The Narrations of The Prophet of Medicine Proof of Muhammed's Prophethood According to Qadi Abd Al-Jabbār

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 2, 21 - 36, 31.12.2023

Hamdi Akbaş

https://doi.org/10.30627/cuilah.1382077

Öz

Human strives to live the life God has given him long and healthy. His efforts are directly linked to his ability to successfully combat disease which is an important fact of life. As a matter of fact, in order to protect the life entrusted to them, human beings have taken care to act in the center of medical experiences/tradition created over time. This sensitivity of his found a place in the agenda of Prophet's Muhammad and he made various health-related recommendations in the center of the conditions of the period. While Muslims who accepted the prophethood of Prophet Muhammad took his health-related recommendations into consideration, groups opposed to Islam and his prophethood criticized these recommendations as malicious. Qadi 'Abd al-Jabbar, one of the authors of the dalāil who sought to prove the prophethood of the Prophet Muhammad, tried to reveal the truth of his prophethood through his answers to the objections raised against his health-related recommendations. In this respect, it is noteworthy that in the center of the claims of his opponents, he evaluated the Prophet Muhammad's health-related recommendations mostly on a rational basis. He considers the fact that the Prophet Muhammad was not a physician or a pharmacist, yet he gave accurate or useful advice as evidence of his prophethood.

Anahtar Kelimeler

Kalam, Prophethood, Muhammad, Medicine of the Prophet, Evidence

KADI ABDÜLCABBÂR’A GÖRE TIBB-I NEBEVÎ RİVAYETLERİNİN HZ. PEYGAMBERİN NÜBÜVVETİNE DELÂLETİ

Öz

İnsan Tanrı’nın kendisine bahşettiği hayatı uzun ve sağlıklı sürdürebilmenin gayreti içerisindedir. Onu bu çabası hayatın önemli bir gerçeği olan hastalıklarla başarılı bir şekilde mücadele edebilmesiyle doğrudan bağlantılıdır. Nitekim insan kendisine emanet edilen canı korumak adına zaman içerisinde oluşturulan tıbbi tecrübeler/gelenek merkezinde hareket etmeye özen göstermiştir. Onun bu hassasiyeti Hz. Peygamber’in gündeminde yer bulmuş, o da dönemin şartları merkezinde sağlıkla ilgili çeşitli tavsiyelerde bulunmuştur. Hz. Peygamber’in nübüvvetini kabul eden Müslümanlar, sağlıkla ilgili tavsiyelerini dikkate alırken İslam’a ve onun nübüvvetine karşı çıkan gruplar bu tavsiyeleri art niyetli olarak değerlendirmek suretiyle eleştirmişlerdir. Hz. Peygamber’in nübüvvetini ispat etmek isteyen delâil müelliflerinden Kadı Abdülcabbâr’da sağlıkla ilgili tavsiyelerine getirilen itirazlara verdiği cevaplarla onun nübüvvetinin hakikatini ortaya koymaya çalışmıştır. Bu minvalde onun muarızlarının iddiaları merkezinde Hz. Peygamber’in sağlıkla ilgili tavsiyelerini daha çok aklî bir zeminde değerlendirdiği dikkat çekmektedir. O, Hz. Peygamber’in bir tabip ve eczacı olmadığı halde isabetli veya faydalı tavsiyelerde bulunmasını onun nübüvvetinin delilleri arasında değerlendirir.

