HİTİTÇE YENİ BAYRAM METİNLERİ (Bo 3701, Bo 3968)

Yıl 2020, Cilt: 29 Sayı: 4, 223 - 242, 30.12.2020

Rukiye Akdoğan

https://doi.org/10.35379/cusosbil.823949

Cited By: 2

Öz

Makalede, Hititlerin başkenti Hattuşa'dan ele geçen Bo 3701 ve Bo 3968 numaralı Hititçe iki yeni bayram tableti ele alınmıştır.
Hititlerin kutlamak zorunda oldukları bayramların sayısı 170'i bulmaktadır. Bayram törenlerine kral, kraliçe ve üst düzeyden görevliler katılmaktaydı. Törenlerde kral, tanrılara şarap, bira, et vs. sunarak ziyafet ve eğlenceler düzenler ve böylece onların memnuniyetini kazanmaya çalışırdı.
Bo 3701 nolu tablet parçası tam korunamamış olduğundan hangi bayrama ait olduğu belli değildir. Tablet parçasında, kutlamalara ait "MUNUSdammara- (bir kadın- kült görevlisi), DU.GUR, GIŠnathi- (yatak, döşek), Éhilammar (kapı, kapı yapısı, portal, pazar yeri)" vs. gibi kelimeler yer almaktadır.
Bo 3968 nolu tablet parçası da aynı şekilde, tam korunamamış olduğundan hangi bayrama ait olduğu belli değildir. Tablet parçasında, "tu-hu-ru-ša-aš, MUNUShazkara- (kadın müzisyen), tarkuwai- (dans etmek, dönmek), DNISABA, MUNUSMEŠ zi-en-du-hi-ya-aš" vs. gibi kelimelerle bayram kutlamalarına değinilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bayram, Hitit, GIŠnathi-

