DUYGUSAL ZEKÂ VE İŞ YERİ MUTLULUĞU ARASINDAKİ İLİŞKİDE İŞ ÖZERKLİĞİNİN ROLÜ

Yıl 2022, Sayı: 9, 75 - 86, 31.12.2022

Ebru Demirel , Beyza Erer

https://doi.org/10.58455/cutsad.1189117

Öz

Bu çalışmada, duygusal zekâ ile işyeri mutluluğu arasındaki ilişkide iş özerkliğinin aracı rolünü belirlemek amaçlanmıştır. Bu bağlamda, araştırma verileri otel işletmelerinde çalışan 263 kişiden çevrimiçi anket tekniği ile elde edilmiştir. Elde edilen bu veriler SPSS 25, AMOS 23 ve PROCESS macro istatistik programları kullanılarak analiz edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda, iş özerkliğinin duygusal zekâ ve işyeri mutluluğu arasındaki ilişkide aracı role sahip olduğu tespit edilmiştir. Araştırmadan elde edilen bulgular, sonuç bölümünde değerlendirilerek önerilerde bulunulmuştur. Alan yazında duygusal zekâ ile işyeri mutluluğu arasındaki ilişkiyi inceleyen çalışmalarda iş özerkliğinin aracı rolünü birlikte değerlendiren çalışma bulunmamaktadır. Dolayısıyla bu araştırmanın ilgili literatüre kaynak ve katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Duygusal Zeka, İşyeri Mutluluğu, İş Özerkliği

