Relationship Between Prayer and Ethical Maturity

Yıl 2016, Cilt: 19 Sayı: 50 (19-12-2016), 103 - 133, 19.12.2016

Nurten Kımter

https://doi.org/10.15745/da.280602

Cited By: 5

Öz

The target population of our study which aims to examine the
relationship between praying which is one of the fundamental forms of
worshipping in Islam and ethical maturity consisted of people between the ages
of 15 to 56 and above. The sample group of the study consists of 319 female and
males selected from among the target population via random sampling method. The
study was carried out via sample scanning method and survey method in which
“personal information form” and “ethical maturity scale” were used as data
acquisition forms. SSPS 18.0 statistical package software was used for the
analysis and evaluation of the acquired data after which correlation,
multi-linear regression and  one-way
analysis of variance (ANOVA) analysis methods were used to determine the
relationships between the variables. It was observed at the end of the study
that the basic independent variables (predictive variables) which are obligatory
(fard) prayers and optional (nafl) prayers prayer and futile prayer predict
ethical maturity in a statistically significant manner. 

Anahtar Kelimeler

Obligatory (fard) prayers and optional (nafl) prayers, ethical maturity, prayer and ethical maturity relationship

Namaz Ve Ahlakȋ Olgunluk İlişkisi

Öz

İslam
dinindeki en temel ibadetlerden birisi olan namaz ibadeti ile ahlaki olgunluk
arasındaki ilişkiyi din psikolojisi açısından incelemeyi amaç edinmiş olan
araştırmamızın evrenini 15 ila 56 yaş ve üzeri kişiler oluşturmaktadır. Söz
konusu evrenden basit tesadüfi örnekleme yoluyla seçilmiş olan 319 kadın ve
erkek ise araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Örneklem tarama yöntemi ve
anket tekniği kullanılarak gerçekleştirilen araştırmada, veri toplama aracı
olarak “Kişisel Bilgi Formu” ve “ Ahlaki Olgunluk Ölçeği” kullanılmıştır.
Toplanan verilerin analiz edilerek değerlendirilmesinde SSPS 18.0 istatistik
paket programı kullanılmış olup değişkenler arasındaki ilişkilerin
belirlenmesinde korelasyon, çoklu doğrusal regresyon ve tek yönlü varyans
analizinden (ANOVA) yararlanılmıştır. Araştırmanın sonucunda, temel bağımsız
değişkenler olan (yordayıcı değişkenler) beş vakit (farz) namaz ve nafile namazların,
bağımlı değişken olan (yordanan değişken) ahlaki olgunluğu anlamlı bir şekilde
yordadığı görülmüştür.    

Anahtar Kelimeler

Beş vakit (farz) namaz, nafile namaz, ahlaki olgunluk, namaz-ahlaki olgunluk ilişkisi

