DUYGU REGÜLASYONU BAĞLAMINDA BÜLUĞ VE RÜŞT

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 2, 37 - 50, 31.12.2023

Abdurrahman Akbolat , Hatice Merve Açıkbaşlar

https://doi.org/10.30627/cuilah.1368216

Öz

Bu makalede, birey gelişiminin en kritik aşaması olan, ergenlik dönemindeki büluğ (9-12 yaş) ve rüşt (18-21 yaş) evreleri, duyguları düzenleyerek duruma uygun tepkiler verebilme becerisi olan duygu regülasyonu açısından değerlendirilmiştir. Fizyolojik yönden hızlı değişim ve gelişimin yaşandığı büluğ evresi, İslami gelenekte bilişsel ve duygusal yönden de olgunlaşmanın sebebi varsayılmıştır. Buna bağlı olarak büluğ, medeni, hukuki ve cezai birçok alanda yeterlilik olarak değerlendirilmiştir. Oysaki Kur’ân’î, biyolojik ve psikolojik verilere bakıldığında ergenlik dönemindeki gelişimin büluğ ile sınırlı olmayıp, devam ettiği anlaşılması mümkündür. Aksine rüşt denen fikrî olgunluk ile tam bir yetişkin yeterliliğine sahip olunabilindiği görülmektedir. Duygusal hassasiyetlerin ve krizlerin büluğ evresinde arttığı ve rüşt evresine gelindiğinde duygusal yönden sakinleşildiği bilinmektedir. Duygusal krizlerin yaşandığı büluğ, bireyin ebeveynlerinden de ayrışarak “kişiliğini” inşa etmeye başladığı evredir. Birey, bu dönemle birlikte yeni sosyal ortamlarda bulunarak yepyeni deneyimlerle karşılaşır. Bu duygusal krizlere ve yeni deneyimlere verilen tepkiler kontrollü hale geldikçe, bireyin duygu regülasyonu becerisi yönünden de ebeveynlerinden aşamalı olarak bağımsızlaştığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Din Psikolojisi, Duygu Regülasyonu, Ergenlik, Büluğ, Rüşt

Etik Beyan

Bu çalışmanın, özgün bir çalışma olduğunu; çalışmanın tüm aşamalarında bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun davrandığımı; bu çalışma kapsamında elde edilmeyen tüm veri ve bilgiler için kaynak gösterdiğimi ve bu kaynaklara kaynakçada yer verdiğimi; etik görev ve sorumluluklara riayet ettiğimi beyan ederim

Destekleyen Kurum

yok

Teşekkür

-

Puberty and Majority in the Context of Emotion Regulation

Öz

In this article, the stages of puberty (9-12 years) and adulthood (18-21 years), which are the most critical stages of individual development, are evaluated in terms of emotion regulation, which is the ability to regulate emotions and react appropriately to the situation. In the Islamic tradition, the stage of puberty, in which rapid physiological change and development is experienced, is assumed to be the cause of cognitive and emotional maturation. Accordingly, puberty has been considered as a qualification in many civil, legal and criminal fields. However, when we look at the Qur'anic, biological and psychological data, it is possible to understand that the development in adolescence is not limited to puberty, but continues. On the contrary, it is seen that with the intellectual maturity called rüşt, it is possible to have a full adult competence. It is known that emotional sensitivities and crises increase in the puberty stage and emotional calmness is achieved in the maturity stage. Puberty, in which emotional crises are experienced, is the stage in which the individual starts to build his/her "personality" by separating from his/her parents. In this period, the individual encounters brand new experiences by being in new social environments. As the reactions to these emotional crises and new experiences become controlled, it can be said that the individual gradually becomes independent from his/her parents in terms of emotion regulation skills.

