 276-285.
• Aghababaei, N., Sohrabi, F., Eskandari, H., Borjali, A., Farrokhi, N., & Chen, Z. J. (2016). Predicting subjective well-being by religious and scientific attitudes with hope, purpose in life, and death anxiety as mediators. Personality and Individual Differences, 90, 93–98. https://doi.org/10.1016/j.paid.2015.10.046
• Aydın, C., Kaya, M., & Peker, H. (2015). Hayatın anlam ve amacı ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 38, 39-55.
• Ayten, A. (2013). Din ve Sağlık: Bireysel dindarlık, sağlık davranışları ve hayat memnuniyeti ilişkisi üzerine bir araştırma. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 13(1), 7–31.
• Ayten, A., & Gashi, F. (2012). Affetme ve hayat memnuniyeti üzerine karşılaştırmalı bir araştırma. Balkan Araştırmaları Dergisi, 3(2), 11–36.
• Ayten, A., & Tura, H. (2017). Affetme ve dindarlık, hayat memnuniyetini nasıl destekler? İslami İlimler Dergisi, 12(3), 27–54.
• Batan, N. S., & Ayten, A. (2015). Dinî başa çıkma, psikolojik dayanıklılık ve yaşam doyumu ilişkisi üzerine bir araştırma. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi Cilt, 15(3), 67–92.
• Bailey, T. C., & Snyder, C. R. (2007). Satisfaction with life and hope: A look at age and marital status. The Psychological Record, 57, 233-240.
• Baynal, F. (2015). Yetişkinlerde dindarlık ve ruh sağlığı ilişkisinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(1), 206–231. https://doi.org/10.15869/ITOBIAD.96269
• Benatar, D. (2019). Keşke hiç olmasaydık var olmanın kötülüğü. (Özmen, C. Ö. Çev.). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Baird, B. M., Lucas, R. E., & Donnellan, M. B. (2010). Life satisfaction across the lifespan: Findings from two nationally representative panel studies. Social indicators research, 99, 183-203.
• Chamberlain, K., & Zika, S. (1992). Religiosity, meaning in life, and psychological well-being. J. F. Schumaker (Ed.), Religion and Mental Health. New York: Oxford University Press.
• Cioran, E. M. (2020). Doğmuş olmanın sakıncası üstüne. (Sarıalioğlu, K. Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Çetin, E. (2016). Kierkegaard’a göre özne-nesne ilişkisi. Kayseri: Kimlik Yayınları.
• Çetin, E. (2022a). Varoluşsal yaklaşımın din felsefesine katkıları. Bayındır, A.- Turan, R. (Ed.), Din-Felsefe Yazıları (1. Baskı, s.39-72). Bursa: Emin Yayınları.
• Çetin, E. (2022b). Deizm eleştirisi ve yapılması gerekenler. İstanbul: Hiper Yayın.
• Çetin, İ. (2016). İman ve inkârın felsefî temelleri. Bursa: Emin Yayınları.
• Demir, H. (2022). Yetişkin bireylerde salgın algısı, yaşamda anlam ve dini yönelim ilişkisi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Demirdağ, S., & Kalafat, S. (2015). Yaşamın anlamı ölçeği (yaö): Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. İnönü University Journal of the Faculty of Education 16 (2), 83-95.
• Diener, E. (1984). Subjective well-being. Psychological Bulletin, 95(3), 542–575. https://doi.org/10.1037/0033-2909.95.3.542
• Diener, E. D., Emmons, R. A., Larsen, R. J., & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of personality assessment, 49(1), 71-75.
• Diyanet İşleri Başkanlığı. (2014). Türkiye’de dini hayat araştırması (Religious Life Survey in Turkey). Ankara: Tüik. Esteban, R. F. C., Turpo-Chaparro, J. E., Mamani-Benito, O., Torres, J. H., & Arenaza, F. S. (2021). Spirituality and religiousness as predictors of life satisfaction among Peruvian citizens during the COVID-19 pandemic. Heliyon, 7(5).
• Ertürk, R. (2012). Varoluşsal din felsefesine giriş. İstanbul: Yarın Yayınları.
• Frankl, V. F. (2019). İnsanın anlam arayışı. İstanbul: Okuyan Us Yayınları.
• French, S., & Joseph, S. (2007). Religiosity and its association with happiness, purpose in life, and self-actualisation. 2(2), 117–120. https://doi.org/10.1080/13674679908406340
• Gashi, F. (2016). Dua ve hayat memnuniyeti üzerine karşılaştırmalı bir araştırma. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 25(1), 1–29.
