ÖĞRETİM ELEMANLARININ ÖĞRENCİLERE İLİŞKİN DEĞER TERCİHLERİNİN ROKEACH DEĞERLER ENVANTERİNE GÖRE İNCELENMESİ

Yıl 2015, Cilt: 24 Sayı: 1, 271 - 284, 30.04.2015

Özge GÜDÜ Demirbulat , Düriye Bozok

Öz

İnsanların davranışlarını yönlendiren ve hayatları boyunca yaşamlarını şekillendiren bir kavram olarak değerler; çevremizdeki olayları belirli değerlendirmelerden geçirerek davranışlarımıza yön vermemizi sağlayabilmektedir. Değerler sayesinde insanların neye önem verdiklerini ve dünya görüşlerini tespit edebilmemiz mümkündür. Bireylerin, değerler sayesinde diğer insanlarla etkili bir iletişime geçmesi söz konusu olabilmektedir. Bu araştırmanın amacı; öğretim elemanlarının öğrencilere ilişkin değer tercihlerinin değerlendirilerek, bu değerlerin öğretim elemanlarına göre önem düzeyleri ile öğrencilerin bu değerlere sahip olmalarına yönelik performans düzeylerinin ölçülmesidir. Bu amaç doğrultusunda araştırmada; Rokeach Değerler Envanteri’nde yer alan araçsal değerlere ilişkin maddelere bakılarak, Balıkesir Üniversitesi Turizm Fakültesi’nde bir anket çalışması yapılmıştır. Araştırma bulgularına göre; Rokeach Değerler Envanterinde yer alan 18 değere ilişkin ifadelerin tamamı, öğretim elemanları tarafından önemli olarak görülmektedir. Ancak öğretim elemanlarının değerlendirmesine göre öğrencilerin performansları önem ile kıyaslandığında nispeten düşük seviyede gerçekleşmiştir.

