PANDEMİ DÖNEMİNDE KAMU İDARELERİNDE E-İÇ KONTROL SİSTEMİNİN ÖNEMİ

Yıl 2020, Cilt: 29 Sayı: 4, 259 - 276, 30.12.2020

Özer Şen , Jale Sağlar

https://doi.org/10.35379/cusosbil.747016

Cited By: 1

Öz

İç kontrol sistemi; bir kurumda yönetim tarafından tasarlanan, varlıkların ve kaynakların korunması, faaliyetlerin etkili, verimli ve ekonomik yürütülmesi, kurum çalışanlarının yönetim politikalarına uyumlu hale getirilmesi, muhasebe kayıtlarının gerçeğe uygun tutulması, yönetime yeterli güvencenin sağlanma amacıyla oluşturulan bir sistemdir. Türkiye’de 2000’li yılların başından itibaren, AB (Avrupa Birliği) ile yapılan katılım müzakereleri sonucunda kamu alanında yapılan yasal düzenlemeler, iç kontrolün kamu idarelerinde önemini artırmıştır. Bununla beraber son yıllarda her alanda uygulama etkinliği genişleyen elektronikleşmenin iç kontrol faaliyetlerini de etkisi altına aldığı ve bu etkiyi giderek genişlettiği görülmüştür. Böylece; gelişmekte olan elektronikleşmeden etkilenen iç kontrol faaliyetlerinde kullanılmak üzere bazı yazılım firmalarınca ve kamu kurumlarınca geliştirilen e-iç kontrol yazılımları, sorumlu birimlerin kullanımına yönelik, özel sektördeki kuruluşları takiben kamu idarelerinde de yayılmaya başlamıştır. 2019 yılı sonu itibariyle dünyayı etkisine alan ve Dünya Sağlık Örgütü tarafındann pandemi olarak kabul edilen Covid-19 hastalığı, ülkemizi de etkilemiş bu süreç sonucunda kamu kurumlarında da esnek çalışma modeli kapsamında, elektronik ortamda uzaktan çalışmaya geçilmiştir. Bu süreç iç kontrol sistemini kurmakla yükümlü olan kamu idarelerinin E-İç kontrol sistemine geçmesini gerekli kılmaktadır. Literatüre yeni bir kavram olarak giren e-iç kontrolün kamu idareleri açısından kapsam ve uygulanabilirliğinin araştırılması, avantaj ve dezavantajlarının belirlenmesi, ayrıca pandemi sürecindeki öneminin tespit edilmesi bu çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır. Çalışma kapsamında yapılan literatür çalışması ile iç kontrol sistemi kavramının kamu idareleri bazında yasal düzenlemelerdeki yeri ve önemi tespit edilmiş, yeni bir uygulama olan e-iç kontrol sisteminin özellikle pandemi döneminde kullanılabilirliği ile kullanılan yazılımların güçlü ve zayıf yönleri ve mevcutta uygulama etkinliği ortaya konulmuş ve gelecekte kullanımına yönelik öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

pandemi, covid-19, e-iç kontrol, kamu idarelerinde e-iç kontrol

THE IMPORTANCE OF E-INTERNAL CONTROL SYSTEM IN PUBLIC ADMINISTRATION IN THE PANDEMIC PERIOD

Öz

Internal control system; It is a system designed by management in an
organization to protect assets and resources, to conduct activities
effectively, efficiently and economically, to harmonize the management policies
of the employees of the company, to keep the accounting records in real terms
and to provide sufficient assurance to the management. Since the early 2000s in
Turkey, legal regulations made by result of negotiations with the EU (European
Union) has increased the importance of internal control in the public sector.
However, it has been seen that electronicization, which has expanded
application efficiency in every field in recent years, has also affected the
internal control activities and has widened this effect gradually. Thereby,
e-internal control software developed by some software companies and public
institutions for use in internal control activities affected by developing
electronicization has started to be spread in public sector following the
organizations in the private sector for the use of responsible units. Covid-19
disease, which has affected the world as of the end of 2019 and accepted as a
pandemic by the World Health Organization, has also affected our country and as
a result of this process, it has brought remote working and electronicization
within the scope of flexible working models in public institutions. As a
result, the necessity of investigating the status of the E-Internal control
system has emerged. The basis of this study is to investigate the scope and
applicability of e-internal control, which has entered the literature as a new
concept, for public administrations, to determine its advantages and
disadvantages, as well as to determine its importance in the pandemic process.
With the literature study carried out within the scope of the study, the place
and importance of the concept of internal control system in legal regulations
based on public administrations have been determined, the usability of the
e-internal control system, which is a new application, and the strengths and
weaknesses of the software used, current application efficiency has been
revealed and suggestions for its future use have been developed. . As a result
of the study, it has been determined that the e-internal control system is not
yet widely used in public administrations, but tends to become widespread, and
its importance increases in the pandemic process.

