15-49 yaş arası kadınlarda meme kanseri endişesi ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını etkileyen faktörler

Yıl 2019, Cilt: 44 Sayı: 4, 1215 - 1225, 29.12.2019

Ebru Gözüyeşil , Filiz Taş Ayten Arıöz Düzgün

https://doi.org/10.17826/cumj.493360

Cited By: 14

Öz

Amaç: Bu araştırma 15-49 yaş kadınlarda meme kanseri endişesi ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla yürütülmüştür.

Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı tipte bu araştırma Kahramanmaraş ilinde bir bölgede bulunan üç Aile Sağlığı Merkezi’ne kayıtlı 425 kadın ile yürütülmüştür. Araştırma verileri kişisel bilgi formu, Meme Kanseri Endişe Skalası ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II kullanılarak elde edilmiştir. 

Bulgular: Kadınların Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği ve Meme Kanseri Endişe Skalası toplam puan ortalaması sırasıyla; 142.73±26.3, 8.60±5.1’dir. Kadınların yaş grupları, eğitim durumları, kullanılan doğum kontrol yöntemleri, menopoza girme durumları, Kendi Kendine Meme Muayenesi’ni  bilme ve yapma durumları, mamografi çektirme durumları ve ailede kanser öyküsü olma durumları arasında Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği ortanca puanları açısından istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmıştır

Sonuç: Bu araştırmada kadınların meme kanseri endişelerinin düşük ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının orta düzeyin üzerinde olduğu, ayrıca kadınların meme kanseri endişelerinin ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının pek çok sosyo-demografik değişkenden etkilendiği saptanmıştır

Anahtar Kelimeler

Kadın, Meme Kanseri, Endişe

Breast cancer worry and factors affecting healthy lifestyle behaviors among women aged 15-49

Öz

Purpose: This study was conducted in order to determine the breast cancer worry of women in 15-49 aged and the factors that affect their healthy lifestyle behaviors.

Materials and Methods: This descriptive research, which was conducted with 425 women who were registered in the Family Health Center in a province located in Kahramanmaraş. The data of the research were obtained by using Personal Information Form, Breast Cancer Worry Scale and Healthy Lifestyle Behaviors Scale II. 

Results: Total score averages of women from Healthy Lifestyle Behaviors Scale II and Breast Cancer Worry Scale are 142.73±26.3, 8.60±5.1, respectively. A statistically significant difference was determined in terms of total median score of Healthy Lifestyle Behaviors Scale between the age groups of women, their education statuses, birth control methods, menopause statuses, acknowledging and performing statuses of Self Breast Examination, having mammography statuses and having cancer history in the family. 

Conclusion: In this research, it was determined that breast cancer worry of women is low and their healthy lifestyle behaviors are above average, further, it was determined that breast cancer worry and healthy lifestyle behaviors of women are affected by many socio-demographic variables.