Kaynakça

• Kaynaklar Akdoğan , R. (2010). Ein neues hethitisches Keilschriftfragment eines Festrituals, Festschrift für Gernot Wilhelm anlässlich für seines 65. Geburtstages am 28. Januar 1945, J.C.Fincke (Ed.), Dresden, 17-26.
• Akdoğan, R. (2016a). Hethitische Texte Bo 4658-Bo 5000 Teil 1: Transkriptionen, Dresdner Beiträge zur Hethitologie 46, Wiesbaden.
• Akdoğan, R. (2016b). Hethitische Texte Bo 4658-Bo 5000 Teil 2: Autographien, Dresdner Beiträge zur Hethitologie 46, Wiesbaden.
• Akdoğan, R. (2016c). Boğazköy'den Yayınlanmamış Bir Hititçe Tablet (Bo 3891) ve zintuhi-kadınları, KUBABA Arkeoloji-Sanat Tarihi-Tarih Dergisi, 25, 53-62.
• Alsan, Ş.S., Akın. S. (2020). Türk Kültür ve Sanatında Geyik Sembolizmi, Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, 45, 215-226.
• Ardzinba, V. (2010). Eskiçağda Anadolu Ayinleri ve Mitleri, O.Uravelli (Çev.), Kafkas Bilimsel Araştırma Merkezi ve Yayıncılık İşletmesi, Ankara. Arıkan, Y. (2003). Hitit Çivi Yazılı Belgelerinde šuhha "(Düz) Dam, Çatı" ve Onun Dinsel ve Sosyal Hayattaki Yeri, Archivum Anatolicum 6 (1), 11-57.
• Arıkan, Y. (2017). Hitit Dininin Tarihi Gelişimi ve Hitit Panteonu, Yaşar Coşkun'a Saygı Yazıları, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, A.S.Güneri (Ed.), İzmir, 41-72.
• Atalay, B. (2018). Kâşgarlı Mahmud Divanü Lûgat-it Türk (Çeviri) (Cilt I-II-III), Türk Dil Kurumu Yayınları: 521-522-523, Ankara.
• Aydın, N. (2013). Büyük Sümerce Sözlük, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları; 1095, Ankara.
• Ayyıldız, S., Süel, M. (2010). Ortaköy/Şapinuva Ağılönü Mevkii’nde Ele Geçen Pencereli Kap, VII. Uluslararası Hititoloji Kongresi Bildirileri, Çorum 25-31 Ağustos 2008, A.Süel (Ed.), Cilt 1, Ankara, 63-78.
• Beckman, G. (1983). Hittite Birth Rituals, Studien zu den Boğazköy-Texten 29, Wiesbaden.
• Beckman, G., Bryce, T., Cline, E. (2011). The Ahhiyawa Texts, Society of Biblical Literature, Atlanta.
• Black, J, George, A., Potgate, N. (2000). A Concise Dictionary of Akkadian, SANTAG Arbeiten und Untersuchungen zur Keilschriftkunde Band 5, K.Hecker-W.Sommerfeld (Eds.), Wiesbaden.
• Cammarosano, M. (2018). Hittite Local Cults, SBL Press, Writings from the Ancient World Series, Nummer 40, Atlanta.
• Carruba, O. (1992). Per Una Grammatica Ittita Towards A Hittite Grammar, Studia Meditarranea 7, Pavia.
• Collins, B.J. (2006). A Note On Some Local Cults In The Time Of Tudhaliya IV, The Life And Times Of Hattušili III And Tuthaliya IV, Proeecedings Of A Symposium Held in Honour Of J.De Roos, 12-13 December 2003, Leiden, Th. van den Hout with the Asisstance of C.H. van Zoest (Eds.), Leiden, 39-48.
• Corti, C. (2009). Hattušili III and the Cult Management of the Holy City of Nerik (II), Studia Asiana 5, 15-23.
• Coşkun, Y. (1969). Boğazköy Metinlerinde Geçen Başlıca Libasyon Kapları, Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 27 (3-4), 1-61.
• Dardano, P. (2006). Die hethitischen Tontafelkataloge aus Hattuša (CTH 276-282), Studien zu den Boğazköy-Texten 47, Wiesbaden.
• Daues, A., Rieken, E. (2018). Das Persönliche Gebet bei den Hethitern, Studien zu den Boğazköy-Texten 63, Wiesbaden.
• Derleme Sözlüğü 1978, Türkiye'de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü cilt X, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
• Derleme Sözlüğü 1982, Türkiye'de Halk Ağzından Derleme Sözlüğü cilt XII, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.
• Friedrich, J., Kammenhuber, A. (1984). Hethitisches Wörterbuch, Zweite völlig neubearbeitete Auflage auf der Grundlage der edierten hethitischen Texte, Band I:A, Heidelberg.
• Friedrich, J., Kammenhuber, A. (1991). Hethitisches Wörterbuch, Zweite völlig neubearbeitete Auflage auf der Grundlage der edierten hethitischen Texte, Band IIII:H, Heidelberg.
• Friedrich, J., Kammenhuber, A., Hoffmann, I. (2007). Hethitisches Wörterbuch, Zweite völlig neubearbeitete Auflage auf der Grundlage der edierten hethitischen Texte, Band III (I), Lieferungen 11-17, Heidelberg.
• Friedrich, J., Kammenhuber, A. (2010). Hethitisches Wörterbuch, Zweite völlig neubearbeitete Auflage auf der Grundlage der edierten hethitischen Texte, J.Hazenbos (Ed.), Band III (2), Liefeung 18, Heidelberg.
• Gavaz, Ö.S. (2016). MÖ 2. Bin Yıl Bazı Gelenek ve Halk Motiflerinin Günümüze Yansıyan Örnekleri, Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi 19, 79-91.
• van Gessel, B.H.L. (1998). Onomasticon of the Hittite Pantheon, Handbuch der Orientalistik der Nahe und Mittlere Osten, Part II, Leiden-New York-Köln.
• Gilan, A. (2015). Formen und Inhalte Althethitischer Historisher Literatur, Texte der Hethiter 29, Heidelberg.
• Glocker, J. (1997). Das Ritual für den Wettergott von Kuliwišna, Textzeugnisse eines lokalen Kultfestes im Anatolien der Hethiterzeit, Eothen 6.
