COVİD-19 PANDEMİ SÜRECİNDE UYGULANAN YÖNETİM YAKLAŞIMLARI

Yıl 2023, Cilt: 32 Sayı: 3 - Cumhuriyetimiz 100 Yaşında Özel Sayısı, 139 - 151, 30.12.2023

Hasan Fehmi Demirci , Elif Dikmetaş Yardan

https://doi.org/10.35379/cusosbil.1249274

Öz

Son 3 yıldır dünyayı etkisi altına alan Covid-19 salgını tüm sektörlerde çeşitli dönüşümlerin yaşanmasına neden olmuştur. Dijitalleşmeyi artıran Covid-19 salgını işletmelerin ve insanların dijital teknolojileri yoğun şekilde kullanmalarına neden olmuştur. Makineleşme, uzaktan eğitim ve bilgisayar kullanımının artması gibi durumlar Covid-19 pandemi sürecinde klasik yaklaşımın etkili olduğunu göstermektedir. Klasik yaklaşıma rağmen Covid-19 salgını, kamuda esnek çalışma saatlerinin uygulanması ve vatandaşlara ücretsiz maske dağıtımı gibi uygulamalarla insana verilen değeri ön plana çıkarmıştır. Dolayısıyla pandemi sürecinde insanın önemli olduğu neoklasik yaklaşımın etkileri görülmüştür. Ayrıca salgın boyunca pandemi ile mücadeleye yönelik alınan tüm kararlar tüm sektörleri etkilemiştir. Bu durum sistem yaklaşımının hakim olduğunu göstermektedir. Pandemi süreci organizasyonların pandemi koşullarına uygun hareket etmek için sürekli değişim içerisinde olmalarını sağlamış, rekabet edebilmek ve ayakta kalabilmek için yeni bilgilere ulaşmayı, teknolojiyi iş süreçlerine dahil etmeyi ve sürekli öğrenmeyi gerektirmiştir. Bu durum, organizasyonların örgüt kültürlerine öğrenen organizasyon anlayışını dahil etmelerini sağlamıştır. Salgın sürecinde birçok sanal organizasyon kurulmuş, stratejik ortaklıklara gidilmiş, bazı sektörlerde dış kaynak kullanımı uygulanmış ve toplam kalite felsefesi benimsenmiştir. Bu açıdan bakıldığında pandemi süreci yönetim anlayışında postmodern yönetim yaklaşımı etkilerinin hakim olduğu görülmüştür. Bu çalışmada Covid-19 salgını ile birlikte yönetim uygulamaları ve anlayışında yaşanan değişimleri göstermek ve pandemi sürecinde uygulanan yönetim yaklaşımlarını ortaya koymak amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, klasik yönetim yaklaşımı, neoklasik yönetim yaklaşımı, sistem yaklaşımı, postmodern yönetim yaklaşımı.

Destekleyen Kurum

Yoktur

Proje Numarası

Yoktur

Teşekkür

Yoktur

MANAGEMENT APPROACHES APPLIED IN THE COVID-19 PANDEMIC PROCESS

Öz

The Covid-19 epidemic, which has affected the world for the last 3 years, has caused various transformations in all sectors. The Covid-19 epidemic, which has increased digitalization, has caused businesses and people to use digital technologies intensively. Situations such as mechanization, distance education, and the increase use of computers show the effectiveness of the classical approach in the Covid-19 pandemic process. Despite the classical approach, the Covid-19 epidemic has highlighted the value given to human beings through practices such as the implementation of flexible working hours in the public sector and the distribution of free masks to citizens. Therefore, the effects of the neoclassical approach, in which people are important, have been seen in the pandemic process. In addition, all the decisions taken to combat the pandemic during the epidemic affected all sectors. This shows that the systems approach is dominant. The pandemic process has ensured that organizations are in constant change to act by the pandemic conditions, and it has required access to new information, incorporating technology into business processes, and continuous learning to compete and survive. This has enabled organizations to incorporate a learning organization approach into their organizational culture. During the epidemic, many virtual organizations were established, strategic partnerships were made, outsourcing was applied in some sectors and total quality philosophy was adopted. From this point of view, it has been seen that the effects of the postmodern management approach dominate in the management approach of the pandemic process. This study, it is aimed to show the changes in management practices and understanding of the Covid-19 epidemic and to reveal the management approaches applied during the pandemic process.