Anahtar Kelimeler

Pandemic, Covid-19, Internal Control, e-internal control, e-internal control in public

Kaynakça

• 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu, 24.12.2003 Tarihli, 25326 Sayılı Resmi Gazete
• Aktura, B. (2020). Aile Hekimliği Merkezlerinde Pandemi Yönetimi. The Journal of Turkish Family Physician, 11(1), 45-47.
• Akyel, R. (2010). Günümüzde İç Kontrol Anlayışı ve Türkiye’ye Yansıması. Amme İdaresi Dergisi, 43(4), 167-191.
• Akyel, R. (2010). Türkiye’de İç Kontrol Kavramı, Unsurları ve Etkinliğinin Değerlendirilmesi. Yönetim ve Ekonomi, Cilt:17, Sayı:1, Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F.dergisi, Manisa, s.83-97.
• Arslan, A. (2004). 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile Kamu Harcama Sisteminde Yapılan Düzenlemeler. Maliye Dergisi, 145(1).
• Bülbül Mehmet, (t.y) Söyleşi, https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/208995, Erişim tarihi: 11.10.2018
• COSO (1992). Internal Control lntegrated Framework. USA, AICPA, Harborside Financial Center, 201 Plaza Three, Jersey City, NJ 07311-3881. https://www.coso.org/Pages/ic.aspx Erişim tarihi: 06.12.2017
• COSO (2013). Internal Control lntegrated Framework. USA, AICPA, Harborside Financial Center, 201 Plaza Three, Jersey City, NJ 07311-3881. https://www.coso.org/Documents/COSO-CROWE-COSO-Internal-Control-Integrated-Framework.pdf Erişim tarihi: 19.05.2018
• COVID-19 Kapsamında Kamu Çalışanlarına Yönelik İlave Tedbirler ile İlgili 2020/4 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi. 22.03.2020 Tarihli ve 31076 mükerrer sayılı Resmi Gazete
• Çiçek, S. & Çiçek, H. G. ve Çiçek, U. (2007). Kamu hizmetlerinin etkinliğinde e-devlet kullanımı ve beklentileri. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Maliye Bölümü, 22. Türkiye Maliye Sempozyumu, s.26.
• Dabbagoğlu, K. (2009). İç Kontrol Sistemi, Journal of Qafqaz University, (26).
• Demirbaş, M. (2005). İç Kontrol ve İç Denetim Faaliyetlerinin Kapsamında Meydana Gelen Değişimler. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl:4, Sayı:7, Bahar 2005/1, s.o.
• Demirel, D. (2006). E-devlet ve Dünya Örnekleri. Sayıştay Dergisi, 61(6), 83-118.
• Dikmen, A. U., Kına, M. H., Özkan, S., & İlhan, M. N. (2020). COVID-19 Epidemiyolojisi: Pandemiden Ne Öğrendik. Journal of biotechnology and strategic health research, 4, 29-36.
• Güner, F. M. (2010). Kontrol Ortamının Değerlendirilmesi: Bir Kamu İdaresinde Uygulanması. Mufad Journal, Sayı:46, s.189-198.
• https://kontrol.bumko.gov.tr/Eklenti/6887,guidelines-for-internal-control-standarts-for-the-public-sector-information-on-entity-risk-management-intosai-gov9130.pdf?0 Erişim tarihi: 02.02.2018
• https://tr.euronews.com/2020/05/14/covid-19-sozlugu-yeni-tip-koronavirus-icin-kullanilan-terimler-pandemi-endemik-epidemi Erişim tarihi: 14.05.2020
• https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/question-and-answers-hub/q-a-detail/q-a-coronaviruses Erişim tarihi: 11.05.2020
• İç Denetçilerin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik. 12.07.2006 Tarihli ve 26226 sayılı Resmi Gazete
• İç Kontrol ve Ön Malî Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar, 31.12.2005 Tarihli ve 26040 sayılı Resmi Gazete
• İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası, (t.y.) http://archive.ismmmo.org.tr/docs/YAYINLAR/kitaplar/e-uygulamalar.pdf Erişim tarihi: 31.05.2018
• Kaya, B. (2014) İç Kontrol “Kontrol Etmek” Değil, “Kontrol Altına Almak” Demek http://bertankaya.net/2018/10/ic-kontrol-kontrol-etmek-degil-kontrol-altina-almak-demek/ Erişim tarihi: 31.07.2018
• Kaya, B. (2014). İç Denetçilerin İç Kontrolle İlişkin Rol ve Sorumlulukları. İç Denetim, İDKK Yayınları, Ankara.
• Kaya, B. (2016) İç Kontrol ve Risk Yönetiminde Yapılan 5 Kritik Hata http://bertankaya.net/2016/04/ic-kontrol-ve-risk-yonetiminde-yapilan-5-kritik-hata/ Erişim tarihi: 31.07.2018
