YAYLA TURİZMİNİN KIRSAL KALKINMA VE SÜRDÜRÜLEBİLİR TURİZM BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ: RİZE ÖRNEĞİ

Yıl 2021, Sayı: 7, 16 - 28, 31.12.2021

Ömer Faruk Tekin

Öz

Alternatif turizm türleri doğayla, yöresel yaşam ve kültürlerle iç içe gerçekleştirilen faaliyetlerden oluşmaktadır. Kitle turizmi gibi sadece doğal ve kültürel değerlerden yararlanmaya, hatta onları tüketmeye dayalı değildir. Bu değerlerden faydalanmanın yanı sıra, onların korunmasını ve sürdürülebilirliğini de amaçlamaktadır.
Sürdürülebilir turizm doğal ve kültürel kaynakların gelecek nesillerin de faydalanacağını göz ardı etmeden kullanılması gerektiğini ilke edinmektedir. Turizm değerlerinin turistlerin beklentilerini karşılaması ve aynı zamanda yörenin kalkınmasını sağlaması, bu değerlerin ve onların bulunduğu çevrenin korunmasını da gerektirmektedir. Doğaya dayalı turizm etkinliklerinin katılımcı, sürdürülebilir, çevreye duyarlı ve yerel kalkınma odaklı planlamalarla yürütülmesi ve geliştirilmesi turizmin ve kalkınmanın sürdürülebilirliği açısından büyük bir önem taşımaktadır.
Bu çalışmada, yayla turizmi kırsal kalkınma ve sürdürülebilir turizm açısından değerlendirilmektedir. Çalışmada alternatif turizm, yayla turizmi, kırsal kalkınma ve sürdürülebilir turizm hakkında kısa bir teorik çerçeve sunulmaktadır. Merkezinde yayla turizminin yer aldığı alternatif turizm faaliyetleri Rize örneğinde ele alınmaktadır. Sürdürülebilir turizm ve kırsal kalkınma bağlamında Rize’de yayla turizminin mevcut durumu ve gelişim stratejileri, yöreye ilişkin tablolar ve istatistiksel veriler kullanılarak incelenmektedir. Sonuç olarak, yerel ve kırsal kalkınmayı sağlamaya yönelik, çevreye duyarlı, sürdürülebilir strateji ve politikalar önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yayla Turizmi, Alternatif Turizm, Kırsal Kalkınma, Sürdürülebilirlik, Rize İli

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Evaluation of Highland Tourism in The Context of Rural Development and Sustainable Tourism: The Case of Rize

Öz

Alternative tourism types consist of the activities carried intertwined with nature, local life, and cultures. Alternative tourism types are not based solely on using and consuming natural and cultural values, unlike mass tourism. In addition to benefiting from these values, they also aim at their protection and sustainability.
Sustainable tourism adopts the principle that natural and cultural resources should be used without ignoring that future generations will also benefit. The fact that tourism values meet the expectations of tourists and at the same time ensure the development of the region requires the protection of these values and the environment in which they are located. Conducting and developing nature-based tourism activities with participatory, sustainable, environmentally friendly, and local development-oriented plans is of great importance for the sustainability of tourism and development.
In this study, highland tourism is evaluated in terms of rural development and sustainable tourism. In the study, a brief theoretical framework about alternative tourism, highland tourism, rural development, and sustainable tourism is presented. Alternative tourism activities, in which highland tourism is at the center, are discussed in the case of Rize. In the context of sustainable tourism and rural development, the current situation and development strategies of highland tourism in Rize are examined using tables and statistical data related to the region. As a result of the study, environmentally friendly, sustainable strategies and policies are recommended for ensuring local and rural development.

Anahtar Kelimeler

Highland Tourism, Alternative Tourism, Rural Development, Sustainability, Rize Province