Anahtar Kelimeler

Covid-19, Classical Management Approach, Neoclassical Management Approach, System Approach, Postmodern Management Approach.

Proje Numarası

Yoktur

Kaynakça

• Alankuş, Z. (2021). Covid-19’un gölgesinde dijital pazarlama ve yeni yaklaşımlar. Uluslararası Halkla İlişkiler ve Reklam Çalışmaları Dergisi, 4(1), 94-125.
• Augustine, A. N., & Agu, O. A. (2013). Effects of classical management theories on the current management practice in Nigeria. European Journal of Business and Management, 5(19), 208-218.
• Babacan, M., & Eriş, E. D. (2006). Pazarlamada vekalet teorisi ve kavramsal bir model geliştirme. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(1), 89-110.
• Bazrkar, A., Heravi, A. J., & Abedzadeh, M. (2014). The ımpact of postmodernism on management and organization theories. International Journal of Management and Humanity Sciences,  3(8), 2739-2743.
• Bilginoğlu, E. (2021). COVID-19 pandemisi sırasında uzaktan çalışmanın artan önemi: Bilinen yanlışlar ve doğruları. Çalışma ve Toplum, 2(69), 1099-1146.
• Bratianu, C. (2020). Toward understanding the complexity of the covid-19 crisis: a grounded theory approach. Management & Marketing, 15(s1), 410-423. https://doi.org/10.2478/mmcks-2020-0024
• Berg, P. O. (1989). Postmodern management? From facts to fiction in theory and practice. Scandinavian Journal of Management, 5(3), 201–217. https://doi.org/10.1016/0956-5221(89)90027-4
• Çengel, Ö., Pirtini, S., & Çakıroğlu, I. (2020). Covid-19 sürecinde işletmelerde kurumsal yönetim ve sosyal sorumluluk stratejilerinin yeniden yapılandırılması üzerine pazarlama yönlü bir yaklaşım. İstanbul Ticaret Üniversitesi Girişimcilik Dergisi, 4(7), 1-21.
• Çimen, H. (2021). Dünyayı sarsan pandemi (covid-19) sürecinde Türkiye’de sosyal yardımların önemini yeniden düşünmek. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 15-38.
• Değirmenci, S. D. (2022). Covid 19 Pandemisiyle Zorunlu Esnek Çalışma ve Teknoloji Eliyle Denetim. Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 12(4), 1140-1151.
• Ferdous, J. (2016). Organization theories: From classical perspective. International Journal of Business, Economics and Law, 9(2), 1-6.
• Foss N. J. (2021). The Impact of the Covid-19 Pandemic on Firms’ Organizational Designs. Journal of Management Studies, 58(1), 270–274. https://doi.org/10.1111/joms.12643
• Günbayi, I. & Sorm, S. (2019). Paradigms in guiding management approaches and theories: classical, neoclassical, modern and postmodern theories. International Journal on New Trends in Education and Their Implications, 39-55.
• Güreşçi, M. (2020). Covid-19 salgınında Türkiye’de kriz yönetimi iletişimi: tc sağlık bakanlığı. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(5), 53-65.
• Halııdu, S. G., Ibrahım, H. & Labaran, F. A. (2017). Neoclassical management paradigm: a synthesis for staff motivation and managerial ımplications. Review of Public Administration and Management, 6(12), 69-77. https://doi.org/10.12816/0043962
• Hincapié, M. A., Gallego, J. C., Gempeler, A., Piñeros, J. A., Nasner, D. & Escobar, M. F. (2020). Implementation and usefulness of telemedicine during the COVID-19 pandemic: a scoping review. Journal of primary care & community health, 11, 2150132720980612. https://doi.org/10.1177/2150132720980612