Anahtar Kelimeler

Değerler, Eğitim, Turizm Öğrencileri, Rokeach Değerler Envanteri

Kaynakça

• Akbaş, O. (2004), Türk Milli Eğitim sisteminin duyuşsal amaçlarının ilköğretim II. kademedeki gerçekleşme derecesinin değerlendirilmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalı, Ankara. Aktay, A. (2008), Yönetici ve öğretmenlerin değer tercihleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Aktay, A. ve Ekşi, H. (2009), Yönetici ve öğretmenlerin değer tercihleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki, İş Ahlakı Dergisi, 2 (3): 19-65. Altıntaş, M. H. (2008), Türk üniversite öğrencileri ile ebeveynlerinin tüketici olarak önem verdiği değerler ve diğer ülke tüketicileri ile karşılaştırılması, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (2): 1-14. Alakavuklar, O. N. ve Arbak, Y. (2009), Kişisel değerlerin kişilerarası çatışma yönetim biçimleri üzerindeki etkisi. (Yay. Haz. Ö. TORLAK, E. ERDEMİR, Ö. UZUN, S. ÇORBACIOĞLU), 17.Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı 21-23 Mayıs 2009, Eskişehir, Osmangazi Üniversitesi, 52-57. Aslan, R. (2007), Öğretmen görüşlerine göre ilköğretim birinci basamaktaki öğrencilerin temel bilgi, beceri ve değerleri kazanma düzeyleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir. Aşkan, D. (2010), İlköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerinin değer algılarının bazı değişkenlere göre incelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir. Avcıkurt, C. (2009), Turizm sosyolojisi: Genel ve yapısal yaklaşım, (3. Baskı), Detay Yayıncılık, Ankara. Balcı, F. A. ve Yanpar Yelken, T. (2010), İlköğretim öğretmenlerinin “değer” kavramına yükledikleri anlamlar, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39: 81-90. Başçiftçi, F., Güleç, N., Akdoğan, T. ve Koç, Z. (2011), Öğretmen adaylarının değer tercihleri ile epistemolojik inançlarının incelenmesi, Erişim adresi:http://www.iconte.org/FileUpload/ks59689/File/international_conference.pdf, Erişim tarihi: 19.04.2014. Bayrakdar, M. (2009), Lise son sınıf öğrencilerin değer tercihleri ve meslek değerleri arasındaki ilişki, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, İstanbul. Bolat, Y. (2013), Bir değer ölçme aracı: çok boyutlu sosyal değerler ölçeği, Turkish Journal of Education, 2 (4): 13-27. Can, Ö. (2008), Dördüncü ve beşinci sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi uygulamalarına ilişkin görüşleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Çalışkur, A., Demirhan, A. ve Bozkurt, S. (2012), Değerlerin belirli meslek alanları ve demografik değişkenlere göre incelenmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17 (1): 219-236 Coşkun, Y. ve Yıldırım, A. (2009), Üniversite öğrencilerinin değer düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (6): 311-328. Çelikkaya, T., Filoğlu, S. ve Öktem, N. S. (2013), Sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi uygulamalarının öğretmenler tarafından uygulanma düzeyleri, Sosyal Bilgiler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 4 (1): 121-147. Dilmaç, B., Bozgeyikli, H. ve Çıkılı, H. (2008), Öğretmen adaylarının değer algılarının farklı değişkenler açısından incelenmesi, Değerler Eğitimi Dergisi, 6 (16): 69-91. Dilmaç, B., Deniz, M. ve Deniz, M. E. (2009), Üniversite öğrencilerinin öz-anlayışları ile değer tercihlerinin incelenmesi, Değerler Eğitimi Dergisi, 7 (18): 9-24. Keskin, Y. (2008), Türkiye’de sosyal bilgiler programlarında değerler eğitimi: Tarihsel gelişim, 1998 ve 2004 programlarının etkililiğinin araştırılması, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Keskin, Ü. Ve Sağlam, H. İ. (2014), Sınıf öğretmeni adaylarının insani değerlere sahip olma düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi, Sakarya University Journal of Education, 4 (1): 81-101. Koca, A. İ. (2009), Üniversite öğrencilerinin değerleri ve bireysel özellikleri ile kariyer tercihleri arasındaki ilişki: Çukurova Üniversitesi’nde bir araştırma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana. Koruklu, N. ve Aktamış, H. (2012), Study of prospective teachers’ conceptualization of value preferences, Educational Sciences: Theory & Practice, 12 (2): 1303-1307. Kuşdil, M. E. ve Kağıcıbaşı, C. (2000), Türk öğretmenlerinin değer yönelimleri ve Schwartz Değer Kuramı, Türk Psikoloji Dergisi, 15: 59- 76. Oğuz, E. (2012), Öğretmen adaylarının değerler ve değerler eğitimine ilişkin görüşleri, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12 (2): 1309-1325. Onatır, M. (2008), Öğretmenlerde özgecilik ile değer tercihleri arasındaki ilişki, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Özdemir, M. Ç., Ünsal, H., Yüksel, G. ve Cemaloğlu, N. (2010), Türkiye’deki öğretim elemanlarının çocuklarına, öğrencilerine ve meslektaşlarına ilişkin değer tercihleri, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10 (2): 1071-1112. Özdemir, Y. ve Koruklu, N. (2011), Üniversite öğrencilerinde değerler ve mutluluk arasındaki ilişkinin incelenmesi, YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (1): 190-210. Özkul, A. S. (2007), Yaşam ve çalışma değerlerini etkileyen faktörler: SDÜ öğrencileri üzerine bir araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta. Öztürk, Y. ve Seyhan, K. (2005), Konaklama işletmelerinde sunulan hizmet kalitesinin artırılmasında işgören eğitiminin yeri ve önemi, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1: 121-140. Sağnak, M. (2005), Örgüt ve yönetimde değerlerin önemi, Erişim adresi:http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_EgitimDergisi/166/index3-sagnak.htm, Erişim tarihi: 28.04.2014. Sarıcı Bulut, S. (2012), Gazi eğitim fakültesi öğrencilerinin değer yönelimleri, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 1 (3): 216-238. Sarıcı Bulut, S. (2013), Gazi eğitim fakültesi rehberlik ve psikolojik danışmanlık bölümü ve diğer bölüm öğrencilerinin değer eğilimlerinin karşılaştırılması, The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science, 6 (1): 1245-1261. Şahin Fırat, N. ve Açıkgöz, K. (2012), Bazı değişkenler açısından öğretmenlerin değer sistemleri, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43: 422-435. Tanıt, T. (2007), Eğitim yöneticilerinin değer tercihleri ile yaratıcılıkları arasındaki ilişkinin incelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. Tokdemir, M. A. (2007), Tarih öğretmenlerinin değerler ve değer eğitimi hakkındaki görüşleri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon. Uçar, S. (2009), Sosyal bilgiler programındaki değerlerle ilgili kazanımlara yönelik öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. Ünal, F. (2011), Öğretmenlerin öğrencilerine kazandırmak istedikleri değerlere yönelik bir inceleme, Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi – Teori ve Uygulama, 2 (4): 3-24. Yalar, T. ve Yanpar Yelken, T. (2011), Değerler eğitiminin iyileştirilmesi ile ilgili öğretmen görüşlerinin belirlenmesi ve bir program modülü örneğinin geliştirilmesi, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (38): 79-98. Yıldırım, K. (2009), Values education experiences of Turkish class teachers: A phenomonological approach, Eğitim Araştırmaları-Eurasian Journal of Educational Research, 35: 165-184. Yılmaz, E. (2009), Öğretmenlerin değer tercihlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi, Değerler Eğitimi Dergisi, 7 (17): 109-128. Yiğittir, S. (2010), İlköğretim öğrenci velilerinin okullarda kazandırılmasını arzuladığı değerler, Değerler Eğitimi Dergisi, 8 (19): 207-223. Zhao, J., He, N. ve Lovrich, N. P. (1998), Individual value preferences among American police officers - The Rokeach Theory of Human Values revisited. Policing: An International Journal of Police Strategies & Management, 21 (1): 22–37.