Bakım verenlerin depresyon, kaygı düzeyleri, ölüm kaygısı ve yaşam kaliteleri

Yıl 2020, Cilt: 45 Sayı: 1, 29 - 38, 31.03.2020

Müberra Kulu , Filiz Özsoy

https://doi.org/10.17826/cumj.630435

Cited By: 2

Öz

Amaç: Çalışmamızda; kronik fiziksel hastalığı olan kişilere bakım veren hasta yakınları ile şizofreni hastalarına bakım verenlerin depresyon-anksiyete düzeyleri, ölüm kaygıları ve yaşam kalitelerini karşılaştırmayı amaçladık.
Gereç ve Yöntem: Çalışmaya üç grup alındı. İlki şizofreni hastalarının yakınları, ikinci grup Evde Sağlık Hizmetleri birimine kayıtlı hastaların yakınları ve üçüncü grup kontrol grubu olarak dahil edildi. Tüm katılımcılara; sosyodemografik veri formu, Ölüme İlişkin Depresyon Ölçeği (ÖDÖ), Templer Ölüm Kaygısı Ölçeği (TÖKÖ), Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ), Beck Anksiyete Ölçeği (BAÖ) ve Yaşam Kalitesi Ölçeği (SF-36) uygulandı.
Bulgular: Çalışmaya toplamda 115 kişi alındı. BDÖ için bakım veren hasta yakınlarının kontrol grubu ile karşılaştırıldığında aldıkları puanlar daha yüksekti). ÖDÖ için şizofreni hastalarının yakınlarının kontrol grubu ile karşılaştırıldığında daha yüksek değerler aldığı görüldü. SF-36 fiziksel fonksiyon, fiziksel rol kısıtlılığı, sosyal fonksiyon ve genel sağlık alt boyutları bakım veren kişilerin aldıkları puanların kontrol grubu ile karşılaştırıldığında daha düşük olduğu görüldü.
Sonuç: Bakım veren kişilerin depresyon skorları ve ölüme ilişkin depresyon skorları yüksek, yaşam kalitesi ölçeğinden ise belli alt boyutlarda daha düşük puanlar elde ettikleri görüldü. 

Anahtar Kelimeler

Şizofreni, evde bakım ve sağlık hizmetleri, depresyon, yaşam kalitesi

Depression, anxiety levels, death anxiety and quality of life in caregivers

Öz

Purpose: The pupose of present study was to compare the depression-anxiety levels, fear of death, and quality of life of the patient relatives who provide care for people who have chronic physical diseases and who have schizophrenia.
Materials and Methods: Three groups were included in our study. The first group consisted of the relatives of schizophrenia patients, the second group consisted of the relatives of patients enrolled in the Home Healthcare Services Unit, and the third group was the control group. The Sociodemographic Data Form, Death Depression Scale (DDS), Templer's Death Anxiety Scale (TDAS), Beck Depression Scale (BDS), Beck Anxiety Scale (BAS) and Quality of Life Scale-short form (SF-36) were completed by subjects.
Results: A total of 115 people were included in the present study. Compared to the control group, score for BDS in the relatives groups were higher. Compared to the control group, score for DDS in the relatives of patients with schizophrenia group were higher. For SF-36 scores for physical functioning, physical role limitations, social functioning and general health sub-scales levels were lower in the caregivers compared to the control group.
Conclusion: Depression scores and depression related death scores of the caregivers were higher and the quality of life scale in certain sub-dimensions were lower scores.