Kaynakça

• Abdullah, A. ve Ling, Y. L. (2016). Understanding Workplace Happiness in Schools: The Relationships Between Workplace Happiness, Teachers’ Sense of Efficacy, Affective Commitment and Innovative Behavior. Academy of Social Science Journal, 1(4): 80-83.
• Altan, S. ve Turunç, Ö. (2021). Algılanan Örgütsel Destek ile İş Yaşamında Mutluluk İlişkisinde Yaş ve İş Yaşam Dengesinin Rolü. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(3): 2552-2570.
• Andrew, S. S. (2011). S.M.I.L.E.S.: The Differentiating Quotient for Happiness at Work. Social Sciences and Medicine, 1-13.
• Arar, T. ve Öneren, M. (2021). Role of Emotional Intelligence and Work-Life Balance in Relationship between Workplace Happiness and Perceived Performance in Academic Setting. Ege Akademik Bakış, 21(4): 391-406.
• Balanescu, R. C. (2018). Emotional Intelligence – A Possible Predictor of Performance or Success at Organizational and Individiual Level?!. The 14th International Scientific Conference eLearning and Software for Education, Bucharest, April 19-20, 21-26.
• Baltaş, Z. (2006). Duygusal Zekâ. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Bar-On, R. (2006). The Bar-On Model of Emotional-Social Intelligence (ESI). Psicothema, 18: 13-25.
• Berardi, F. B. (2010). The Soul at Work: From Alienation to Autonomy. Los Angeles CA: Semiotext.
• Butler, A. B., Grzywacz, J. G., Bass, B. L. ve Linney, K. D. (2005). Extending the Demands Control Model: A Daily Diary Study of Job Characteristics, Work Family Conflict and Work- Family Facilitation. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 78, 155-169.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Örnekleme Yöntemleri. http://cv.ankara.edu.tr/duzenleme/kisisel/dosyalar/ 21082015162828.pdf, (Erişim Tarihi: 2 Ağustos 2022)
• Carmeli, A. ve Josman, Z. E. (2006). The Relationship Among Emotional Intelligence, Task Performance and Organizational Citizenship Behaviors. Human Performance, 19(4): 403-419.
• Chan, D. W. (2004). Emotional Intelligence and Components of Burnout Among Chinese Secondary School Teachers in Hong Kong. Teaching and Teacher Education, 22(8): 1042-1054.
• Coad, A. ve Binder, M. (2014). Causal Linkages Between Work and Life Satisfaction and Their Determinants in A Structural VAR Approach. The Levy Economics Institute Working Paper, 809: 1-16.
• Çankaya, M. ve Çiftçi, G. E. (2019). Hemşirelerin Stresle Başa Çıkma Tarzlarında Duygusal Zekânın Etkisi: Çorum İlinde Bir Uygulama. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2): 391-414.
• Çankaya, M. ve Eriş, H. (2020). Hemşire ve Ebelerin Duygusal Zekâ Düzeylerinin Tespitine Yönelik Bir Çalışma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 19(74): 656-664.
• Çiçek, S., Yıldırım, O. ve Sezginer, B. (2018). Relationship Between Work Autonomy, Career, Cynicism, Performance, Smart Simplicity and A Research. International Journal of Management and Applied Science, 4(5): 27-33.
• De Cuyper, N. ve De Witte, H. (2006). Autonomy and Workload Among Temporary Workers: Their Effects on Job Satisfaction, Organizational Commitment, Life Satisfaction and Self-Rated Performance. International Journal of Stress Management, 13: 441–459.
• Doğan, H. ve Can, A. (2009). Örgütlerde Mesleki Özerklik Sorunu ve Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Araştırma ve Uygulama Merkezi’nde Ampirik Bir Çalışma. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(1): 133–148.
• Doğan, S. ve Şahin, F. (2007). Duygusal Zekâ: Tarihsel Gelişimi ve Örgütler İçin Önemine Kavramsal Bir Bakış. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1): 231-252.
• Dude, D. J. (2012). Organizational Commitment of Principals: The Effect of Job Autonomy, Empowerment and Distributive Justice. Educational Policy and Leadership Studies in the Graduate College of the University of Iowa, ABD.
• Dulewicz, V., Higgs, M. ve Slaski, M. (2003). Measuring Emotional Intelligence: Content, Construct and Criterion-Related Validity. Journal of Managerial Psychology, 18(5): 405–420.
• Erer, B. (2021). İşte Özerk Olmak İşe Gömülmüşlüğü Etkiler Mi? Kişi-İş Uyumu Bağlamında Bir İnceleme, V. Internatıonal Kaoru Ishikawa Business Administration And Economy Congress, May, 2021.
• Erer, B. (2021). İşyeri Mutluluğunun Öncülleri ve Sonuçları Üzerine Nitel Bir Çalışma. Pamukkale İşletme Araştırmaları Dergisi, 8(1): 215-229.
• Erhan, T. (2021). İşyeri Mutluluğu: Bir Kavram İncelemesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17(38): 5686-5712.