• Goetze, A. (1971). Hittite ŠIPANT-, Journal of Cuneiform Studies 23(3), 77-94.
• Groddek, D. (2002). Hethitische Texte in Transkription KUB 55, Dresdner Beiträge zur Hethitologie 4, Dresden.
• Gülensoy, T. (2007). Türkiye Türkçesindeki Türkçe Sözlüklerin Köken Bilgisi Sözlüğü, Etimolojik Sözlük Denemesi, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu Yayınları: 911, Ankara.
• Güterbock, H.G., Hoffner, H.A. (1997). The Hittite Dictionary of the Oriental Institute of the University of the Chicago, Volume P, Chicago.
• Güterbock, H.G.,Hoffner, H.A., van den Hout, T.P.J. (2005). The Hittite Dictionary of the Oriental Institute of the University of the Chicago, Volume Š, Fascicle 2, Chicago.
• Haas, V. (1994). Geschichte der hethitischen Religion, Handbuch der Orientalistik der nahe und mittlere Osten, Band 15, Leiden-New York-Köln.
• van den Hout, Th. (1998). The Purity of Kingship. An Edition of CTH 569 and Related Hittite Oracle Inquiries Tuthalya IV, Documenta et Monumenta Orientis Antiqui 25, Leiden.
• Klinger, J. (2000). "So weit und Mehr Wie Das Meer..." -Das Meer in Texten Hattischer Provenienz, The Asia Minor Connexion: Studies on the Pre-Greek Languages in Memory in Charles Carter, Orbis/Supplementa, Tome 13, Leuven-Paris, 152-172.
• Kloekhorst, A. (2008). Etymological Dictionary of the Hittite Inherited Lexicon, Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series vol. 5, Leiden-Boston.
• Lamante, S., Lorenz, J. (2015). KUB 27.68+ Ein Inventar zum Kult Nerik, KASKAL 12, 245-266.
• Lebrun, R. (1994). Questions Oraculaires Concernant le Nouveau Déroulement de Fêtes Secondaires de Printemps Et D'automne = CTH 568, Hethitica 12, 41-77.
• Lühr, R. (2019). Satzanfänge im Hethitischen, Hrozný and Hittite, The First Hundred Years, Proceedings of the International Conference Held at Charles University, Prague, 11-14. November 2015, R.I.Kim, J.Mynářowá-Pavúk (Eds.), Culture and History of The Ancient Near East 107, Leiden-Boston, 230-257.
• Murat, L. (2013). Kült Görevlisi Şarkıcı Kadınlar: MUNUS.MEŠkatra-, MUNUS.(MEŠ)hazgara-, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi 32 (54), 115-133.
• Puhvel, J. (1984). Hittite Etymological Dictionary, vol. 1&2, Berlin-New York-Amsterdam.
• Puhvel, J. (1991). Hittite Etymological Dictionary, vol. 3, Berlin-New York.
• Reyhan, E. (2016). Hitit Kültür Dünyasında Bayram Ritüelleri, Turkish Studies, International Preodical fort he Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 11 (16), 89-114.
• Singer, I. (1984). The Hittite KI.LAM Festival, Studien zu den Boğazköy-Texten 28, Wiesbaden.
• Starke, F. (1985). Die keilschrift-luwischen Texte in Umschrift, Studien zu den Boğazköy-Texten 31, Wiesbaden.
• Sürenhagen, D. (1981). Zwei Gebete Hattušiliš und der Puduhepa, Altorientalische Forschungen 8, 107-168.
• Tischler, J. (1983). Hethitisches Etymologisches Glossar, Innsbrucker Beiträge zur Spracwissenschaft, Teil 1, Innsbruck.
• Tischler, J. (1991a). Hethitisches Etymologisches Glossar, Innsbrucker Beiträge zur Spracwissenschaft 20 (2), Lief. 7, Innsbruck.
• Tischler, J. (1991b). Hethitisches Etymologisches Glossar, Innsbrucker Beiträge zur Spracwissenschaft 20 (3), Lief. 8, Innsbruck.
• Tischler, J. (1993). Hethitisches Etymologisches Glossar, Innsbrucker Beiträge zur Spracwissenschaft Band 20 (3), Lief. 9, Innsbruck.
• Tischler, J. (1994). Hethitisches Etymologisches Glossar, Innsbrucker Beiträge zur Spracwissenschaft Band 20 (3), Lief. 10, Innsbruck.
• Tischler, J. (2001). Hethitisches Handwörterbuch, Mit dem Wortschatz der Nachbarsprachen, Innsbruck.
• Tischler, J. (2008). Hethitisches Handwörterbuch, Mit dem Wortschatz der Nachbarsprachen, vermehrte und verbesserte Auflage, Innsbruck.
• Ünal, A. (2005). Fremde Götter in Hatti: Einführung einer Babylonischen Gottheit in Hatti und Schwierigkeiten bei ihrer Kulterrichtung nach dem Orakeltext KUB 5.6, Archivum Anatolicum 8 (2), 47-108.
• Ünal, A. (2007). Hititçe Çok Dilli El Sözlüğü Vol. I A-M, Vol. II N-Z, Philologia Sprachwissenschaftliche Forschungsergebnisse, Band 108.1, 2, Hamburg.
• Ünal, A. (2016). Hititçe-Türkçe, Türkçe-Hititçe Büyük Sözlük, Hattice, Hurrice, Hiyeroglif Luvicesi, Çivi Yazısı Luvicesi ve Palaca Sözcük Listeleriyle Birlikte; Bilgin Kültür Sanat Yayınları, Ankara.
• Ünal, A. (2018). Hititler Devri Anadolusu'nda Gezmek ve Dolaşmak: Yolculuk, Ticarî Geziler: Askerî Seferler ve Ulaşım Aracı Olarak Yollar, Dağlar, Vadiler, Köprüler, Deniz ve Irmaklar, Eski Yakındoğu'da Ulaşım Üzerine Yazılar, Gökce, B., Pınarcık, P. (Eds.), Akademisyen Kitabevi, Ankara, 1-80.
• Internet Kaynakları Fuscagni (ed.), F.Fuscagni, hethiter.net/:CTH 439 (2010sqq.) (Erişim Tarihi: 05.06.2020)
• Rieken, E., Lorenz, J., Daues, A. (2017). Gebete der Hethiter, http://www.hethiter.net/txhet_gebet (Erişim Tarihi: 15.06.2020)