Anahtar Kelimeler

Chronic disease, caregiver, depression, anxiety, quality of life

Kaynakça

• Referans 1. Yeşil T, Ulusoy EÇ, Korkmaz M. Kronik hastalığı olanlara bakım verelerin bakım yükü ve yaşam kalitesinin incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2016; 5(4): 54-66.
• Referans 2. Bademli K, Lök N, Kaya Kılıç A. Relationship between caregiving burden and anger level in primary caregivers of ındividuals with chronic mental ıllness. Arch Psychiatr Nurs. 2017; 31(3): 263-268.
• Referans 3. Nehra R, Chakrabarti S, Kulhara P, Sharma R. Caregiver-coping in bipolar disorder and schizophrenia. A re-examination. Social Psychiatry Psychiatr Epidemiol. 2005; 40: 329-336.
• Referans 4. Oğuz I, Kandemir A, Erişen MA, Fidan C. Evde sağlık hizmeti alan hastaların profili ve sunulan hizmetin değerlendirilmesi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi. 2016; 19(2): 171-186.
• Referans 5. Hizmetler S, Bakıma Ç.E.K.G.M. Muhtaç Özürlülerin Tespiti ve Bakım Hizmetleri Esaslarının Belirlenmesi Yönetmeliği. Resmi Gazete, 2006; 26244.
• Referans 6. Harmancı P, Duman ZÇ. Şizofreni Hastalarına Bakım Verenlerin Yükleri Ve Ruhsal Sağlık Durumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Psikiyatri Hemşireliği Derg. 2016; 7(2):0-0.
• Referans 7. Öztürk O, Uluşahin N. Ruh Sağlığı ve Bozuklukları. 189-261. Ankara: Nobel Tıp Kitapevi, 2015.
• Referans 8. Aydın O, Çökmüş FP, Balıkçı K, Aydın PÜ, Danacı AE. Şizofreni hastalarının bakım verenlerinde sosyal anksiyete, saldırganlık ve bağlanma stilinin hastalık şiddeti üzerine etkisi. Anatolian J Psychiatry. 2018; 19(3).
• Referans 9. Kalav S. İnme tanısı almış hastalara bakım veren aile üyelerinin bakım verme yükü ile yaşam kaliteleri arasındaki ilişki. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2011, Mersin.
• Referans 10. Tel H, Demirkol D, Kara S, Aydın D. KOAH'lı Hastaların Bakım Vericilerinde Bakım Yükü ve Yaşam Kalitesi. Turk Toraks Derg. 2012;13(3).
• Referans 11. Karahan AY, İslam S. Fiziksel engelli çocuk ve yaşlı hastalara bakım verme yükü üzerine bir karşılaştırma çalışması. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2013; 3(1): 51-57.
• Referans 12. Çivi S, Kutlu R, Çelik HH. Kanserli hasta yakınlarında depresyon ve yaşam kalitesini etkileyen faktörler. Gulhane Tıp Derg. 2011; 53(4).
• Referans 13. Kaya M, DEMİR Y. Hemodiyaliz hastalarına primer bakım veren aile üyelerinin bakım yükleri ve yaşam kaliteleri üzerine bir gözden geçirme. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Derg. 2012; 2(3):24-28.
• Referans 14. Beck AT. An inventory for measuring depression. Arch Gen Psychiatry. 1961;4:561-571.
• Referans 15. Hisli N. Beck Depresyon Envanterinin üniversite öğrencileri için geçerliliği, güvenirliği. Psikoloji Derg. 1989; 7:3-13.
• Referans 16. Beck AT, Epstein N, Brown G, Steer RA. An inventory for measuring clinical anxiety: Psychometric properties. J Consult Clin Psychol. 1988;56: 893-897.
• Referans 17. Ulusoy M, Şahin N, Erkman H. Turkish Version of The Beck Anxiety Inventory: psychometric Properties. J Cognitive Psychotherapy: Int Quaterly. 1998; 2:28-35.
• Referans 18. Templer DI, Lavoie M, Chalgujian H, Thomas-Dobson S. The measurement of death depression. J Clin Psychol. 1990;46:834-839.
• Referans 19. Yaparel R, Yıldız M. Ölüme ilişkin depresyon ölçeğinin Türkçe çevirisinin normal populasyonda geçerlik ve güvenilirlik çalışması. Türk Psikiyatri Derg. 1998;9:198-204.
• Referans 20. Templer DI. The construction and validation of death anxiety scale. J General Psychology. 1970; 82:165-174.
• Referans 21. Şenol C. Ankara ilinde Kurumlarda Yaşayan Yaşlılarda Ölüme ilişkin Kaygı ve Korkular Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Sosyal Bilimler Enstitüsü Fakültesi, 1989.
• Referans 22. Ware Jr JE, Sherbourne CD. The MOS 36-item short-form health survey (SF-36): I. Conceptual framework and item selection. Med Care. 1992:473- 483.
• Referans 23. Koçyigit H. Kisa Form-36 (KF-36)'nın Türkce versiyonunun güvenilirliği ve geçerliliği. İlaç ve Tedavi Derg. 1999;12:102-106.
• Referans 24. Taşdelen P, Ateş M. Evde bakım gerektiren hastaların bakım gereksinimleri ile bakım verenlerin yükünün değerlendirilmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 2012; 9(3):22-29.