• Esser, I. ve Olsen, K. M. (2012). Perceived Job Quality: Autonomy and Job Security Within A Multi-Level Framework. European Sociological Review, 28(4): 443–454.
• Foncubierta-Rodriguez, M. J. ve Sanchez-Montero, J. M. (2019). Towards Happiness In The Workplace: Taking Care of Motivations And Eliminating "Digital Fears". Retos-Revısta De Cıencıas De La Admınıstracıon Y Economıa, 9(18): 231-248.
• Gilman, R., Huebner, E. S. ve Laughlin, J. E. (2000). A First Study of the Multidimensional Students’ Life Satisfaction Scale with Adolescents. Social Indicators Research, 52(2): 135-160.
• Goleman, D. (2000). Duygusal Zekâ Neden IQ’dan Daha Önemlidir?. Banu S.Y. (Çev.). İstanbul: Varlık Yayınları.
• Gözükara, ̇İ. ve Çolakoğlu, N. (2016). The Mediating Effect of Work Family Conflict on the Relationship Between Job Autonomy and Jobsatisfaction. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 229: 253–266.
• Gürbüz, S. (2021). Amos ile Yapısal Eşitlik Modellemesi (Temel İlkeler Ve Uygulamalı Analizler). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Gürbüz, S. ve Yüksel, M. (2008). Çalışma Ortamında Duygusal Zekâ: İş Performansı, İş Tatmini, Örgütsel Vatandaşlık Davranışı ve Bazı Demografik Özelliklerle İlişkisi. Doğuş Üniversitesi Dergisi. 9(2): 174-190.
• Hair, J. F., Black, W., Babin, B. ve Anderson, R. (2009). Multivariate Data Analysis. New York: Pearson.
• Jafri, M. H. (2018). Moderating Role of Job Autonomy and Supervisor Support in Trait Emotional Intelligence and Employee Creativity Relationship. Vision-The Journal of Business Perspective. 22(3): 253-263.
• Jain, P. ve Duggal, T. (2018). Transformational Leadership, Organizational Commitment, Emotional Intelligence and Job Autonomy: Empirical Analysis on The Moderating and Mediating Variables. Management Research Review, 41(9): 1033-1046.
• Joo, B. K. ve Lee, I. (2017). Workplace Happiness: Work Engagement, Career Satisfaction, And Subjective Well-Being. Evidence-based HRM, 5(2): 206- 221.
• Kara, E. ve Başboğa, M. İ. (2022). İşyeri Mutluluğu ve İş Tatmini İlişkisinde Algılanan Örgütsel Desteğin Aracı Rolünün Belirlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1): 364-384.
• Karayaman, S. (2020). Yönetimde Duygusal Zekâ ve İşyeri Mutluluğu İlişkisi: Okul Yöneticileri Örneği. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1): 51-66.
• Kassim, S. İ., Bambale, A.J. ve Jakada, B. A. (2016). Emotional Intelligence and Job Satisfaction among Lecturers of Universities in Kano State: Empirical Evidence. Journal of Education and Practice, 7(10): 53-59.
• Katırcıoğlu, E. ve Kabakulak, A. (2020). Öz Yeterliğin İş Özerkliği Üzerindeki Etkisi: Turist Rehberleri Üzerine Bir Araştırma. Turist Rehberliği Dergisi, 3(1): 32-43.
• Keyes, C. L. M. (2005). Mental Illness and /or Mental Health? Investigating Axioms of The Complete State Model of Health. Journal of Consulting Clinical Psychology, 73(3): 539-548.
• Khan, A., H., Nawaz, M., M., Aleem, M. ve Hamed, W. (2012). Impact of Job Satisfaction on Employee Performance: An Empirical Study of Autonomous Medical Institutions of Pakistan. African Journal of Business Management, 6(7): 2697-2705.
• Komathi, M. ve Sankar, A. (2022). Emotional Intelligence and Job Satisfaction of High School Female Teachers. International Journal of Early Childhood Special Education, 14(3): 10383-10387.
• Kuratko, D. F., Hornsby, J. S. ve Goldsby, M. G. (2007). The Relationship of Stakeholder Salience, Organizational Posture, and Entrepreneurial Intensity to Corporate Entrepreneurship. Journal of Leadership & Organizational Studies, 13(4): 56–72.
• Kwantesa, C. T. ve Bond, M. H. (2019). Organizational Justice And Autonomy As Moderators Of The Relationship Between Social And Organizational Cynicism. Personality and Individual Differences, 151, 1-10.
• Lin, J. T. P. ve Ping, N. C. L. (2016). Perceived Job Autonomy and Employee Engagement as Predictors of Organizational Commitment. Undergraduate Journal of Psychology, 29(1): 1-16.
• Lyn, A. B. (2001). The Emotional Intelligence Activity Book: 50 Activities for Promoting EQ at Work. United States: Harpercollins Focus.
• Maenapothi, R. (2007). Happiness in the Workplace Indicator (Master's Thesis). Human Resource Development, National Institute of Development Administration.
• Malinowska, D., Tokarz, A. ve Wardzichowska, A. (2018). Job Autonomy in Relation to Work Engagement and Workaholism: Mediation of Autonomous and Controlled Work Motivation. International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health, 31(4): 445-458.
