İSLAMİ İLİMLER FAKÜLTESİ ÖĞRENCİLERİNİN DİNİ GRUPLAR HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2020, Cilt: 20 Sayı: 1, 359 - 395, 31.03.2020

Ramazan Bulut

https://doi.org/10.33415/daad.651281

Cited By: 2

Öz

İnsanlık tarihi kadar eski bir olgu olarak dini gruplaşma, modern toplumlarda farklılaşan yapısı ile dini hayat üzerindeki etkisini sürdürmektedir. Sosyolojik bir olgu kabul edilen dini cemaatleşmeye, Cumhuriyet Türkiye’sinde 1960’lı yıllar-da itibaren bir taraftan çok partili siyasi ortam, şehirleşme ve sanayileşme diğer taraftan dini hayat ve eğitimin kısıtlanmasının ön açtığı söylenebilir. İlahiyat eğitimi alan öğrencilerin dini gruplar hakkındaki görüşlerini ele alan bu çalışma, Uşak üniversitesi İslami İlimler Fakültesinde eğitim alan 74 öğrenci ile yarı yapılandırılmış görüşme tekniği ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, öğrencilere göre dini gruplara temas noktaları, dini grupların işlevleri, denetlenmesi ve dini gruplara eleştiriler ve öğrencilerin ilahiyatçı kimliği ile dini grup aidiyeti arasında nasıl bir ilişki kurdukları nitel veri analizi tekniği ile çözümlenmiştir. Öğrencilerin dini gruplara temasında aile ile birlikte sosyoekonomik etkenler belirleyicidir. Öğrencilerin dini grup algılarında grup aidiyeti öne çıkmakla birlikte, yüksek din eğitiminin öğrencilere daha nesnel bir dini grup algısı kazandırdığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Din Sosyolojisi, Dini Grup, İlahiyatçı Kimliği, Dini Grup Kimliği, İlahiyat

A Study on The Vıews of The Faculty of Scıence Students About Islamıc Groups

Öz

The effect of religious grouping as a phenomenon as old as the history of hu-manity on religious life continues with its changing structure in modern popu-lations. It can be said that religious congregations regarded as a sociological phenomenon have been initiated by, on one hand, multi-party political at-mosphere, urbanization and industrialization, on the other hand, by the re-strictions in religious life and religious education in Turkish Republic as of the 1960’s. This study investigating the views of the students in the Faculty of Is-lamic Sciences about religious groups was carried out using semi-structured in-terview technique with 74 students studying in the Faculty of Islamic Sciences of Uşak University. In the study qualitative data analysis technique was used to analyze the contact points of religious groups, the functions, supervision and criticism of religious groups and how the students establish the relationship between the theologian identity and religious group belonging. Socio eco-nomic factors along with the family are the determinants of students’ contact with religious groups. Although group belonging is dominant in students’ reli-gious group perceptions, it can be said that academic religious education gives students more objective religious group perception.

Anahtar Kelimeler

Sociology of Religion, Religious Group, Theology, Theologian Identity, Religious Group Identity