• Referans 25. Njoku GU. The Impact of Caring for Seniors on the Caregiver's Stress Level. Walden University, College of Health Sciences, Doctoral Study. 2015.
• Referans 26. Pol MC, Ter Riet G, van Hartingsveldt M, Kröse B, de Rooij SE, Buurman BM. Effectiveness of sensor monitoring in an occupational therapy rehabilitation program for older individuals after hip fracture, the SO-HIP trial: study protocol of a three-arm stepped wedge cluster randomized trial. BMC Health Serv Res. 2017;17(1):3.
• Referans 27. Piszczek J, Partlow E. Stepped-wedge trial design to evaluate Ebola treatments. Lancet Infect Dis. 2015;15(7):762–763.
• Referans 28. Alacacıoğlu A. Kanser hastaları ve hasta yakınlarının depresyon, umutsuzluk ve kaygı düzeylerinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi. 2007.
• Referans 29. Bahar Z, Beser A, Ersin F, Kıssal A, Aydoğdu NG. Traditional and religious death practices in western Turkey. Asian Nursing Research. 2012; 6:107–114.
• Referans 30. Miyashita M, Kawakami S, Kato D, Yamashito H, Igaki H, Nakano K, Kuroda Y, Nakagawa K. The importance of good death components among cancer patients, the general population, oncologists, and oncology nurses in Japan: patients prefer “fighting against cancer”. Support Care Cancer. 2015; 23(1): 103-110.
• Referans 31. Cottrell L, Duggleby W. The good death: an integrative literature review. Palliat Support Care. 2016; 4(6):686-712.
• Referans 32. Türkiye ölüm nedeni istatistikleri. http://www.tuik.gov.tr. Erişim Tarihi 21.05.2018.
• Referans 33. Stewart BW, Wild CP. World cancer report, France: International Agency for Research on Cancer. 2014. Lyon.
• Referans 34. Özyalçın D, Çevik B. Kanser Hastaları, yakınları ve hemşirelerin ölüme ilişkin tutumu ve iyi ölüme ilişkin görüşleri. 23. Ulusal Kanser Kongresi. 2019.
• Referans 35. Götze H, Brähler E, Gansera L, Schnabel A, Gottschalk‐Fleischer A, Köhler N. Anxiety, depression and quality of life in family caregivers of palliative cancer patients during home care and after the patient's death. European J Cancer Care. 2018;27(2): e12606.
• Referans 36. Arslan SS, Demir N, Karaduman AA. The anxiety level of caregivers of neurological patients with dysphagia. Dysphagia. 2017; 32(4):570-574.
• Referans 37. Møller JJK, Jespersen E, Lindahl-Jacobsen R, Ahrenfeldt LJ. Associations between perceived information needs and anxiety/depressive symptoms among cancer caregivers: A cross-sectional study. J Psychosocial Oncology. 2019; 1-17.
• Referans 38. Bostancı N, Duruhan Ö, Eyüboğlu Ö, Sezgin Ö, Güvenir Ö. Kanserli çocuğun bakım verenlerinde yaşam kalitesi, depresyon ve anksiyete düzeyleri. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi .2007; 15(60): 165-172.
• Referans 39. Ateş E, Canyılmaz E, Çakır NG, Yurtsever C, Yöney A. Kanser Hastalarının ve Onlara Bakım Veren Kişilerin Depresyon ve Anksiyete Durumlarının Değerlendirilmesi. Ankara Medi J. 2018; 18(1): 61-67.
• Referans 40. Karayazgan S. Şizofreni hastalarına bakım verenlerin aktivite, aktivite performansı ve sağlıkla ilgili yaşam kalitelerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Açık Eğitim Kütüphanesi, 2013.
• Referans 41. Balaji M, Chatterjee S, Brennan B, Rangaswamy T, Thornicroft G, Patel A. Outcomes that matter: a qualitative study with persons with schizophrenia and their primary caregivers in India. Asian J Psychiatr. 2012; 5 (3):258-265.
• Referans 42. Yazla E, Karadere ME, Terzi Ö, Dolapçı M, Yastı AÇ. Diyabetik ayaklı hastaların bakım verenlerinde bakım veren yükü ve yaşam kalitesi. Family Practice and Palliative Care. 2017; 2(3): 28-37.
• Referans 43. Şahin S, Uyanık M. Şizofreni Hastalarına Bakım Verenlerin Aktivite Performansı ve Sağlıkla İlişkili Yaşam Kalitelerinin İncelenmesi Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi. 2018; 6(3): 161-170.
• Referans 44. Dilbaz AS, Dedeli Ö, Yorgancıoğlu A. Araştırmalar/Original Articles Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı Olan Bireylere Bakım Veren Aile Üyelerinin Bakım Yükü ve Yaşam Kalitesinin İncelenmesi Evaluating Of Care Burden and Quality Of Life Among. Health, 2015; 13(8): 0-27.
• Referans 45. Karakuş G, Kocal Y, Sert D. Şizofreni: Etyoloji, klinik özellikler ve tedavi. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi. 2017; 26(2): 251-267.