Anahtar Kelimeler

Psychology of Religion, Emotion Regulation, Adolescence, Adulthood, Puberty

Etik Beyan

I declare that this work is an original work; I acted in accordance with the principles and rules of scientific ethics at all stages of the study; I cite sources for all data and information not obtained within the scope of this study and include these sources in the bibliography; I declare that I comply with ethical duties and responsibilities

Destekleyen Kurum

none

Teşekkür

-

Kaynakça

• Abay, Kader Cansu (2020). Türk din psikolojisi çalışmalarında ‘ergenlik dönemi dinsel gelişimi’ literatürü (1963-2020) üzerine bir araştırma. Türk Din Psikolojisi Dergisi, 2, 161-220.
• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh İbn Muhammed eş-Şeybânî. (1995). Müsned (C. 4). Dâru’l-Hadîs.
• Altınköprü, Tuncel (1997). Genç Kız Psikolojisi ve Cinselliği. Hayat Yayınları.
• Apaydın, Yunus (2016). İslam Hukuk Usulü (2. bs). Kimlik Yayınları.
• Bahadır, Abdülkerim (1994). Ergenlik Döneminde Dini Şüphe ve Tereddütler [Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi].
• Bardakoğlu, Ali (1992). “Buluğ”. İçinde Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (C. 6, ss. 413-414). Türk Diyanet Vakfı Yayınları.
• Bardakoğlu, Ali (1994). "Ehliyet". İçinde Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (C. 10, ss. 533-539). Türk Diyanet Vakfı Yayınları. https://islamansiklopedisi.org.tr/ehliyet
• Bilgin, Rıfat (2012). Sokakta çalışan çocukları bekleyen risk ve tehlikeler: Diyarbakır örneği. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15), 79-96.
• Bingöl, Nurhan (2022). Kur’ân’da Rüşd ve Ğayy Kavramları [Yüksek Lisans Tezi]. Bursa Uludağ Ünı̇versı̇tesı̇.
• Bozkurt Yükçü, Şuheda, & Demircioğlu, Haktan (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının duygu düzenleme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44, 442-466. https://doi.org/10.21764/maeuefd.336085
• Campos, Joseph J., Mumme, Donna L., Kermoian, Rosanne, & Campos, Rosemary G. (1994). A functionalist perspective on the nature of emotion. Monographs of the Society for Research in Child Development, 59(2/3), 284-303. https://doi.org/10.2307/1166150
• Cole, Pamela M., Martin, Sarah E., & Dennis, Tracy A. (2004). Emotion regulation as a scientific construct: Methodological challenges and directions for child development research. Child Development, 75(2), 317-333. https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.2004.00673.X
• Cole, Pamela M., Michel, Margaret K., & O'Donnell Teti, Laureen (1994). The development of emotion regulation and dysregulation: A clinical perspective. Monographs of the Society for Research in Child Development, 59(2/3), 73-100. https://doi.org/10.2307/1166139
• Coşkunsever, Asude (2022). Gelişim ve din psikolojisi açısından ergenlik dönemi ve temel problemleri. Türk Din Psikolojisi Dergisi, 5, 47-80.
• Çapak, İbrahim, & Ferah, Nimet (2013). Şiddet suçlarına sürüklenen ergenlerde dini potansiyeller. İslâmî İlimler Dergisi, Yıl 8, Cilt 8, Sayı 2, Güz 2013 (57/92), 8(2), 57-92.
• Çayır, Celal (2014). Ergenlerin dini inanç, şüphe ve dini tutumları üzerine bir araştırma. Bilimname, 17(2), 59-88.
• Dal, Betül, & Güman, Osman (2020). Bulûğ ve rüşd kavramları çerçevesinde ceza ehliyetinin yeniden değerlendirilmesi: Cezaî rüşd. Bilimname, 1(41), 763-800. https://doi.org/10.28949/bilimname.700102
• Dirik, Mehmet (2019). Seçimlik bir hak olarak büluğ muhayyerliği. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 6(11), 61-96. https://doi.org/10.17859/pauifd.546747
• Durbin, C. Emily, & Shafir, Daphna M. (2008). Emotion regulation and risk for depression. Içinde John R. Z. Abela & Hankin L. Benjamin (Ed.), Handbook of depression in children and adolescents (ss. 149-176).
