TÜRKİYE’NİN İLK DÜNYA GÜZELİ KERİMAN HALİS’İN MISIR GEZİSİ VE YANKILARI

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 1, 295 - 316, 20.06.2023

Özlem Kılınççeker

https://doi.org/10.32321/cutad.1241513

Öz

Keriman Halis Kafkas kökenli bir ailenin çocuğu olarak 16 Şubat 1913’te İstanbul’da doğmuştur. Cumhuriyet gazetesinin Türkiye’de ilkini 1929 yılında düzenlendiği Türkiye Güzellik yarışmasına iki kez katılmıştır. İlkine 1930 yılında katılan Halis, ailesinin izin vermemesi nedeniyle, ikinci tura gidememiştir. Ancak iki yıl sonra ailesinin izniyle tekrar 1932 yılında düzenlenen dördüncü Türkiye güzellik yarışmasına katılmış ve 2 Temmuz 1932 tarihinde Türkiye birincisi seçilmiştir. Daha sonra, 31 Temmuz 1932’de Belçika’nın Spa şehrinde düzenlenen Dünya Güzellik yarışmasında birinci olmuştur. Böylece, Keriman Halis 29 Ekim 1923’te kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nde cumhuriyetin ülke kimliğini ve diğer ülkeler arasında yerini belirlemede önemli bir görev almıştır. Türk kadınına önemli bir misyon yükleyen, kadın ve kadın hakları ile ilgili verdiği mücadelede önemli sayılabilecek bu olay sonrası Atatürk tarafından kendisine 1934’te Soyadı Kanunu kapsamında “Ece” soyadı verilmiştir. Cumhuriyet için çok önemli olan bu başarı Türk halkında büyük bir coşku yaratırken, ulusal basında da kendisine önemli bir yer ayrılmıştır. Aynı zamanda Keriman Halis Türkiye Cumhuriyeti’ni dünyaya tanıtmak, sevdirmek ve kabul ettirmek için pek çok projenin reklam yüzü olma görevini de üstlenmiştir. Bu kapsamda Keriman Halis yarışma sonrası “1932 Türkiye ve Dünya Güzeli” olarak hem yurt içinden hem de yurt dışından çokça davetler almış ve babası Halis Bey’le birlikte imkânlar dâhilinde çoğuna katılmıştır. Yurt dışına ilk ziyaretini Mısır’a yapmıştır. 17 Şubat 1932’de Mısır’a giden Keriman Halis 3 ay kaldığı Mısır’dan 17 Mayıs 1932 tarihinde yurda dönmüştür. Hem yurt içi basın hem de yurt dışı basın bu geziyi yakından izlemiştir. Mısır’da Türkiye Güzeli olarak pek çok ziyaretlerde bulunan Keriman Halis’e yoğun ilgi gösterilmiş olsa da orada bulunduğu günlerde kendisi ve babasıyla ilgili birçok iddia da ortaya atılmıştır. Hem Mısır basını hem de ulusal basın günlerce bu iddiaları ilk sayfalarından vermiştir.
Bu çalışmada Türkiye'nin ilk Dünya Güzeli Keriman Halis ile babası Halis Bey'in 1933 yılında Mısır'a yaptıkları bir gezi sırasında haklarında basında çıkan olumlu-olumsuz haberler ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Keriman Halis, Mısır Gezisi, Türkiye, Dünya Güzeli, Gazeteler

EGYPT TRIP OF TÜRKİYE’S FIRST MISS WORLD KERIMAN HALIS AND ITS REPERCUSSIONS

Öz

Keriman Halis was born in Istanbul on February 16, 1913 as a child of a Caucasian family. She participated twice in the Türkiye Beauty Contest, the first of which was organized by Cumhuriyet newspaper in 1929. Halis, who participated in the first one in 1930, could not go to the second tour due to her family's disapproval. However, two years later, with the permission of her family, she participated in the fourth Türkiye beauty contest, which was held in 1932, and was chosen the first in Türkiye on July 2, 1932. Later, on July 31, 1932, she came first in the Miss World pageant held in Spa, Belgium. Thus, Keriman Halis played an important role in determining the country's identity of the republic and its place among other countries in the Republic of Türkiye, which was founded on October 29, 1923. After this event, which gave an important mission to Turkish women and could be considered important in the struggle for women and women's rights, Atatürk given the surname "Ece" in 1934 within the scope of the Surname Law to her. While this success, which is very important for the Republic, created a great enthusiasm among the Turkish people, an important place was reserved for her in the national press. At the same time, Keriman Halis has undertaken the task of being the advertising face of many projects in order to introduce the Republic of Türkiye to the world, to popularize it and to have it accepted. After the competition, Keriman Halis received many invitations from Türkiye and abroad as the "1932 Miss Türkiye and the World" and attended most of them with her father Halis Bey. In this context, she made her first visit abroad to Egypt. Keriman Halis, who went to Egypt on February 17, 1932, returned home on May 17, 1932 from Egypt, where she stayed for 3 months. Both domestic and foreign press followed this trip closely. Although Keriman Halis, who made many visits as Miss Türkiye in Egypt, were showed great interest, many allegations were made about herself and her father during the days she was in there. Both the Egyptian press and the national press gave these claims from their first pages for days.
In this study, the positive and negative news about Türkiye’s first Miss World Keriman Halis and her father Halis Bey during their trip to Egypt in 1933 and about them in the press were revealed.