• Geçtan, E. (2021). Varoluş ve psikiyatri. İstanbul: Metis Yayınları.
• Guignon, C. (2000). Existentialism. Concise routledge encyclopedia of philosophy, Routledge, 265.
• Guignon, C. (2008). Kimim ben: otantik olmak. (Tüzer, A. Çev.). Ankara: Lotus Yayınevi.
• Korkmaz, S. (2019). Siber psikoloji kişilik ve dindarlık. İstanbul: Çamlıca Yayınları.
• Korkmaz, S. (2022). İnternet neslinin dini. Eskiyeni Yayınları (1. Basım). Ankara: Eskiyeni Yayınları.
• Krok, D. (2015). Striving for significance: The relationships between religiousness, spirituality, and meaning in life. Implicit Religion, 18(2), 233-257.
• Li, A. Y. C., & Liu, J. K. K. (2021). Effects of intrinsic and extrinsic religiosity on well-being through meaning in life and its gender difference among adolescents in Hong Kong: A mediation study. Current Psychology, 42(9), 7171–7181. https://doi.org/10.1007/S12144-021-02006-W/FIGURES/4
• Maclntyre, A. (1967). Existentialism. Edwards, P. (Ed.), The encyclopedia of philosophy, Vol. 3, Collier-Macmillan Ltd., 147-154.
• Mak, K. K., Lai, C. M., Watanabe, H., Kim, D. Il, Bahar, N., Ramos, M., … Cheng, C. (2014). Epidemiology of internet behaviors and addiction among adolescents in six Asian countries. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 17(11), 720–728. https://doi.org/10.1089/cyber.2014.0139
• May, R. (2021). Kendini arayan insan. (Işık, K. Çev.). İstanbul: Okuyan Us Yayınları.
• Mehmedoğlu, A. U. (2014). Kişilik ve din. İstanbul: Dem Yayınları.
• Metz, T. (2013). Meaning in life. New York: Oxford University Press.
• Ögel, K. (2012). İnternet bağımlılığı. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Piedmont, R. L. (2009). The contribution of religiousness and spirituality to subjective wellbeing and satisfaction with life. In International handbook of education for spirituality, care and wellbeing (pp. 89-105). Dordrecht: Springer Netherlands.
• Shiah, Y. J., Chang, F., Chiang, S. K., Lin, I. M., & Tam, W. C. C. (2015). Religion and health: Anxiety, religiosity, meaning of life and mental health. Journal of Religion and Health, 54(1), 35–45. https://doi.org/10.1007/S10943-013-9781-3/TABLES/2
• Steger, M. F., Frazier, P., Oishi, S., & Kaler, M. (2006). The meaning in life questionnaire: assessing the presence of and search for meaning in life. Journal of counseling psychology, 53(1), 80.
• Şirin, T., & Dursun, N. (2021). Evli ve bekâr bireylerde yaşamın anlamı ve maneviyat düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. EKEV Akademi Dergisi, (85), 469–482.
• Steger, M. F., Frazier, P., Kaler, M., & Oishi, S. (2006). The meaning in life questionnaire: Assessing the presence of and search for meaning in life. Journal of Counseling Psychology, 53(1), 80–93. https://doi.org/10.1037/0022-0167.53.1.80
• Taşdelen, V. (2004). Kierkegaard’ta benlik ve varoluş. Ankara: Hece Yayınları.
• Tokat, L. (2013). Varoluşçu teoloji. Ankara:Elis Yayınları.
• Tokat, L. (2014). Anlam sorunu. Ankara:Elis Yayınları.
• Turan, Y. (2018). Yalnızlıkla başa çıkma: Yalnızlık, dini başa çıkma, dindarlık, hayat memnuniyeti ve sosyal medya kullanımı. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 22(1), 479–516. https://doi.org/10.18505/cuid.406750
• Tüzer, A. (2007). Hikmet, hiçlik ve otantiklik murad-ı ilahi. İstanbul: Artus Kitap.
• Uysal, V., Kaya Göktepe, A., Karagöz, S., & İlerisoy, M. (2017). Dinî başa çıkma ile umut, hayat memnuniyeti ve psikolojik sağlamlık arasındaki etkileşim üzerine bir araştırma. Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 52(52), 139–160. https://doi.org/10.15370/maruifd.333535
• Yaran, C. S. (2002). Bilgelik peşinde din felsefesi yazıları. Ankara: Araştırma Yayınları.
• Zagumny, M.J., Pierce, K.E., Adams, K., Fallos, S.L., (2012). Psychometric analysis of the religious identity index, in: Presentation at the 24th Annual Convention of the Association for Psychological Science. p. 107.