Anahtar Kelimeler

Kelâm, Nübüvvet, Hz. Muhammed, Tıbb-ı Nebevî, Delil

Kaynakça

• Aba, Veli, “Tıbb-ı Nebevî Bağlamında İlâhî Şifânın Kaynağı ve Değeri Üzerine Teolojik Değerlendirmeler”, Akademik Siyer Dergisi, Yıl:2020, Sayı: 1, ss. 112-139.
• Akbaş, Hamdi, İslâm Kelâmında Delâilü’n-Nübüvve Geleneği (Hicri V. Asır), Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel İslâm bilimleri Anabilim Dalı, (Basılmamış Doktora Tezi) Adana 2023, s. 209.
• Atmaca, Veli, “Tıbb-ı Nebevi Edebiyatının Doğuşu ve Gelişmesi (Bibliyoğrafya Denemesi)”, Hikmet Yurdu, 2013, C: VI, S: 11, ss. 39-74.
• Beyhâkî, Ebû Bekir Ahmed b. Hüseyin, es-Sünenü’l-Kübrâ, thk. Muhammed Abdülkâhir Atâ, Mektebetü Dârü’l-Bâz, Mekke 1994.
• Bilgen, Osman, Tıbb-ı Nebevî Literatürü ve Tarihsel Süreç, Uluslararası İslâm & Tıp (Tıbb-ı Nebevî) Kongresi, 07-10 Ekim 2015, Adana 2016.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed, el-Câmi‘u’s-Sahîh, Dâru İbn Kesîr, Dımaşk 2002.
• Demir, Osman, “Tevlid”, DİA, TDV. Yay., İstanbul 2012, c. XXXXI, ss. 38-39.
• Ebû Dâvûd, Süleyman es Sicistânî, Süneni Ebî Dâvûd, thk. Şuayb Arnavut- Muhammed Kamil Karabelli, Dârü’r-Risâleti’l-Alemiyye, Dımeşk 2009.
• Heysemî, Ebu’l-Hasan Nureddin, Mecmau’z-Zevâid, ve Membai’z-Fevâid, thk. Hüsamettin el-Kutsî, Kahire 1994.
• İbn Hibbân, Ebu Hâtim Muhammed, el-İhsân fi Tagrîb Sahîhi İbn Hibbân, thk. Şuayb Arnavut, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut 1998.
• Kādî Abdülcabbâr, Tesbîtü Delâili’n-Nübüvve, çev. M. Şerif Eroğlu-Ömer Aydın, ed. Hüseyin Hansu, TYEKB. Yay., İstanbul 2017.
• Kādî Abdülcabbâr, el-Mugnî fî Ebvâbi’t-Tevhîd ve’l-ʿAdl, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut 2012.
• Kandemir, Ahmet Mekin, Mu‘tezilî Düşüncede Tabiat ve Nedensellik, Endülüs Yay., İstanbul 2019.
• Kutluay, İbrahim, “Tıbb-ı Nebevî’de Beslenmeye Dair İlkeler”, Keşkül: Sufi Gelenek ve Hayat, 2017, sayı: 41, ss. 62-69.
• Müslim b. Haccâc, Ebu’l-Hüseyn, el-Câmiu’s-Sahîh, Dâru İbn Kesîr, Dımaşk 1423/2002.
• Önal, Recep, “İslam Kelamı’nda Nübüvvet’in Mahiyeti, Kapsamı ve Gerekliliği”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2/2 (2013), 151-178
• Pormann, Peter E., “Tıp”, DİA, TDV. Yay., İstanbul 2012, c. XXXXI, ss. 95-101.
• Topaloğlu, Bekir, “Tesbîtü Delâilü’n-Nübüvve”, DİA, TDV. Yay., İstanbul 2011, c. XXXX, ss. 535-536.
• Yavuz, Adil, “Tıbb-ı Nebevî Hadislerinin Kaynakları ve Kapsamı Üzerine Bir Değerlendirme”, Siyer Araştırmaları Dergisi, 2020, sayı: 8, ss. 15-34.
• Yurt, Kamuran, Kâdî Abdülcebbâr’da Hz. Muhammed’in Peygamberliğinin İspatı, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel İslâm Bilimleri Anabilim Dalı (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), İzmir 2022.
• Zafer, Abdul Basit, Mutezile’nin İnsan Tasavvuru, Fecr Yay., Ankara 2023.