• D’Zurilla, Thomas J., Maydeu-Olivares, Albert, & Kant, Gail L. (1998). Age and gender differences in social problem-solving ability. Personality and Individual Differences, 25, 241-252.
• Eisenberg, Nancy, & Spinrad, Tracy L. (2004). Emotion-related regulation: Sharpening the definition. Child Development, 75(2), 334-339. https://doi.org/10.1111/j.1467-8624.2004.00674.x
• Erikson, Erik H. (1968). Identity: Youth and Crisis. W. W. Norton & Company.
• Ersan, Ceyhun (2017). Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Saldırganlık Düzeylerinin Duygu İfade Etme ve Duygu Düzenleme Açısından İncelenmesi [Doktora Tezi]. Pamukkale Üniversitesi.
• Feldman Barret, Lisa, Lewis, Michael, & Havialand-Jones, Jeannette M. (2008). Handbook of Emotions. Guilford Press.
• Gander, Mary J., & Gardiner, Harry W. (2015). Çocuk ve Ergen Gelişimi. İmge Kitabevi Yayınları.
• Gerrig, Richard J., & Zimbardo, Philip G. (2018). Psikoloji ve Yaşam Psikolojiye Giriş (G. Sart, Çev.). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Gottman, John Mordechai, & Katz, Lynn Fainsilber (2002). Children’s emotional reactions to stressful parent-child ınteractions: The link between emotion regulation and vagal tone. Marriage & Family Review, 34(3-4), 265-283. https://doi.org/10.1300/J002v34n03_04
• Gratz, Kim L., & Roemer, Lizabeth (2004). Multidimensional assessment of emotion regulation and dysregulation: Development, factor structure, and ınitial validation of the difficulties in emotion regulation scale. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 26(1), 41-54. https://doi.org/10.1023/B:JOBA.0000007455.08539.94
• Gross, James J. (2001). Emotion regulation in adulthood: Timing is everything. Current Directions in Psychological Science, 10(6), 214-219. https://doi.org/10.1111/1467-8721.00152
• Gross, James J. (2014). Handbook of Emotion Regulation (2. bs). The Guilford Press.
• Gross, James J., & Thompson, Ross A. (2007). Emotion regulation: Conceptual foundations. Içinde James J. Gross (Ed.), Handbook of emotion regulation (ss. 3-24). The Guilford Press.
• Gül, Ülkü (2012). Puberte prekoks tanılı hastaların klinik özellikleri ve tedavi sonu bulgularının retrospektif olarak değerlendirilmesi [Uzmanlık Tezi]. Uludağ Üniversitesi.
• Gürsu, Orhan (2015). Ergenlik dönemi dindarlığı ile ruh sağlığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 20(34), 49-75.
• Gyurak, Anett, Gross, James J., & Etkin, Amit (2011). Explicit and implicit emotion regulation: A dual-process framework. Cognition and Emotion, 25(3), 400-412.
• Hacımüftüoğlu, Esra (2015). Kur’ȃn-ı Kerȋm’de rüşd kavramı ve bu kavramla bağlantılı kelimelerin analizi. Kafkas Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 3, 36-61.
• Hatipoğlu, Nihal (2012). Pubertal dönem ve sorunları. Türk Aile Hekimleri Dergisi, 16, 1-13.
• Hökelekli, Hayati (2009). Çocuk, Genç, Aile Psikolojisi ve Din. Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları. İbn Ebî Şeybe, el-Muṣannef. nşr. Kemâl Yusuf el-Hût. 7 Cilt. Beyrût: y.y., 1409/1989.
• İmamoğlu, Abdulvahit, & Ferşadoğlu, Saliha (2013). Psikolojik açıdan ergenlerde dini tutum ve davranışların tahlili. Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1, 19-40.
• Karaca, Faruk (2007). Dinî Gelişim Teorileri. Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
• Kirkpatrick, Lee A. (2006). Din psikolojisinde bağlanma teorisi (M. Koç, Çev.). Bilimname, 10(1), 133-172.
• Kocaoğlu, Burak, & Duran, Alev (2020). Osmanlı devleti’nde ceza yaşı ve bulûg meselesi (1847-1917). Tarihin Peşinde-Uluslararası Tarih ve Sosyal Araştırmalar Dergisi-, 24, 23-36.
• Koç, Mustafa (2004). Gelişim psikolojisi açısından ergenlik dönemi ve genel özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(17), 231-25.