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Agarwal, S.; Busby, G. ve Huang, R. (Eds.) (2018). Special Interest Tourism: Concepts, Contexts and Cases. Wallingford UK: CAB International.
• Aktan, C. C. ve Vural, İ. Y. (2007). İklim değişikliği ve Sürdürülebilir Kalkınma, http://www.canaktan.org/ekoloji-cevre/iklim-degisiklik/surdur-kalkinma.htm, Erişim Tarihi: 20.07.2021.
• Baykal, D. ve Çimen, H. (2015). Sürdürülebilir Turizm ve Ekoturizm Sertifikaları, Doğu Karadeniz Bölgesi Sürdürülebilir Turizm Kongresi Bildiriler Kitabı, 10-21, 14-16 Mayıs 2015, Gümüşhane.
• Bella, G. (2011). Equilibrium Dynamics and Local Indeterminacy in A Model of Sustainable Tourism. İçinde; F. Cerina, A. Markandya ve M. McAleer (Editörler), Economics of Sustainable Tourism, (ss. 151-167), New York: Routledge.
• Doğanay, H. ve Coşkun, O. (2014). Türkiye Yaylacılığındaki Değişme Eğilimleri ve Başlıca Sonuçları. Doğu Coğrafya Dergisi, 18 (30), 1-28.
• Douglas, N.; Douglas, N. ve Derrett, R. (Eds.) (2001). Special Interest Tourism: Contexts and Cases. Milton, Qld, Australia: John Wiley & Sons.
• DPT (2006). Ulusal Kırsal Kalkınma Stratejisi (2007-2013), Devlet Planlama Teşkilatı, T.C. Başbakanlık, Ankara.
• Gülçubuk, B. (2002). Kırsal Kalkınma Politikaları. https://www.kirsalcevre.org.tr/foto/file/kirsal_kalkinma_politikalari_bulentg.pdf, Erişim Tarihi: 20.07.2021.
• Gülpınar-Sekban, D. Ü.; Bekar, M. ve Acar, C. (2018). Trabzon İlinin Yayla Turizmi Potansiyelinin Değerlendirilmesi ve Farkındalık Yönünden İncelenmesi. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi (IBAD), 3 (1), 349-361. Doi: 10.21733/ibad.404272
• Gürsoy, Y. (2015). Giresun’da Yürüyüş Turizmin Çeşitlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (37), 1094-1101. Kansız, N. ve Acuner, Ş. A. (2007). Rize İli Turizm SWOT Analizi. Millî Prodüktivite Merkezi, Rize.
• Kılıç, B. ve Kurnaz, A. (2010). Alternatif Turizm ve Ürün Çeşitliliği Oluşturmada Ekolojik Çiftlikler: Pastoral Vadi Örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi 2/4, 39-56.
• Sezer, İ. ve Kılıç, M. (2015). Yayla Turizmi ve Rekreasyon Amacıyla Yaylalara Gelen Ziyaretçilerin Bakış Açılarının Değerlendirilmesi: Kulakkaya Yaylası Örneği. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 5 (2), 8-16.
• Kültür ve Turizm Bakanlığı (2007). Türkiye Turizm Stratejisi 2023 Eylem Planı 2007-2013. Yayın No: 3085, Ankara.
• Liu, Z. (2003). Sustainable Tourism Development: A Critique. Journal of Sustainable Tourism, 11(6), 459-475, Doi: 10.1080/09669580308667216
• Neto, F. (2003). A New Approach to Sustainable Tourism Development: Moving Beyond Environmental Protection. United Nations Department of Economic and Social Affairs, DESA Discussion Paper No: 29.
• Orman ve Su İşleri Bakanlığı (2016). Rize İli Tabiat Turizmi Master Planı 2016-2019. 12. Bölge Müdürlüğü, Rize Şube Müdürlüğü, Rize.
• Orman ve Su İşleri Bakanlığı (2014). Rize Doğa Turizmi Master Planı 2014-2023. Doğa Koruma ve Milli Parklar 12. Bölge Müdürlüğü, Rize.
• Öztürk, Y. ve Yazıcıoğlu, İ. (2002). Gelişmekte olan Ülkeler için Alternatif Turizm Faaliyetleri Üzerine Teorik Bir Çalışma. Gazi Üniversitesi, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 2, 183-195.
• Rittichainuwat, B. N. (2018). Special Interest Tourism. UK: Cambridge Scholars Publisher.
• Rize İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2018). Yaylalar. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, http://www.rizekulturturizm.gov.tr/TR,112782/yaylalar.html, Erişim Tarihi: 20.07.2021.
• Shepherd, A. (1998). Sustainable Rural Development. New York, USA: Palgrave.
• The Brundtland Commission (1987). Our Common Future, Report of the World Commission on Environment and Development. United Nations. Published as Annex to General Assembly document A/42/427.
• TÜSİAD (2012). Sürdürülebilir Turizm. ISBN: 978-9944-405-85-0, İstanbul.
• UNEP and WTO (2005). Making Tourism More Sustainable: A Guide for Policy Makers. United Nations Environment Programme and World Tourism Organization.
• UNWTO (2018). Our Focus: Sustainable Development, Sustainable Tourism Development. United Nations World Tourism Organization. https://www.unwto.org/sustainable-development#:~:text=%22Tourism%20that%20takes%20full%20account,the%20environment%20and%20host%20communities%22, Erişim Tarihi: 20.08.2021.
• URL-1 (2009). Alternatif Turizm Kavramı. https://mtgoktepe.wordpress.com/2009/09/23/alternatif-turizm-kavrami/, Erişim Tarihi: 20.08.2021.
• Weiler, B. ve Firth, T. (2021). Special Interest Travel: Reflections, Rejections and Reassertions. İçinde; C. Pforr, R. Dowling, M. Volgger (Editörler), Consumer Tribes in Tourism: Contemporary Perspectives on Special-Interest Tourism (ss. 11-25). Singapore: Springer Nature Singapore. Doi: https://doi.org/10.1007/978-981-15-7150-3_2
• Weiler, B. ve Hall, C. M. (Eds.) (1992). Special Interest Tourism. London: Belhaven Press.
• World Bank (1975). Rural Development - Sector Policy Paper. Washington D.C.: World Bank Group. http://documents.worldbank.org/curated/en/522641468766236215/Rural-development, Erişim Tarihi: 29.08.2021.
• Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü (2018). KTKGB ve Turizm Merkezleri. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. http://yigm.kulturturizm.gov.tr/TR,9669/ktkgb-ve-turizm-merkezleri.html, Erişim Tarihi: 20.08.2021.
• Yazdi, S. K. (2012). Sustainable Tourism. American International Journal of Social Science, October 1(1), 50-56.
• Yıldız, Z. ve Kalağan, G. (2008). Alternatif Turizm Kavramı ve Çevresel Etkileri. Yerel Siyaset Dergisi, Kasım, 42-44.
• Yücel, S. Ü. (2004). Yayla Turizmi. TÜR-SAB Ar-Ge Departmanı, Mayıs, http://www.tursab.org.tr/dosya/1017/may04yayla_1017_1683015.pdf, Erişim Tarihi: 20.09.2021.
• Yüksek Planlama Kurulu (2014). Ulusal Kırsal Kalkınma Stratejisi (2014-2020). T.C. Kalkınma Bakanlığı, Ankara.