• Mayer, J. ve Salovey, P. (1993). The Intelligence of Emotional Intelligence. Intelligence, 433- 442.
• Mousa, M., Massoud, H. K. ve Ayoubi, R. M. (2020). Gender, Diversity Management Perceptions, Workplace Happiness and Organisational Citizenship Behaviour. Employee Relations, 42(6): 1249-1269.
• Mousavi, S. R., Amini, K., Ramezani-badr, F. ve Roohani, M. (2019). Correlation of Happiness and Professional Autonomy in Iranian Nurses. Journal of Research in Nursing, 24(8): 622-632.
• Özkalp, E. (2013). Örgütsel Davranış. Ankara: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Özkoç, G. A. (2016). Job Autonomy and Work Alienation: Organizational and Occupational Identification as A Mediator. European Journal of Business and Management, 8(11): 61-73.
• Polatcı, S. ve Ünüvar, H. (2021). İşte Mutluluk Ölçeği: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması. Journal of Research in Business, 6(1): 177-202.
• Ravina-Ripoll, R., Romero-Rodriguez, L. M. ve Ahumada-Tello, E. (2022). Workplace Happiness as a Trinomial of Organizational Climate, Academic Satisfaction and Organizational Engagement. Corporate Governance-The International Journal of Business in Society, 22(3): 474-490.
• Salovey, P. ve Mayer, J. D. (1990). Emotional Intelligence. Imagination, Cognition and Personality, 9(3): 185-211.
• Saragih, S. (2011). The Effects of Job Autonomy on Work Outcomes: Self Efficacy as an Intervening Variable. International Research Journal of Business Studies, 4(3): 203-215.
• Segal, J. (2009). Duygusal Zekânızı Yükseltmek. (Çev: P.S. Öztürk). İstanbul: Kilim Matbaası.
• Sekhar, S. F. C. (2011). Correlates of Work Autonomy. The IUP Journal of Organizational Behavior, 10(3): 26-40.
• Serinikli, N. (2020).Sağlık Çalışanlarında İş Özerkliği ve İş Performansı Arasındaki İlişkide Örgütsel Sinizm ve Yaşam Tatmini Seri Çoklu Arabuluculuğu. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(2): 1693-171.
• Shahzad, M. B. (2016). Impact of Perceived Job Autonomy on Turnover Intention in Sales & Marketing Managers of Services Industry: Moderating Role of Procedural and Distributive Justice. Sci Int, 28(3): 2881–2896.
• Singh, A. ve Banerji, R. (2022). Happiness at Work, Organization Citizenship Behaviour and Workplace Diversity: A Study on Indian Private Sector Bank Employees. Industrial and Commercial Training, 54(3): 460-475.
• Soomro, F. A., Khan, S., Khan, J., Mehmood, J. ve Jan, F. U. (2022). Impact of Emotional Intelligence on Job Autonomy. Journal of Contemporary Issues in Business and Government, 28(3): 299-317.
• Tadić, M., Bakker, A. B. ve Oerlemans, W. G. M. (2013). Work Happiness Among Teachers: A Day Reconstruction Study on the Role of Self-Concordance. Journal of School Psychology, 51(6): 735–750.
• Tarhan, N. (2014). Duyguların Psikolojisi. İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayıncılık.
• Thompson, C. A. ve Prottas, D. J.(2006).Relationships Among Organizational Family Support, Job Autonomy, Perceived Control and Employee Well-Being. Journal of Occupational Health Psychology, 11(1): 100-118.
• Waglay, M., Becker, J. R. ve Plessis, M. (2020). The Role of Emotional Intelligence and Autonomy in Transformational Leadership: A Leader Member Exchange Perspective. SA Journal of Industrial Psychology, 46, 1-12.
• Wang, G. ve Netemeyer, R. (2002). The Effects of Job Autonomy, Customer Demandingness, and Trait Competitiveness on Salesperson Learning, Self efficacy and Performance. Journal of The Academy of Marketing Science, 30(3): 217-228.
• Wesarat, P., Sharif, M. Y. ve Majid, A. H. (2015). A Conceptual Framework of Happiness at theWorkplace, Asian Social Science, 11(2): 78-88.
• Whitaker, B. G. ve Jason J. D. (2013). The Influence of Autonomy and Supervisor Political Skill on The Use and Consequences of Peer Intimidation in Organizations. Human Performance, 26(5): 353-373.
• Wu, C. H., Luksyte, A. ve Parker, S. K. (2015). Overqualification and Subjective Well-Being at Work: The Moderating Role of Job Autonomy and Culture. Social Indicators Research, 121(3): 917–937.
• Yen-Ju Lin, B., Kaı-Lin, Y., Chıen-Lin, C. ve Tse-Lin, T. (2011). Job Autonomy, its Predispositions and its Relation to Work Outcomes in Community Health Centers in Taiwan, Health Promotion International, 28(2): 166-177.
• Zang, G. ve Chen C. (2017). The Influence of Service Leadership on Well-being in Workplace: Using Workplace Friendship as an Mediator Variable and Self-Efficacy and Emotional Intelligence as Moderating Variables. Topics in Economics, Business and Management, 1(1): 183-184.