Tüketici Sinizminin Tüketici Boykot Davranışı Üzerindeki Etkisinde Tüketici Boykot Katılım Güdülerinin Aracılık Rolünün İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 1, 69 - 91, 31.05.2023

Ercan Keser , Rabia Söğütlü

https://doi.org/10.30613/curesosc.1261916

Cited By: 2

Öz

Tüketici sinizmi, tüketicilerin işletmelere karşı hissettikleri güvensizlik, memnuniyetsizlik ve karşılanmamış beklentiler ile açıklanmaktadır. Tüketici boykot davranışı, pazarlama biliminde tüketici davranışlarının bir formu olarak değerlendirilmektedir. Tüketici boykot katılım güdüleri ise, tüketicilerin boykota katılmasını sağlayan motivasyonlar olarak ifade edilmektedir. Bu çalışmanın amacı, tüketici sinizminin tüketici boykot davranışı üzerindeki etkisinde tüketici boykot katılım güdülerinin anlamlı bir aracılık etkisinin olup olmadığının incelenmesidir. Araştırma, Erzurum ilinde yaşayan 401 tüketici ile anket yöntemi kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında elde edilen verilerin analizinde aritmetik ortalama, standart sapma, frekans dağılımı, güvenilirlik analizi, varyans analizi, doğrulayıcı faktör analizi, açımlayıcı faktör analizi ve yapısal eşitlik analizinden yararlanılmıştır. Analizlerin yapılmasında Lisrel 8.51 ve SPSS 22.0 paket istatistik programlarından yararlanılmıştır. Güvenilirlik ve doğrulayıcı faktör analizleri, araştırma değişkenlerinin yüksek derecede güvenilirliğe sahip olduğunu ve uyum iyiliği değerlerinin kabul edilebilir sınırlar içinde olduğunu göstermiştir. Araştırmada tüketicilerin tüketici sinizmi, tüketici boykot davranışı ve tüketici boykot katılım güdülerinin yüksek düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Araştırmada gerçekleştirilen yapısal eşitlik analizi sonucunda tüketici boykot katılım güdülerinden fark yaratma ve kendini geliştirme değişkenlerinin tüketici sinizminin tüketici boykot davranışı üzerindeki etkisinde anlamlı bir aracı etkiye sahip olduğu görülmüştür. Ancak karşı argümanların anlamlı bir aracı etkiye sahip olmadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Tüketici Sinizmi, Tüketici Boykot Davranışı, Tüketici Boykot Katılım Güdüleri, Sinizm

Destekleyen Kurum

Bulunmamaktadır.

Investigation of the Mediating Role of Consumer Boycott Participation Motives in the Effect of Consumer Cynicism on Consumer Boycott Behavior

Öz

Consumer cynicism, it is explained by the distrust, dissatisfaction and unmet expectations that consumers feel towards businesses. Consumer boycott behavior is evaluated as a form of consumer behavior in marketing science. Consumer boycott participation motives are expressed as the motivations that enable consumers to participate in the boycott. The purpose of this study is to examine whether a significant mediating effect of consumer boycott participation motives in the effect of consumer cynicism on consumer boycott behavior. The research was carried out by using the questionnaire method with 401 consumers living in Erzurum. Arithmetic mean, standard deviation, frequency distribution, reliability analysis, variance analysis, confirmatory factor analysis, exploratory factor analysis and structural equation analysis were used in the analysis of the data obtained in this research. Lisrel 8.51 and SPSS 22.0 statistical software packages were used in the analysis. The reliability and confirmatory factor analyses showed that the research variables had a high degree of reliability and the goodness-of-fit values were within acceptable limits. In the research, it has been determined that consumers have quite high levels of consumer cynicism, consumer boycott behavior and consumer boycott participation motives. As a result of the structural equation analysis carried out in the research, it is seen that the variables of making a difference and self-enhancement among the consumer boycott participation motives have a significant mediating effect on the effect of consumer cynicism on consumer boycott behavior. However, it was determined that the counter-arguments did not have a significant mediating effect.

