KÜRESEL SALGININ MALİYE POLİTİKALARINA ETKİSİ: TÜRKİYE ÜZERİNE DEĞERLENDİRMELER

Yıl 2022, Cilt: 31 Sayı: 1, 105 - 120, 30.04.2022

Sevi Dokuzoğlu , Kayahan Tüm

https://doi.org/10.35379/cusosbil.1077786

Cited By: 1

Öz

Covid-19 salgını; küresel ekonomiyi üretim, tedarik zinciri ve piyasa aksaklığı yaratarak arz yönünden; tüketim ve yatırım kararlarını saptırarak ise talep yönünden etkilemiştir. Salgının diğer krizlere göre ayırt edici noktası tek bir ana kaynağının bulunmamasıdır. Bu bağlamda, Covid-19 salgını talep, arz ve finans şoklarının eş anlı olarak gerçekleştiği çok boyutlu bir kriz olarak tanımlanmaktadır. 1929 Ekonomik Buhranı’ndan sonra ilk kez gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler eş zamanlı olarak durgunluk sürecine girmiş; salgın küresel ekonomik aktiviteyi durma noktasına getirmiştir. Salgın dönemi; kamu politikalarını, küresel ekonomik ilişkileri, tüketim ve çalışma alışkanlıklarını yeniden şekillendirmiştir. Salgının yarattığı krizden çıkışta ise iradi kamu politikaları birincil öneme sahiptir. Pek çok ülke salgın sürecinin mali olarak sürdürülebilmesi amacıyla genişletici para ve maliye politikası uygulamaları gerçekleştirmiştir. Bu çerçevede, çalışmamızın amacı salgının Türkiye’deki maliye politikalarına yansıma biçiminin ve sonuçlarının salgın sonrası temel ekonomik göstergeler ile birlikte değerlendirilmesidir.