• Hussain, N., Haque, A. U. & Baloch, A. (2019). Management theories: the contribution of contemporary management theorists in tackling contemporary management challenges. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, Special Issue on Business and Organization Research, 14, 156-169. https://doi.org/10.19168/jyasar.635061
• Howe, D. C., Chauhan, R. S., Soderberg, A. T. & Buckley, M. R. (2021). Paradigm shifts caused by the COVID-19 pandemic. Organizational dynamics, 50(4), 100804. https://doi.org/10.1016/j.orgdyn.2020.100804
• Irefin, M. P. & Bwala, D. (2012). Organizational theories and analysis: a feminist perspective. International Journal of Advancements in Research & Technology, 1(1), 71-97.
• Karaboğa, T. & Zehir, C. (2020). Henri fayol ve yönetim alanına katkıları üzerine bir inceleme. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 7, 53-68. https://doi.org/10.21733/ibad.665130
• Katsamunska, P. (2012). Classical and modern approaches to public administration. Economic alternatives, 1, 74-81.
• Khorasani, S. T. & Almasifard, M. (2017). Evolution of management theory within 20 century: a systemic overview of paradigm shifts in management. International Review of Management and Marketing, 7(3), 134-137.
• Kıcır, B. (2019). Evden çalışma: özgürlük mü esaret mi?. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(1), 173-196. https://doi.org/10.16953/deusosbil.302154
• Kitana, A. (2016). Overview of the managerial thoughts and theories from the history: Classical management theory to modern management theory. Indian Journal of Management Science, 6(1), 16-21.
• Kocabaş, S. (2021). Klasik yönetim teorilerinin iki sacayağı: Bilimsel yönetim yaklaşımı ve yönetim süreçleri yaklaşımı. M. Mete, H. İ. Karakan & Aytaç Toptaç (Ed.), İktisadi ve İdari Bilimlerde Araştırma ve Değerlendirmeler – II, 1-16). Gece Kitaplığı. Ankara.
• Koçel, T. (2014). İşletme yöneticiliği. Beta. İstanbul.
• Korkmaz, E. V. & Soylu, S. (2020). Covıd-19 sürecinde işletmelerin stratejik yönetim farkındalıkları. KAYES 90.
• Köroğlu, V. & Koç, M. (2017). Stratejik yönetim açısından taylorizm prensiplerinin zamanımıza yansımaları. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 1-18. 
• Kumar, P. (2017). Analysis the impact of classical management approaches on the management practices. Asian Journal of Management, 8(3), 841-853. https://doi.org/10.5958/2321-5763.2017.00132.9
• Leblebici, D. N. (2008). Yönetim bilimi açısından klasik dönemi hatırlamaya ilişkin bir çalışma. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 99-118.
• Lončar, D. (2005). Postmodern organization and new forms of organizational control. Economic Annals, 50(165), 105-120. https://doi.org/10.2298/EKA0565105L
• Mahmood, Z., Basharat, M. & Bashir, Z. (2012). Review of classical management theories. International Journal of Social Sciences and Education, 2(1), 512-522.
• Mamzer, H. (2020). Postmodern society and covid-19 pandemic: old, new and scary. Society Register, 4(2), 7-18. https://doi.org/10.14746/sr.2020.4.2.01
• Memduhoğlu, H. B. (2010). Yönetim düşüncesinin evrimi ve yönetişim. Pegem Atıf İndeksi.
• Nicola, M., Alsafi, Z., Sohrabi, C., Kerwan, A., Al-Jabir, A., Iosifidis, C., Agha, M. & Agha, R. (2020). The socio-economic implications of the coronavirus pandemic (Covid-19): A review. International Journal of Surgery, 78, 185-193. https://doi.org/10.1016/j.ijsu.2020.04.018