Kaynakça

• • Acuner, Hacı Yusuf (2004). 14-18 Yaş Arası Gençlerde Ahlakî Yargı Gelişimi ve Ahlak Eğitimi, Doktora Tezi, OMÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
• • Acun Kapkıran, Necla, “Üniversite Öğrencilerinde Ahlaki Davranışın Empatik Eğilim ve Kendini Ayarlama Açısından İncelenmesi,” Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, Cilt:III Sayı:28, 2007, ss.33-47.
• • Agati, Marcia Schillinger ve Lind, Georg (2003). “Moral Judgement Competence in Brazilian and German University Students,” 2003 Annual Meeting of the American Education Research Assotiation, pp.1-7.
• • Ahmed b. Hanbel, El-Müsned, El-Fethu’r-Rabbani Tertibi, Ensar Yayıncılık:3/282-283.
• • Akseki, A. Hamdi (1968). Ahlak Dersleri, Üçdal Neşriyat, İstanbul.
• • Arslan, Hulusi (2010). Ahlak’ın Evrenselliği Açısından İslam ve Modernizm, İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Güz - 1 (2), ss.41-60.
• • Aydın, Mehmet, S. (1991). Tanrı Ahlak İlişkisi, TDV Yay., Ankara.
• • Bilmen, Ömer Nasuhi (1996). Büyük İslam İlmihali, (Sad.,Ali Fikri Yavuz), Kılıç Yay. ve Dağt., Ankara, 1996.
• • Büyüköztürk, S., Kılıç Çalmak, E., Akgün, Ö. E., Şirin, Karadeniz, Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yönetmeleri, Pegem Akademi Yay., 13.bsk., Ankara.
• Certel, Hüseyin (2010/1). “Dini Yaşantıda Kalite Sorunu,” SDÜİFD, S.24, ss. 33-59.
• • Clouse, Bonnidell (2000). “Adolescent Moral Development and Sexuality” (çev. Turgay Gündüz), UÜİFD, 9(9), pp.1-39.
• • Colby, A., & Kohlberg (1987). The Measurement of Moral Judgment, Vol. I: Theoretical Foundations and Research Validation, New York: Cambridge University Press.
• • Cüceloğlu, Doğan (1999). Savaşcı, Sistem yayıncılık, İstanbul.
• • Çekin, Abdülkadir (2013). “Öğretmen Adaylarının Ahlaki Olgunluk Düzeyleri,” Kastamonu Eğitim Dergisi , C.21, No:3, ss. 1035-1048.
• • Çokluk, Omay, Şekercioğlu, Güçlü, Büyüköz, Şener (2012). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve Lisrel uygulamaları, 2. Bsk., Pegem Akademi Yay., Ankara.
• • Develioğlu, F. (1978). Osmanlıca-Türkçe Lugat, Ankara.
• • Duman, Süleyman (2010). Gözümün Nuru Namaz, Aygül Ofset Ltd Şti, B.y.y.
• • Erdem, Hüsameddin (2006). Osmanlı Düşüncesinde Ahlak, DEM Yay., İstanbul.
• • Faruki, İsmail R. (1991). “Sosyal Bilimlerin İslamileştirilmesi,” (çev. M. Paçacı), İslami Bilimde Metodoloji Sorunu (içinde), Fecr Yay., Ankara.
• • Gazzali, İhya-i Ulum’id-din (1993). (çev. Ali Arslan), Arslan Yay., I-III.Cilt, İstanbul.
• • Güvendi, Tarık (2008). Geleneksel Yapının Kırılma Sürecinde Dindarlık (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), SDÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta, 2008.
• • Hafızoğlu, Hasan (2012). Namaz Bilinci, Düşün Yayıncılık, İstanbul.
• • Hayta, Akif (2002). ‘’İbadetler ve Ruh Sağlığı,” Gençlik, Din ve Değerler Psikolojisi (içinde), Der. Hayati Hökelekli, Ankara Okulu Yay., Ankara, ss.117-153.
• • Hökelekli, H. (1998). Din Psikolojisi, TDV Yay., Ankara.
• • İbn Manzur (1999). Lisanü’l-Arab, C.7, Beyrut.
• • Kandehlevi, Muhammed Zekeriyya (2012). “Namazın Faziletleri,” (Tashih ve Tercüme: Hayri Demirci, Kerim Dâd) Gülistan Neşriyat, İstanbul.
• • Karagöz, İsmail, Altıntaş, Halil (2011). Namaz İlmihali, DİB Yay., 4.bsk., Ankara.
• • Kayan, Ramazan (2008). Namaz Çağrısı, 5.bsk., Çıra Yay., İstanbul.
• • Keskin, Yakup (2013). “Ortaöğretim Öğrencilerinin Ahlaki Yargı Yeterlilikleri: Türkiye-Samsun ve İngiltere-Lancashire Karşılaştırılması,” Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(1), ss.217-249.
• • Kılıç, Recep (1992). Ahlakın Dinî Temeli, TDV Yay., Ankara.
• • Kımter, Nurten (2012a). Benlik Saygısı ve Din, Kriter Yay., İstanbul.
• • Kımter, Nurten (2015). “Ruh Sağlığı Bağlamında Namaz ve Benlik Saygısı İlişkisi,” Turan-Sam Uluslararası Bilimsel Hakemli Dergisi, C. 7, S. 27, ss.36-65.
• • Kımter, Nurten (2012b). Dini İnanç, İbadet ve Dua’nın Umutsuzlukla İlişkisi, Kriter Yay., İstanbul.