Anahtar Kelimeler

Woman, Breast Cancer, Worry, Healthy Lifestyle Behaviors

Kaynakça

• 1. T. C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Kurumu 2013-2018 Ulusal Kanser Kontrol Planı Erişim;https://www.iccpportal.org/system/files/plans/Ulusal_Kanser_Kontrol_Plani_2013_2018.pdf Erişim Tarihi; 20.11.2018
• 2. New Global Cancer Data: GLOBOCAN 2018 Erişim; https://www.uicc.org/new-global-cancer-data-globocan-2018 Erişim tarihi: 20 Kasım 2018
• 3. T. C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Türkiye Kanser İstatistikleri 2015, Ankara, 2018.
• 4. Stacey D, DeGrasse C, Johnston L. Addressing the support needs of women at high risk for breast cancer: evidence-based care by advanced practice nurses. Oncol Nurs Forum. 2002; 29(6): 77-84.
• 5. Sinicrope PS, Patten CA, Clark LP, Brockman TA, Rock EE, Frost MH et al. Adult daughters' reports of breast cancer risk reduction and early detection advice received from their mothers: an exploratory study. Psychooncology. 2009; 18(2): 169-178.
• 6. Soylu C. Cognitive behavioral therapy in cancer patients, Current Approaches in Psychiatry. 2014; 6(3):257-270.
• 7. Şimşekoğlu N, Mayda AS. Bir üniversite hastanesinde görevli hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve sağlık kaygısı düzeyleri. DÜ Sağlık Bil Enst Derg. 2016; 6(1): 19-29.
• 8. Uğur, G.H Kanser tarama merkezine başvuran kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının erken tanı bilgi ve uygulamalarına etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Samsun, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, 2009.
• 9. Kristjanson LJ, Chalmers KI, Woodgate R. Information and support needs of adolescent children of women with breast cancer. Oncology Nursing Forum. 2004; 31(1): 111-19.
• 10. Timur Taşhan S, Uçar T, Aksoy Derya Y, Nacar G, Erci B. Validity and reliability of the Turkish version of the modified breast cancer worry scale. Iran J Public Health. 2018; 47(11): 1681-87.
• 11. Andıç S, Karayurt Ö. Determination of ınformation and support needs of first degree relatives of women with breast cancer. Asian Pacific Journal of Cancer Prevention. 2012;13:4491-99.
• 12. Lerman C, Trock B, Rimer BK. Psychological side effects of breast cancer screening. Health Psychology. 1991; 10(4):259-67.
• 13. Walker SN, Sechrist KR, Pender NJ. The Health-Promoting Lifestyle Profile: development and psychometric characteristics. Nurs Res. 1987; 36: 76-81.
• 14. Bahar Z, Beşer A, Gördes N, Ersin F, Kıssal A. “Sağlıklı yaşam biçimi davranışları ölçeği II’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması”. Cumhuriyet Hem Der. 2008; 12(1): 1-13.
• 15. Sonmezer H,Cetinkaya F, Nacar M. Healthy life-style promoting behaviour in Turkish women aged 18-64. Asian Pacific J Cancer Prev. 2012; 13: 1241-45.
• 16. Altiparmak S, Kutlu AK. The healthy lifestyle behaviors of 15–49 age group women and affecting factors. TAF Prev Med Bull. 2009; 8: 421-26.
• 17. Özen B, Zincir H, Erten ZK, Özkan F, Elmalı F. Genç kadınların meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesi konusunda bilgi ve tutumları ile sağlıklı yaşam biçimi davranışları. J Breast Health. 2013; 9: 200-4.
• 18. Bilal S. Doğurganlık ve menopoz dönemindeki kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının meme ve jinekolojik kanserlerden korunma davranışları ile ilişkisi (Yüksek Lisans Tezi). Haliç Üniversitesi, İstanbul, 2009.
• 19. Demir G, Arıöz A. Göç eden kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve etkileyen faktörler. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2014; 4 (2): 1-8.
• 20. Özcan S, Bozhüyük A. Çukurova Üniversitesi sağlık bilimleri öğrencilerinin sağlıklı yaşam davranışları. Cukurova Med J 2016;41(4):664-74.
• 21. Gülcivan G, Topçu B. Meme kanserli hastaların yaşam kalitesi ile sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. Namık Kemal Tıp Dergisi 2017; 5(2): 63-74.
• 22. Kumsar AK, Pakyüz SÇ. Metabolik sendromlu kadınlarda sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının ve ilişkili faktörlerin belirlenmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 2015;12 (1): 19-24.
• 23. Bennett P, Parsons E, Brain K, Hood K. Long-term cohort study of women at intermediate risk of familial breast cancer: experiences of living at risk. Psycho-Oncology. 2010; 19: 390-98.
• 24. Quillin JM, Bodurtha JN, McClish D, Wilson DB. Genetic risk, perceived risk, and cancer worry in daughters of breast cancer patients. J Genet Couns. 2011; 20(2): 157-64.
• 25. Hopwood P, Shenton A, Lalloo F, Evans DG, Howell A. Risk perception and cancer worry: an exploratory study of the impact of genetic risk counselling in women with a family history of breast cancer. Journal of Medical Genetics. 2001; 38(2):139.
• 26. Henderson BJ, Tyndel S, Brain K, et al. Factors associated with breast cancer-specific distress in younger women participating in a family history mammography screening programme. Psychooncology. 2007; 17(1):74–82.
• 27. Cohen M. Breast cancer early detection, health beliefs, and cancer worries in randomly selected women with and without a family history of breast cancer. Psycho-Oncology. 2006; 15:873–83.
• 28. McGregor BA, Bowen D, Ankerst DP, Andersen MR, Yasui Y, Mctiernan A. Optimism, perceived risk of breast cancer, and cancer worry among a community-based sample of women. Health Psychol. 2004;23:339-44.
• 29. Molina , Ceballos RM, Dolan ED, Albano D, McGregor BA. Perceived breast cancer risk and breast cancer worry among women with a family history of breast cancer: a new perspective on coping as a mediator. Psycho-Oncology. 2015; 24: 113-16.
• 30. Altekruse S, Kosary C, Krapcho M, Neyman N, Aminou R, Waldron et al. SEER cancer statistics review, 1975-2007. National Cancer Institute, Bethesda MD, Erişim: http://seer.cancer.gov/csr/1975_2007/ Erişim tarihi: 01.12.2018.
• 31. Gibbons A, Groarke A. Can risk and illness perceptions predict breast cancer worry in healthy women? Journal of Health Psychology. 2016; 21(9): 2052-62.