Anahtar Kelimeler

Consumer Cynicism, Consumer Boycott Behaviour, Consumer Boycott Participaion Motives, Cynicism

Kaynakça

• Abraham, R. (2000). Organizational cynicism: Bases and consequences. Genetic, Social and General Psychology Monographs, 126(3), 269-292.
• Akçay, G. (2021). Tüketici sinizminin öncülleri ve sonuçları: Hizmet sektörü üzerinde bir araştırma (Publication No. 665980) [Doctoral dissertation, Bursa Uludag University]. National Thesis Center of the Council of Higher Education Turkey.
• Aksu, G., Eser, M. T., Güzeller, C. O. (2017). Açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi. Detay Publishing.
• Aydın, G. (2021). Consumer cynicism, skepticism, brand boycotts and social media. In U. Bingöl (Ed.), #Trending Topics on Social Media Researches, 61, Peter Lang.
• Bayuk, M., & Ofluoğlu, M. (2013). Tüketici boykotu ve işletme faaliyetlerine etkileri. Public-Business, Journal of Business Law and Economics, 13(1), 141-155.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2012). Örnekleme yöntemleri. http://w3.balikesir.edu.tr/~msackes/wp/wp-content/uploads/2012/03/BAY-Final-Konulari.pdf
• Chu, A., & Chylinski, M. (2006). A model of consumer cynicism - Antecedents and consequences. Proceedings of the Australian and New Zealand Marketing Academy, 1-8.
• Chylinski, M., & Chu, A. (2010). Consumer cynicism: Antecedents and consequences. European Journal of Marketing, 44(6), 796-837.
• Çakır, H. Ö. (2010). Tüketici boykotlarının kriz iletişimi açısından değerlendirilmesi. Çankırı Karatekin University Journal of Social Sciences Institute,1(2), 121-136.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LİSREL uygulamaları (2th ed.) Pegem Academy Publishing.
• Dean, J. W., Brandes, P., & Dharwadkar, R. (1998). Organizational cynicism. Academy of Management Review, 23(2), 341-352.
• Doğan, İ., (2015). Veri yapısı ve örneklem büyüklüklerinde yapısal eşitlik modellerinin geçerliği ve güvenirliğinin değerlendirilmesi. (Publication No.414930) [Doctoral dissertation, Eskişehir Osmangazi University]. National Thesis Center of the Council of Higher Education Turkey.
• Erkorkmaz, Ü., Etikan, İ., Demir, O., Özdamar, K., Sanisoğlu, S. Y., (2013). Doğrulayıcı faktör analizi ve uyum indeksleri. Turkey Clinics Journal of Medical Sciences, 33(1), 210-223.
• Ettenson, R., & Klein, J. G. (2005). The fallout from French nuclear testing in the South Pacific: A longitudinal study of consumer boycotts. International Marketing Review, 22(2), 199-224.
• Friedman, M. (1995). American consumer boycotts in response to rising food prices: Housewives' protests at the grassroots level. Journal of Consumer Policy, 18(1), 55-72.
• Friedman, M. (1999). Consumer boycotts: Effecting change through the marketplace and the media. Psychology Press.
• Gürbüz, R., Erdem, Z. Ç., Şahin, S., Temurtaş, A., Doğan, C., Doğan, M. F., Çalık, M., &Çelik, D. (2018). Bir disiplinlerarası matematiksel modelleme etkinliğinden yansımalar. Adıyaman University Journal of Educational Sciences, 8(2), 1-22.
• Güven, E. (2016). Tüketimde sinik tutum: Tüketici sinizminin sebep ve sonuçları. Journal of Business Studies,8(2), 152-174.
• Helm, A. E. (2004). Cynics and skeptics: Consumer dispositional trust. Advances in Consumer Research, 31, 345-351.
• Helm, A. E. (2006). Cynical consumers: Dangerous enemies, loyal friends [Unpublished Doctoral Dissertation]. Missouri University.