• • Kohlberg, Lawrence (1964).Development of Moral Character and Moral Ideolog, (Eds. ML. Hoffman and L.W. Hoffman, Review of Child Development Research 1.
• • Kohlberg, Lawrence and Hersh, Richard, H. (1977). Moral Development: A. Review of The Theory”, Theory in to Practice, Vol:16, Issue:2, pp.54-55.
• • Kohlberg, L. (1980). “Stages of Moral Development As A Basis For Moral Education,” B. Munsey (Ed.), Moral Development, Moral Education, and Kohlberg, Alabama: Religious Education Press, Birmingham, pp. 15-98.
• • Kuşat, Ali (2012). “İbadetlerde Niyetin Ahlaki Gelişim Düzeyi ile İlişkisi,” ÇÜİFD, 12(2), ss.157-183.
• • Küçükalp, Emine (2006). Ahlakî Yargı Gelişimi ve Dindarlık Arasındaki İlişki”, Hayati Hökelekli, Ed. Gençlik, Din ve Değerler Psikolojisi, DEM Yay., İstanbul.
• • Lind, G. (2000). “Moral Regression In Medical Students And Their Learning Environment”, Revista Brasileira De Educacao Médica, S: 24(3), ss.24-33.
• Marc Hauser and Others (2007). A Dissociation Between Moral Judgements and Justifications”, Mind & Language, Vol:22, no.1, Blackwell Publishing, San Francisco.pp.1-3.
• • Muhamad, Rusnah, Ab. Ghani, Ab. Mumin, “Religiosity and Moral Judgment: An Empirical Investigation Among Malay Muslims in Malaysia,” Jurnal Syariah , 14 (2) 2006, pp.87-101.
• • Merter, Mustafa (2013). Dokuz Yüz Katlı İnsan, Kaknüs Yay., 12.bsk., İstanbul.
• • Nguyen, Lam D., Mujtaba, Bahaudin G., Tran, Chat N., Tran, Quan H.M. (2013). “Sustainable Growth and Ethics: A Study of Business Ethics in Vietnam Between Business Students and Working Adults,” The South East Asian Journal of Management, Vol.7, No:1, pp.41-56.
• • Nurbaki, Haluk (1986). Namazın Sırları, Damla Yayınevi, İstanbul.
• • Nurbaki, Haluk (1993). Kur’an-ı Kerim’den Ayetler ve İlmi Gerçekler, TDV Yay., 5.bsk., Ankara.
• • Onay, Ahmet (2004). Dindarlık, Etkileşim ve Değişim, DEM Yay., İstanbul.
• • Önlüer, Siraceddin, Edep Ya Hu, Semerkand Yay., trhsz., 1/100.
• • Peter, M. Nardi and Richard N. Tsujimoto (1970). The Relationship of Moral Maturity and Ethical Attitude, Journal of Personality, Vol:47, İssue:2, pp.365-369.
• • Rendi, Jeanne Nidich and Others (2005). Moral Development and Natural Law, Journal of Social Behavior and Personality, Vol:17, p.139.
• • Sakin, A. (2007). Okul Öncesi Öğretmenlerin Mesleki Etik Davranışlar Hakkındaki Görüşleri İle Ahlaki Yargı Düzeyleri Ve Öğretmenlik Tutumlarının İncelenmesi (Yayımlanmış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• • Serinsu, Ahmet Nedim (Ed.) (2009). Dini Terimler Sözlüğü, MEB Yay., Ankara.
• • Şengün, Mustafa, Kaya, Mevlüt (2007). Ahlakî Olgunluk Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”, OMÜİFD, Sayı: 24-25, ss.51-64.
• • Şengün, Mustafa (2008). Lise Öğrencilerinin Ahlakî Olgunluk Düzeylerinin Bazı Kişisel Değişkenler Açısından İncelenmesi, Doktora Tezi, OMÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü , Samsun.
• • Şentürk, Habil (2008). İbadet Psikolojisi, İz Yay., 2.bsk., İstanbul.
• • Temel, Z. F. (1991). Yetiştirme Yurdunda ve Ailesinin Yanında Kalan 14-18 Yaş grubundaki gençlerin Cinsiyet Rolü Kimlikleri ile Moral Gelişimlerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• • Thomas E., Lickona (1991). Educating for Character: How Our Schools Can Teach Respect and Responsibility, Bantam Books, New York.
• • Thomas, S. J. (1986). “Estimating Gender Differences in the Comprehension and Preference of Moral Issues,” Developmental Review, 6, pp.165-180.
• • Tolunay, Adviye (2001). The Relationship Between Religiosity Dogmatism and Moral Reasoning, Yüksek Lisans Tezi, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul.
• • Türkiye’de Dini Hayat Araştırması, TDİB Yay., Ankara, 2014.
• • Uysal, Veysel (2006).Türkiye’de Dindarlık ve Kadın, DEM Yay., İstanbul.
• • Yazdır, Elmalılı Muhammed Hamdi (1979). Hak Dini, Kur’an Dili, C.1, Eser Neşriyât ve Dağıtım, B.y.y.
• • Yıldız, Abdullah (2010). Namaz Bir Tevhid Eylemi, Pınar Yay., İstanbul.
• Zbigniew, Brzezinski (1994). Kontrolden Çıkmış Dünya, çev. Haluk Menemencioğlu, Türkiye İş Bankası Kültür Yay., B.y.y.