Anahtar Kelimeler

Keriman Halis, Egypt Trip, Türkiye, Miss World, Newspapers

Kaynakça

• Alkan, M. ve Kahraman, C. (2004). İlk pop star yarışmaları ve güzellik ‘kıraliçaları’, ‘Türkiye güzeli Mübeccel’im ben. Toplumsal Tarih, 124, 68-71.
• Çelik, A. (2015). Cumhuriyet dönemi modern Türk kadını: Keriman Halis Ece örneği. Türkiye’de ve Dünya’da Kadın Araştırmaları içinde (Ağrıdağ, G., Ed.) (ss. 1-6). Adana.
• Candeğer, Ü. (2022). Keriman Halis Ece (1913-2012) Türkiye ve Dünya Güzeli 1932, https://ataturkansiklopedisi.gov.tr/bilgi/ataturk-donemi-guzellik yarismalari/?pdf=3833. Erişim Tarihi: 08.10.2022.
• Duman, D. ve Duman, P. (1997). Kültürel bir değişim aracı olarak güzellik yarışmaları. Toplumsal Tarih Dergisi, 42, 20-26
• https://tersdergi.com/88-yil-once-bugun-dunyayi-fetheden-turk-kizi-keriman-halis/ Erişim Tarihi: 09.10.2022.
• https://www.cumhuriyet.com.tr/turkiye/ilk-dunya-guzelimiz-keriman-halis-kimdir-keriman-halisin-film-gibihayat-hikayesi-ve-ataturkle kesisen-yolu-1963937. Erişim Tarihi: 01.10.2022.
• https://abaza.org/tr/ilk-dyunya-gyuzeli-keriman-ebjnou-ben-bir-cherkezim-abazayym, metin yazarı: Арифа Капба (Arifa Kapba), Erişim Tarihi: 08. 10. 2022.
• Kaya, M. (2020). Dünya güzellik kraliçesi Keriman Halis Hanım’ın İzmir ziyareti ve basına yansımaları. Tarih ve Günce, 7, 247-276.
• Kılınççeker, Ö. ve Gök, S. (2019). Türk kadının siyasete giriş süreci ve ilk kadın saylav Mihri İffet Pektaş. Mecmua, 8, 48-84.
• Koca, E. ve Koç, F. (2010). Güzellik yarışmalarının Türkiye’deki moda bilincinin oluşumuna etkileri. Acta Turcica Çevrimiçi Tematik Türkoloji Dergisi, Ocak, Kültür Tarihimizde Yarış, II(1), 262-288.
• Kocakaya, A. (2009). Hanife Atatürk dönemi güzellik yarışmaları ve Keriman Halis. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, İzmir.
• Seyyid, Eymen Fuâd. (2007). Nil, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (C. 33, ss. 122-123), Ankara: TDV Yayınları.
• Özkan, G. (2019). Bir halkla ilişkiler çalışması olarak Türkiye’de düzenlenen ilk güzellik yarışması. Erciyes İletişim Dergisi, 6(1), 587-606.
• Öztamur, P. (2002). Cumhuriyet’in ilk yıllarında güzellik yarışmaları ve feminen kadın kimliğinin kuruluşu. Toplumsal Tarih, 99, 48-53.
• Yenituna, B. (2014). Çağdaş Türk kadını imajı yaratma sürecinde Cumhuriyet Gazetesi’nin rolü (1930-1935). Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 2(3), 62-89.
• Yıldız, F. (2019). Türkiye’de ilk güzellik yarışmaları ve basının öncü rolü: genç Cumhuriyet’in asri güzelleri. Etkileşim, 4, 66-87.