Kaynakça

• Akın, Mahmut Hakkı. “Türkiye Modernleşmesi Karşısında Dini Gruplar”, İnsan ve Toplum 7/1 (2017):1-24.
• Akşit, Bahattin-Şentürk, Recep-Küçükural, Önder-Cengiz, Kurtuluş. Türkiye’de Dindarlık. İstanbul: İletişim Yayınları, 2012.
• Akarsu, Adem, “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Cemaat Algılarının Dünya Görüşlerine Etkisi” (Doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2015).
• Akyüz, Niyazi. Dinin Örgütsel İklimi Dini Gruplar. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, 2007.
• Atacan, Fulya. Sosyal Değişme ve Tarikat Cerrahiler. İstanbul: Hil Yayınları, 1990.
• Aydın, Mustafa. “Süleymancılık”. Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce, İslamcılık. Ed. Tanıl Bora-Murat Gültekingil. 6:308-322. İstanbul: İletişim Yayınları, 2005.
• Baltacı, Ali. “Nitel Veri Analizinde Miles-Huberman Modeli”. Ahi Evren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 3/1 (2017):1-15.
• Baltacı, Ali. “Nitel Araştırmalarda Örnekleme Yöntemleri ve Örnek Hacmi Sorunsalı Üzerine Kavramsal Bir İnceleme” Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 7/1, (2018): 231-274.
• Baynal, Fatma-Yaman, Erkan. “Kadınların Dini gruplara Yönelme, Katılma ve Bağlanma Nedenleri”. Değerler Eğitimi Dergisi. 12/30 (2015) 141-179.
• Bozkurt, Veysel. “Cemaatler: Kavram, Kuramsal Temeller ve Türkiye”, USE 2.Uluslararası Sosyoloji ve Ekonomi Kongresi Tebliğler Kitabı. Ed. E.Yalçınkaya. 436-449. 2018.
• Cebeci, Suat, Çakmaktaş, Büşra, Doğruyol, Feyza, Cevherli, Kübra ."İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Dini Grup Algıları". Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 15 (Haziran 2019): 88-113
• Çakır, Ruşen. Ayet ve Slogan. İstanbul: Metis Yayınları, 1990.
• Çelik, Celaleddin. “Kentsel Dindarlık-Kentlilik Tecrübelerinde Farklılaşan Dindarlıklar” Dindarlığın Sosyo-Psikolojisi. Edt. Ünver Günay-Celadeddin Çelik. Adana: Kara-han Kitapevi, 2006, 81-111.
• Çelik, Celaleddin. Türkiye’de Dini Grupların Sosyolojisi, Kayseri: Erusam 2011.
• Çelik, Celaleddin. “Dini Gruplar Sosyolojisi”. Din Sosyolojisi. Ed. Mehmet Bayyiğit. 277-302. Konya: Palet Yayınları, 2013.
• Doğan, Ahmet. “Cemaat ve Siyaset: Siyasal Davranışta Cemaat Üyelerinin Sosyal İlişkileri”, SÜTAD 38 (2015): 325-351.
• Efe, Adem. Dini Gruplar Sosyolojisi, İstanbul: Dönem Yayıncılık, 2013.
• Efe, Adem.“Kolektif Dindarlık Türü Olarak Tarikat/Cemaat Dindarlığı”. İslami Araştırmalar 28/1 (2017): 290-301.
• Ficter, Joseph. Sosyoloji Nedir?. Trc. Nilgün Çelebi. Ankara: Atilla Kitapevi, 2001.
• Freyer, Hans. Din Sosyolojisi. Trc. Turgut Kapsüz. Ankara: İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1964.
• Günay, Ünver. Din Sosyolojisi. 7.Baskı. İstanbul: İnsan Yayınları, 2006.
• Güler, Ahmet-Halıcıoğlu, Mustafa Bülent-Taşğın, Serkan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştır-ma: Teorik Çerçeve, Pratik Öneriler,7 Farklı nitel araştırma yaklaşımı, Kalite ve Etik hususlar Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2015.
• Kara, Mustafa. “Cumhuriyet Türkiye’sinde Tarikatlar” Türkiye’de Tarikatlar. Edt. Semih Ceylan. İstanbul: İsam Yayınları, 2015, 95-132.
• Karslı, Necmi, “Fetö Darbe Girişiminin Gençlerin Din ve Cemaat Algısı Üzerindeki Etkisi: Trabzon İlahiyat Fakültesi Örneği”. Bilimname (XXXVII) (2019/1):1187-1210.
• Kirman, Mehmet Ali.Din Sosyolojisi Terimleri Sözlüğü, İstanbul:Rağbet Yayınları, 2004.
• Kirman, Mehmet Ali.“Çatışma ve Uzlaşma Arasında Dini Cemaatler Dini Cemaatler Arası Diyologun İmkânı”. Kur’an ve Toplumsal Bütünleşme-Mezhepler ve Dini Gruplar Arası İlişkiler Sempozyumu. (Bursa, 27-29 Mart 2015) Ed. Hayati Hökelekli-Vejdi Bilgin.295-313.Bursa:Bursa Büyükşehir Yayınları,2015.
• Özcan, Zeynep- Doğan Mebrure. “15 Temmuz Darbe Girişiminin Üniversite Öğrencil-erinin Müslüman Algısı Üzerindeki Etkileri”. Turkish Studies, 12 (2017):401-422.
• Suat, Cebeci-Çakmaktaş, Büşra-Doğruyol, Feyza-Cevherli, Kübra. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Dini Grup Algıları”. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 15 (2019):88-113.
• Tekin, Mustafa. Din Sosyolojisi. İstanbul: Rağbet Yay, 2016.
• Türkiye’de Dini Hayat Araştırması. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2014.
• Türkyılmaz, Hilmi. “Türk Modernleşmesinin Arka Yüzü: Dini Grupların Gündelik Hayat-ta Dışa Kapalı Yapılaşması ve “Taktik”sel Yaklaşımı”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 45 (2017): 7-40.
• Ünver, Gülsen,v.dğr. “Ortaöğretim Alan Öğretmenliği Tezsiz Yüksek Lisans Derslerine Öğretim Elamanı Bakışı: Ege Üniversitesi Örneği”, Eğitim ve Bilim 35/155 (2010): 63-77.
• Yapıcı, Asım. “Biz ve Onlar: İç ve Dış Dini Grupların Oluşumunu Besleyen Faktörler ve Aidiyet Psikolojisi”, Kur’an ve Toplumsal Bütünleşme-Mezhepler ve Dini Gruplar Arası İlişkiler Sempozyumu, Bursa, 27-29 Mart 2015 içinde. Edt. Hayati Hökelekli-Vejdi Bilgin. Bursa: Bursa Büyükşehir Yayınları, 2015, 247-279.
• Yıldırım, Ali-Hasan Şimşek. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2011.