• Nienhaus, A. & Hod, R. (2020). COVİD-19 among Health Workers in Germany and Malaysia. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(13), 1-10. https://doi.org/10.3390/ijerph17134881
• Olum, Y. (2004). Modern management theories and practices. Makerere University. Uganda.
• Olum, Y. (2013). Modern management theories and practices. Main Issues Of Pedagogy And Psychology, 2(2), 15-27. https://doi.org/10.24234/miopap.v2i2.265
• Oğan, E. & Wolff, A. R. (2021). Belirsiz çevre koşullarına esnek çözümler: sanal organizasyonlar. 20. Uluslararası İşletmecilik Kongresi, Giresun Üniversitesi, Giresun-Türkiye.
• Öğütoğulları, E. & Akpınar, T. (2016). İnsan kaynakları yönetiminin kuramsal gelişimi, klasik, neo-klasik ve modern örgüt kuramları. Karatahta İş Yazıları Dergisi, 6, 23-50.
• Özden, A.T. (2021). Covid-19 pandemisi döneminde hastanelerde hizmet kalitesi üzerine bir araştırma. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 9(2), 42-66.
• Öztürk, Z. & Demir, Ö. (2017). Klasik, neo-klasik ve modern yönetim yaklaşımlarının karşılaştırılmasına ilişkin bir analiz. Uluslararası Sağlık Yönetimi ve Stratejileri Araştırma Dergisi, 3(2), 119-134. 
• Rodríguez, B. O. & Sánchez T.L. (2020). The psychosocial impact of covid-19 on health care workers. International Brazilian Journal of Urology, 46(suppl.1), 195-200. https://doi.org/10.1590/S1677-5538.IBJU.2020.S124
• Sarker, S. I. & Khan, M. R. A. (2013). Classical and neoclassical approaches of management: An overview. IOSR Journal of Business and Management, 14(6), 1-5. https://doi.org/10.9790/487X-1460105
• Seçtim, H. & Erkul, H. (2020). Yönetim yaklaşımları üzerine kuramsal bir değerlendirme. Management and Political Sciences Review, 2(1), 18-50. 
• Şengül, R. (2007). Henri Fayol’un yönetim düşüncesi üzerine notlar. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 14(2), 257-273.
• Tabatadze, L. (2019). The evolution of management theories. The New Economist, 14(2), 27-30.
• Tavukcu, M. & Eke, E. (2021). Covid-19 pandemi yönetim süreci: Türkiye perspektifi. SDÜ Sağlık Yönetimi Dergisi, 3(2), 116-133.
• Tengilimoğlu, D. Işık, O., & Akbolat, M. (2018). Sağlık işletmeleri yönetimi. Nobel Yayınları. Ankara.
• Topaloğlu, C. (2011). Yönetim kuramları ve örgütiçi çatışmalar. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 6(1), 249-265.
• Tuna, A. A. & Çelen, O. (2020). İşletmelerin insan kaynakları yönetimi uygulamaları üzerinde COVID-19 pandemisinin etkileri. OPUS International Journal of Society Researches, 16(30), 2710-2759. https://doi.org/10.26466/opus.781324
• Yaralı, M. C. (2021). Covid-19 sürecinde örgütlerde yönetsel operasyonların optimizasyonu. Uluslararası Kapadokya Salgın Dönemleri Kongresi, Kapadokya Üniversitesi, Nevşehir-Türkiye.
• Yenisu, E., Şahin, F. & Öztekkeli, H. (2019). Yönetim düşüncesinin evriminde sistem kuramının etkileri: kavramsal bir çözümleme. Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(18), 514-527.
• Yıldız, M. & Uzun, M. M. (2020). Koronavirüsle mücadelede kriz yönetimi ve kamu politikası yapımı. İstanbul: SETA. https://setav.org/assets/uploads/2020/06/R165.pdf adresinden alınmıştır.
• Yumru, M. (2020). COVID-19 ve sağlık çalışanlarında tükenmişlik. Klinik Psikiyatri, 23(1), 5-6.