Anahtar Kelimeler

küresel salgın, Covid-19, Maliye politikası

Kaynakça

• Alesina, A. & Ardagna, S. (2010). Large changes in fiscal policy: taxes versus spending. Tax policy and the economy, 24(1), 35-68.
• Baker, S. R., Bloom, N., Davis, S. J. & Terry, S. J. (2020). Covid-induced economic uncertainty (No. w26983). National Bureau of Economic Research.
• Baldwin, R. & di Mauro, B. W. (2020). Economics in the time of COVID-19. CEPR Press.
• Barua, S. (2020). Understanding Coronanomics: The Economic Implications of the Coronavirus (COVID-19) Pandemic. https://ssrn.com/abstract=3566477 (Erişim: 05.02.2022).
• Barro, R. J., Ursúa, J. F., & Weng, J. (2020). The coronavirus and the great influenza pandemic: Lessons from the “spanish flu” for the coronavirus’s potential effects on mortality and economic activity (No. w26866). National Bureau of Economic Research.
• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu .(2021). Aylık Bankacılık Sektörü Verileri.
• Benmelech, E. & Tzur-Ilan, N. (2020). The determinants of fiscal and monetary policies during the COVID-19 crisis (No. w27461). National Bureau of Economic Research.
• Brinca, P., Duarte, J. B., & Faria-e-Castro, M. (2020). Measuring sectoral supply and demand shocks during COVID-19 (No. 2020-011). Federal Reserve Bank of St. Louis.
• Can, C. K. & Aktaş, E. E. (2021). Challenges for Public Financial Management During the Covid- 19 Pandemic: Caveats for Developing Countries. Yenilmez, M. & Bingöl, U.(Eds.), Shadow impact of COVID-19 on economies: A greater depression? (s. 23-44). Peter Lang.
• Çalışkan, A. & Erul, R. (2021). Koronavirüs Krizinden Çıkışta Türkiye’de Alınan Ekonomik Önlemler ve Kamu Politikalarının Önemi. Vergi Raporu, 256, 35-58.
• Coşkun, N. K. (2020). Covid-19 Pandemisi ve Alınan Önlemlerin Vergi Hukuku Açısından Değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 29(3), 400-413.
• Fernandes, N. (2020). Economic Effects of Coronavirus Outbreak (COVID-19) on the World Economy (No. WP-1240-E). IESE Business School Working Paper.
• Fırat, M. (2020). Covid-19 Krizi ve IMF Destekli Maliye Politikalarının Gerekliliği. Ekonomi İşletme ve Maliye Araştırmaları Dergisi, 2(3), 209-222.
• Fu, Y., Alleyne, A. & Mu, Y. (2021). Does lockdown bring shutdown? Impact of the COVID-19 pandemic on foreign direct investment. Emerging Markets Finance and Trade, 57(10), 2792-2811.
• Gelir İdaresi Başkanlığı. (2021). 125 No’lu Vergi Usul Kanunu Sirküleri. https://gib.gov.tr/gibmevzuat. (Erişim 15.12.2021).
• Gelir İdaresi Başkanlığı. (2021). 518 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Tebliği.
• Hazine ve Maliye Bakanlığı. (2019). Aylık Bütçe Gerçekleşme Raporu- Aralık 2019.
• Hazine ve Maliye Bakanlığı. (2020). Aylık Bütçe Gerçekleşme Raporu- Aralık 2020.
• Hazine ve Maliye Bakanlığı. (2021). Aylık Bütçe Gerçekleşme Raporu- Aralık 2021.
• Hazine ve Maliye Bakanlığı.(2021). Kamu Finansmanı İstatistikleri.
• Hazine ve Maliye Bakanlığı Kamu Mali Yönetim ve Dönüşüm Genel Müdürlüğü .(2021). Aylık Bütçe Bülteni Aralık-2021.
• Ilzetzki, E., Mendoza, E. G., & Végh, C. A. (2013). How big (small?) are fiscal multipliers?. Journal of monetary economics, 60(2), 239-254.
• IMF. (2021). World Economic Outlook: Recovery During a Pandemic Health Concerns, Supply Disruptions, and Price Pressures.
• Karabulut, Ş. (2020). Kısa Çalışma Ödeneği’nde COVİD-19 Pandemisi (Koranavirüs) Nedeniyle Yapılan Düzenlemeler. Çimento İşveren Dergisi, 34(5), 9-19.
• Ma, C., Rogers, J. H. & Zhou, S., Modern Pandemics: Recession and Recovery. https://ssrn.com/abstract=3565646. (Erişim: 08.02.2022).
• Maital, S. & Barzani, E. (2020). The global economic impact of COVID-19: A summary of research. Samuel Neaman Institute for National Policy Research.
• Merkez Bankası Elektronik Dağıtım Veri Sistemi .(2021). Dış Ticaret İstatistikleri.
• Oflaz, K.N. (2021). Küresel Sağlık Krizinin Ekonomiye Etkileri ve Mali Önlemler: Türkiye Üzerine Bir İnceleme. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 8(3), 379-408.
• Otomotiv Distribütörleri Derneği. (2020). 2020 Aralık Otomobil ve Hafif Ticari Araç Değerlendirme Raporu. (https://www.odd.org.tr/folders/2837/categorial1docs/2836/ODD%20Bas%c4%b1n%20Bulteni%206%20Aral%c4%b1k%202021.pdf). (Erişim: 15.01.2022)
• Shehzad, K., Xiaoxing, L.,& Kazouz, H. (2020). COVID-19’s disasters are perilous than Global Financial Crisis: A rumor or fact?. Finance Research Letters, 36, 1-8.
• Şahan, Ö. (2021). Pandemi Sürecinde Alınan Vergisel Tedbirlerin Vergi Gelirleri Üzerindeki Etkisi. Münyas,T. (Ed.), Verilerle Pandemi Sürecinde Türkiye (s. 359-385), Nobel Yayınevi.
• TÜİK İstatistik Veri Portalı (2021). Enflasyon ve Fiyat Göstergeleri.
• TÜİK İstatistik Veri Portalı. (2021). İstihdam ve İşsizlik, Enflasyon ve Fiyat İstatistikleri.
• TÜİK İstatistik Veri Portalı. (2021). Gelir, Yaşam, Tüketim ve Yoksulluk İstatistikleri.
• TÜİK İstatistik Veri Portalı. (2021). İstihdam ve İşsizlik, Enflasyon ve Fiyat İstatistikleri.
• TÜİK İstatistik Veri Portalı. (2021). Ekonomik Güven İstatistikleri.
• Türkiye Bilimler Akademisi.(2020).TÜBA COVİD-19 Küresel Salgını: Hukuki Değişim ve Etkileşimler Raporu. https://tuba.gov.tr/files/yayinlar/raporlar/TUBA-978-605-2249-47-5.pdf. (Erişim: 02.01.2022).
• UNCTAD. (2021, 24 Ocak). Global FDI Flows Down 42% in 2020. Further weakness expected in 2020, risking sustainable recovery. Investment Trends Monitor. https://unctad.org/system/files/official-document/diaeiainf2021d3_en.pdf . (Erişim: 04.02.2022).
• Uygun, E. & Kasa, H. (2021). Covid-19 Sürecinin Dünya Ekonomilerine Yansıması, Türkiye’de Uygulanan Vergisel Düzenlemelerin Bütçe Üzerindeki Etkisi. Vergi Raporu, 263, 174-188.
• Voyvoda, E. & Yeldan, A. E. (2020). Covid-19 salgının Türkiye ekonomisi üzerine etkileri ve politika alternatiflerinin makroekonomik genel denge analizi. Tübitak Projesi, (120K541).
• Yurdakul, A. (2021). Covid-19 Pandemisinin Ekonomik ve Sosyal Etkileri ile Mücadeleye Yönelik Mali Güvenlik Önlemleri, Vergi Raporu, 265, 120-142.
• World Bank. (2020). Turkey Economic Monitor, August 2020: Adjusting the Sails. World Bank.