• Kesik, A. (2005). 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu Bağlamında ve AB Sürecinde Türk Kamu Iç Mali Kontrol Sistemi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 9, s.94-114.
• Kızılboğa, R. ve Özşahin, F. (2013). Etkin Bir İç Kontrol Sisteminin İç Denetim Faaliyetine ve İç Denetçilere Katkısı. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(2), 220.
• KİOS GRC (2014) Kamu İç Kontrol Yönetimi Çözümleri, http://kiosgrc.com/?page_id=122 Erişim tarihi: 18.05.2018
• Kolçak, M. (2006). Kamu Mali Yönetimi Ve Kontrol Kanununun Türk Mali Sistemine Getirdikleri (5436 Sayılı Kanun Değişiklikleriyle). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 367-384.
• Mautz, R. K. (1980). Internal Control-Contrasts and Confusion
• NKR Yazılım ve Danışmanlık, (t.y.) http://nkr.com.tr/ngrc-kurumsal-yonetim-sistemi.html, Erişim: 01.10.2019
• NKR Yazılım ve Danışmanlık, (t.y.) http://www.nkr.com.tr/dokuman/KYS_Brosur.pdf Erişim Tarihi; 31.05.2018
• Root, S. J. (1998). Beyond COSO: İnternal control to enhance corporate governance. Wiley, 146-150.
• Strateji Geliştirme Birimlerinin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik. 06.01.2006 Tarihli ve 26084 sayılı Resmi Gazete
• Şen, Ö. (2019). E-İç Kontrol Sistemlerinin Kamu Üniversitelerinde Kullanımı Üzerine Bİr Araştırma. Tezi, Y. L. Çukurova Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı (2010). Kamu İç Kontrol Standartlarına Uyum Eylem Planı. Ankara. T.C Hazine ve Maliye Bakanlığı, Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü (2013). Kamu İç Kontrol Standartları
• T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı (t.y.), INTOSAI Kamu Sektörü İşletme Risk Yönetimi İç Kontrol Standartları Rehberi
• T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı, (2006). Üst Yöneticiler İçin İç Kontrol ve İç Denetim Rehberi. Ankara, https://www.hmb.gov.tr/kamuda-ic-kontrol Erişim tarihi: 06.02.2019
• T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı, (t.y.) İç Kontrol Nedir? https://www.sgb.gov.tr/ic-kontrol-nedir Erişim tarihi: 18.05.2018
• T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı, (t.y.) Kamu İç kontrol Rehberi, http://kontrol.bumko.gov.tr/Eklenti/8227,kamuickontrolrehberi1versiyon12.pdf?0 Erişim tarihi: 16.11.2017
• T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı, 2010 http://www.bumko.gov.tr/TR,2010/kamu-ic-kontrol-standartlari-tebligi.html Erişim tarihi: 23.02.2017
• Taner, D., & Avşar Negiz, N. (2018). Kamu İdarelerinde Esnek Çalışmaya Dair Kavramsal Bir Çerçeve. Journal of Suleyman Demirel University Institute of Social Sciences, 32(1).
• Tektüfekçi, F. (2017). E-Dönüşüm Sürecinde E-muhasebe Uygulamaları: Türkiye Örneği. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 12(1), 79-88.
• Tuncay, U. (2006). AB Çevre Müzakerelerinde Türkiye. Ekonomi Politikaları Araştırma Enstitüsü.
• Usul, H. & Tıtız, İ. ve Ateş, B. A. (2011). İç Kontrol Sisteminin Kurumsal Yönetimin Oluşumundaki Etkinliği: Marmara Bölgesi Belediye İşletmelerine Yönelik Bir Uygulama. Journal of Accounting & Finance, (49).
• Uzay, Ş. (1999). İşletmelerde iç kontrol sistemini incelemenin bağımsız dış denetim karar sürecindeki yeri ve Türkiye'deki denetim firmalarına yönelik bir araştırma. Sermaye Piyasası Kurulu Yayını, (132).
• Yaman, A. (2008). Kamu İç Kontrol Sisteminin Başarı Faktörleri. Mali Hukuk Dergisi, 138(1), 28-34.
• Yıldırım, A. (2019). Hacettepe Üniversitesi İhsan Doğramacı Çocuk Hastanesi’nde 2016-2017 Ve 2017-2018 Mevsimsel İnfluenza Sezonunda İnfluenza Enfeksiyonuyla İlişkili Olabilecek Semptomlarla Hastaneye Yatmış Ve Nazofarengeal Sürüntü Örneğinde İnfluenza Virüsü Tespit Edilmiş Çocuk Hastaların Klinik Ve Epidemiyolojik Özelliklerinin Ve Hastalığın Aileye Sosyal Yükünün Değerlendirilmesi.