• Helm, A. E., Moulard, J. G., & Richins, M. (2015). Consumer cynicism: developing a scale to measure underlying attitudes ınfluencing marketplace shaping and withdrawal behaviours. International Journal of Consumer Studies, 39(5), 515-524.
• Hoffmann, S., Balderjahn, I., Seegebarth, B., Mai, R., & Peyer, M. (2018). Underwhich conditions are consumers ready to boycott or buycott? The roles ofhedonism and simplicity. Ecological Economics, 147,167-178.
• James, M. S. (2005). Antecedents and consequences of cynicism in organizations: an examination of the potential positive and negative effects on school systems. [Unpublished Doctoral Dissertation]. The Florida State University.
• John, A., & Klein, J. (2003). The boycott puzzle: Consumer motivations for purchase sacrifice. Management Science, 49(9), 1196-1209.
• Kanter, D. L., & Wortzel, L. H. (1985). Cynicism and alienation as marketing considerations: Some new ways to approach the female consumer. The Journal of Consumer Marketing, 2(1), 5-15.
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS uygulanan çok değişkenli istatistiksel teknikler (5th ed.). Asil Publication Distribution.
• Klein, J. G., Smith, N. C., & John, A. (2002). Exploring motivations for participation in a consumer boycott. ACR North American Advances, 13(2), 180-189.
• Klein, J. G., Smith, N. C., & John, A. (2004). Why we boycott: Consumer motivations for boycott participation. Journal of Marketing, 68(3), 92-109.
• Kozinets, R., & Handelman, J. (1998). Ensouling consumption: A netnographic exploration of the meaning of boycotting behavior. ACR North American Advances, 25(1), 475-480.
• Nakip, M. (2013). SPSS uygulamalı pazarlama araştırma teknikleri. Seçkin Publishing House.
• Odabaşı, Y. (2008). Siyasallaşan tüketiciliğin demokratik denetim gücü. The Dynamics of Politics in Turkey Symposium, 4(5).
• Puccinelli, N. M., Goodstein, R. C., Grewal, D., Price, R., Raghubir, P., & Stewart, D. (2009). Customer experience management in retailing: Understanding the buying process. Journal of Retailing, 85(1), 15-30.
• Seçer, İ. (2013). SPSS ve LISREL ile pratik veri analizi. Anı Publishing.
• Sen, S., Gürhan Canli, Z., & Morwitz, V. (2001). Withholding consumption: A social dilemma perspective on consumer boycotts. Journal of Consumer research, 28(3), 399-417.
• Smith, N. (1990). Morality and the market: consumer pressure for corporate accountability. Routledge.
• Stanley, D. J., Meyer, J. P., & Topolnytsky, L. (2005). Employee cynicism and resistance to organizational change. Journal of Business and Psychology, 19(4), 429-459.
• Ünlüönen, K., & Tayfun, A. (2003). Turistlerin yerli halkın tüketim davranışlarına etkileri üzerine ampirik bir araştırma. Journal of Muğla University Institute of Social Sciences, 10.
• Van Dolen, W. M., De Cremer, D., & Ruyter, K. (2012). Consumer cynicism toward collective buying: The interplay of others’ outcomes, social value orientation, and mood. Psychology and Marketing, 29(5), 306-321.
• Watson, D., Clark, L. A., & Carey, G. (1988). Positive and negative affectivity and their relation to anxiety and depressive disorders. Journal of Abnormal Psychology, 97(3), 346-333.
• Yapraklı, Ş., (2006). Kargo taşımacılık hizmetleri pazarlaması ve hizmet. Beta Publishing.
• Zhou, X., Song, Q., Li, Y., Tan, H., & Zhou, H. (2017). Examining the influence of online retailers’ microblogs on consumers’ purchase intention. Internet Research, 27(4), 819-838.