• Koç, Mustafa (2005a). Din psikolojisi açısından ergenlik döneminde dua ve ibadet psikolojisinin gelişimi. Ekev Akademi Dergisi, 9(25), 75-88.
• Koç, Mustafa (2005b). Din psikolojisi araştırmalarında ergenlik dönemi üzerine Türkçe yapılan çalışmalarla ilgili bir literatür incelemesi. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7(12), 41-70.
• Koole, Sander L. (2009). The psychology of emotion regulation: An integrative review. Cognition and Emotion, 23(1), 4-41. https://doi.org/10.1080/02699930802619031
• Köse, Saffet (2008). "Rüşd". İçinde Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (C. 35, ss. 298-300). Türk Diyanet Vakfı Yayınları.
• Kula, Naci (1986). Ergenlerde Kimlik Bunalımı ve Din Eğitiminin Etkisi [Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi]. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Kula, Naci (2015). Gençlik döneminde kimlik ve din. İçinde H. Hökelekli (Ed.), Gençlik Din ve Değerler Psikolojisi (ss. 33-81). Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
• Kulaksızoğlu, Adnan (2015). Ergenlik Psikolojisi. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kurul, Mehmet Serdar (2020). Üniversite Öğrencilerini Dinledikleri Müzik Türüne Göre Duygu Regülasyonu ve Başa Çıkma Stratejileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi.
• Macklem, Gayle L. (2007). Practitioner’s Guide to Emotion Regulation in School-Aged Children. Springer Science & Business Media.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn b. el-Haccâc. (1929). El-Câmiu’s-Sahîh bi Şerhi’n Nevevî (C. 18). el-Matbaatü’l-Mısriyye. Nash, Wanda, Thruston, Muriel, & Baly, Monica E. (1985). Health at School.
• Neyzi, Olcay, & Koç, Leyla (1983). Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları (C. 1). İstanbul Tıp Fak. Vakfı, Bayda Yayını.
• Nişanyan Sözlük. (2015, Eylül 2). Buluğ. Nişanyan Sözlük. https://www.nisanyansozluk.com/kelime/buluğ.
• Perşembe, Erkan (1999). Genç – aile ilişkilerinde uyum sağlanmasında dinin fonksiyonel rolü üzerine. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 11, 7-19.
• Santrock, John W. (2018). Yaşam Boyu Gelişim Gelişim Psikolojisi (13.). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Silk, Jannifer S., Steinberg, Laurence, & Morris, Amanda Sheffield (2003). Adolescents’ emotion regulation in daily life: Links to depressive symptoms and problem behavior. Child Development, 74(6), 1869-1880. https://doi.org/10.1046/j.1467-8624.2003.00643.x
• Steinberg, Laurence (2007). Ergenlik. İmge Kitabevi.
• Şahin, Adem (2005). Ergenlerde dindarlık-benlik saygısı ilişkisi. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 19(19), 187-198.
• Şahin, Adem (2008). Ergenlerde dindarlık ve empati. Marife, 8(1), 149-166.
• Uyar, Gülcan (2022). Ailede Okuma Kültürü Yeterliliği ve Bilişsel Duygu Düzenleme Becerileri Arasındaki İlişkinin Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Karatay Üniversitesi.
• Ünlüoğlu, Gülören (1987). Ergenliğin psikopatolojisi. İçinde Bekir Onur (Ed.), Ergenlik Psikolojisi. Hacettepe Taş Yayınları.
• Vatansever, Özlem (2021). Okul Öncesi Çocukların Bağlanma Stillerinin Duygu Regülasyonlarına Etkisi [Yüksek Lisans Tezi]. Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi.
• Yapıcı, Asım (2011). Gençlerde dindarlığın farklı görüntüleri ile yalnızlık arasındaki ilişkiler: Çukurova üniversitesi örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 9(22), 181-208.
• Yavuzer, Haluk (2017). Çocuk Psikolojisi. Remzi Kitapevi.
• Yumuşak, Fatıma Nurefşan (2019). Üniversite Öğrencilerinde Duygu Düzenleme Güçlüğü ve Duygusal Tepkiselliğin Psikolojik Belirtiler ile İlişkisinin İncelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi.