MAHALLE MUHTARLIĞI HUKUKSAL VE İŞLEVSEL ANALİZLER

Yıl 2021, Cilt: 30 Sayı: 2, 18 - 27, 31.10.2021

Cahit Aslan

https://doi.org/10.35379/cusosbil.944109

Cited By: 7

Öz

Mahalle mekân sosyolojisi açısından statü ve sınıf farklarının biçimlendirmediği fiziki bir alandır. Mahalleler toplumun en küçük yaşam alanını ve yerel yerleşim birimini, muhtarlıklar da en alt düzeydeki siyasal hatta hukuksal alanını oluşturur. Sosyal ilişkiler açısından ise kurumsal-hukuksal-işlevsel yönü olan, bireylerin birbirleriyle iş birliği içinde bulunduğu ve etkileştiği bir topluluktur. Muhtarlık geleneği ise zaman içerisinde oluşmuş, yine hukuksal ve siyasal boyutu bulunan ve bünyesinde birçok işlevi barından, Türk sinemasında ve edebiyatında bolca işlenmiş ve hatta bunun üzerinden toplumsal yapı tartışmaları yapılmış çok önemli tarihi ve kültürel bir kurumdur.
Bir süredir dünyada ve Türkiye’de dijital devrim ve internet teknolojilerinin sağladığı olanaklar hayatın tüm alanlarını etkilediği gibi toplumun kurumsal en küçük siyasal birimi olan muhtarlık kurumunu da etkilemektedir. E-devlet süreci ile beraber muhtarlıklar işlevlerinin önemli bir kısmını yavaş yavaş dijital-internet olanaklarına devretmiş olsa da bu gelenek olarak varlığını sürdürmektedir. İşte bu makalede muhtarlık geleneğini tarihsel, hukuksal ve konjonktürel değişiklere paralel tekrar sorgulanması amaçlanmaktadır. İşte bu makalede bu yeniden tanımlamanın gerekçeleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Makalenin ihtiyaç hissettiği veri kaynakları ise ilgili mevzuatlar, alan yazın ve saha çalışmalarından elde edilen ikincil verilerdir. Bu veriler ışığında problem “narratif” (anlatısal) olarak ortaya konulmuş, tartışılmış ve sonuçlandırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Muhtar-Muhtarlık, İhtiyar Heyeti, Mahalle, E-devlet, Yerinde Yönetim.

Kaynakça

• Ahmet Lütfü Efendi (1875). “Lütfü Tarihi”. C. III, Dersaadet 1292.
• Akpınar, Rasim (2017). “Halka En Yakın Birim Olan Muhtarlık Müessesesi: İzmir Karşıyaka İlçesinde Nitel Bir Araştırma”. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi 7 (13), 99-110.
• Akman, Ç. (2018). “Mahalle Yönetimi İle İlgili Yeni Bir Yasal Düzenleme Gerekli Mi?: Isparta İli Özelinde Bir Araştırma”. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi (AKAD) , 10 (19) , 2018: 516-534.
• Arıkboğa, E. (1999). “Yerel Yönetim Açısından Mahalle Muhtarlığına Bir Bakış”. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt. 8, Sayı:3, 103-125.
• Asarkaya, S. (2015). Mahalle Muhtarlıklarının Mahalle Sorunlarının Çözümündeki Rolü: Aksaray Örneği, Aksaray Üniversitesi Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Aksaray.
• Çadırcı, M. (2013) Tanzimat Döneminde Anadolu Kentlerinin Sosyal ve Ekonomik Yapısı, Ankara: TTK Yayınları.
• Demirkaya, Y ve Koç, M . (2017). 6360 Sayılı Kanun İle Birlikte Mahalleye Dönüşen Köylerde Değişimin Muhtarlığa Etkisi: Menteşe Ve Seydikemer İlçeleri Üzerinden Bir Değerlendirme. Strategic Public Management Journal, 3 (6), 124-149 .
• Demirkol, S. (2014). Yargılama İçin Öngörülen Makul Sürenin Aşılmasına Sebep Hususlardan; Tebligat Sorunu Vakaları: Görevli Makam ve Yetkililer (P.T.T., Muhtarlık Ve Mahkeme Personeli)'Den Kaynaklı Gecikmeler. İdare Hukuku Ve İlimleri Dergisi , 15 (2), 117-132 .
• Erdoğan, Ö. ve Şule, N. (2016). Mahalle ve Türkiye’de Mahalle Muhtarlığı, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Geray, C. (1995). “Habitat II Yaklaşırken: Kent Yönetimi İçin Yeni Yaklaşımlar ve Komşuluk (Mahalle) Kavramının Önemi”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt. 4, Sayı: 6, , 27-38.
• Kavruk, H. (2018). “Mahalle Yerleşimi ve Yönetimi”. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Lamba, M , Öztop, S , Şahin, Y . (2017). Participation of The Neighborhood Representatives (Mukhtars) into Managerial Activities in Local Level: Burdur Case. Strategic Public Management Journal, 3 (5), 31-57 .
• Şahin, Y. ve Asarkaya, S. (2019). “Mahalle Muhtarlığı Kurumunun Tarihi Gelişimi” Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. Cilt: 11 Sayı: 3. 2019: 23-32.
• Şahi̇n, M. ve Işık, E. (2015). Osmanlı'dan Cumhuriyete Mahalle Yönetimi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (30), 221-230.
• Güneş, Y. (2009). “Mahalle Yönetimi”. Türk İdare Dergisi, Sayı: 465: 116-118.
• Köklü, T. E. ve H. Gül. (2017). “Türkiye’de Mahalle Muhtarlığının Dönüşümü ve Yeni Muhtarlık Algısı”, Van: Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 1 Sayı: Özel Sayı-4: 719-733.
• Ortaylı, İ. (2000). “Tanzimat Devrinde Osmanlı Mahalli İdareleri (1840-1880)”, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayını, VII. Dizi-Sayı: 178.
• Yalçındağ, S. (1998). “Yerel Demokrasinin Örgütlenmesi ve Yerinden Yönetimin Geliştirilmesi Açısından “Muhtarlık” Kurumu”, Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Cilt. 7, Sayı: 3: 37-56.