JAPON YENİ DİNİ HAREKETLERİNE GENEL BİR BAKIŞ

Yıl 2022, Cilt: 22 Sayı: 1, 605 - 634, 31.03.2022

Yetkin Karaoğlu , Ayhan Kuşçulu

https://doi.org/10.33415/daad.1013324

Cited By: 1

Öz

Japon Yeni Dinî Hareketleri (YDH’leri) alanındaki konumu açısından önemli bir değere sahiptir. Bu önemin bir kısmını tarihi-kültürel özelliklerinden alan Japon dinî hareketleri, diğer kısmını da dünya akademisindeki yeni ilgisinden almaktadır. Bu anlamda onlar, Batı’daki örneklerinden daha önce ortaya çıkan, halk inançlarına önem veren, eklektik senkretizmi benimseyen, üyelik sisteminde daha rahat bir yapıya sahip olan ve maneviyata önem veren hareketlerdir. Japon YDH’leri Japonya Tarihi’nde Geç Edo Dönemi (1800-1868), Meiji Dönemi (1868-1912), Taishō Dönemi (1912-1927), Shōwa Dönemi (1927-1945) ve Modern Dönem’deki (1945-) sosyoekonomik, sosyopolitik ve sosyodinî gelişmelerinin izlerini taşımaktadır. Araştırmayla Japon YDH’leri geniş bir bakış açısından ele alıp tasvir ederek alana katkı sağlamak amaçlanmıştır. Çalışma “Ortaya Çıkış Nedenleri”, “Tarihi” ve “Karakteristik Özellikleri” olmak üzere üç ana bölümden oluşmaktadır. Makalenin Japon YDH’lerine olan akademik ilginin artışına ve yeni araştırmalara fayda sağlaması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Dinler Tarihi, Dinler Tarihi, Yeni Dinî Hareketler, Japon Yeni Dinî Hareketleri, Japon Dinî Tarihi, Japon Senkretizmi

A General Overview to Japanese New Religious Movements

Öz

Japanese New Religious Movements (NRMs) have a substantial value in terms of their position. Japanese religious movements, which are essential in terms of their historical-cultural characteristics, also bear high significance due to new interest in them in academic circles worldwide. Their historical-cultural characteristics can be expressed as that they emerged much earlier than their examples in the West, did not arise from an institutional religious belief, gave importance to folk beliefs, adopted a stratified structure in membership by emphasizing eclectic syncretism, and attached importance to spirituality. The Japanese NRMs show traces of socio-economic, socio-political, and socio-religious development in the Late Edo Period (1800-1868), Meiji Period (1868-1912), Taishō Period (1912-1927), Shōwa Period (1927-1945) and Modern Period (1945-) in the history of Japan. The research aims to contribute to the field by describing and discussing Japanese NRMs from a broad point of view. Our study consists of three main sec-tions: “Reasons for Emergence”, “History,” and “Characteristic Features.” The article is expected to contribute to increasing academic interest in Japanese NRMs and new studies.

Anahtar Kelimeler

History of Religions, New Religious Movements, Japanese New Religious Movements, Japanese Religious History, Japanese Syncretism

Kaynakça

• Aslan, Cahit. Sosyal Hareketler Sosyolojisi: Toplumsal Fay Hatlarının Anatomisi. Adana: Karahan Kitapevi, 2016.
• Astley, Trevor. “An Introduction to The Japanese New Religions”. Nanzan Guide to Japane-se Religious. ed. Paul Loren Swanson - Clark Chilson. Hawaii: University of Hawaii Press, 2006.
• Aygül, Merve Susuz. Orta Çağ Sōtō Zen Budizminde Manastır Hayatı ve Dindarlık. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2021.
• Barker, Eileen. “New Religious Movements”. New Religions Movements: Challange and Response. ed. Bryan Wilson - Jamie Cresswell. London: Routledge Press, 1999.
• Barker, Eileen. Shinshūkyō ni Okeru Koureika no Mondai. çev. Hara Takahashi. Gendai Shūkyō, 2014.
• Battal, Emine. Kıyametin Gölgesinde Yeni Dini Hareketler ve Şiddet. İstanbul: Okur Aka-demi, 2. Baskı., 2019.
• Bıyık, Mustafa. “Ômoto”. Yeni Dini Hareketler Ansiklopedisi. ed. Süleyman Turan - Emine Battal. 393-396. İstanbul: Okur Akademi, 2020.
• Blacker, Carmen. “Millenarian Aspects of The New Religions Movements”. Tradition and Modernization in Japanese Culture. ed. Donald H. Shively. New Jersey: Princeton University Press, 1971.
• Bromley, David. “New Religious Movements”. Encyclopedia of Religion and Society. ed. H. Jr. William. Altamira: Walnut Creek, 1998.
• Büyükbaş, Hakkı. “Japon Modernleşmesi Üzerine (1868-1912)”. Bilimname 2003/3 (2003), 65-86.
• Clarke, Peter. New Religions in Global Perspective. London: Routledge Press, 2006.
• Clarke, Peter - Somers, Jeffrey. Japanese New Religions in the West. London: Routledge Press, 2013.
• Daijin, Konko. Konko Daijin: A Biography. Amerika: Konko Churches of America, 1981.
• Demirci, Kürşat. “Bir Din Olarak Şintoizm’in Gelişim Süreci”. Sanat Tarihi Araştırmaları Dergisi 16 (2002 2001), 76- 79.
• Dinler, Enbiye Mahbube. Yeni Bir Japon Dini Hareketi: Oomoto. İzmir: Dokuz Eylül Üniver-sitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Dorman, Benjamin. Celebrity Gods: New Religions, Media, and Authority in Occupied Japan. Honolulu: University of Hawai‘i Press, 2012.
• Earhart, Byron. The New Religions of Japan: A Bibliography of Western-Language Materi-als. Ann Arbor: Center for Japanese Studies, 1983.
• Galanter, M. “Charismatic Religious Sect and Psychiatry: An Overwiev”. American Journal of Psychiatry 139/12 (1982), 1539-1548.
• Garon, Sheldon. Molding Japanese Minds: The State in Everyday Life. Princeton: NJ: Prince-ton University Press, 1997.
• Gishin, Kitajima. “Nippon Kindai Shinshūkyō Shichō to Kōkyōsei”. Yokkaichi daigaku Kankyo Chōhō Ronshū 16/2 (2013).
• Günay, Ünver. Din Sosyolojisi. İstanbul: İnsan Yayınları, 2005.
• Hambrick, Charles H. “Tradition and Modernity in the New Religious Movements of Ja-pan”. Japanese Journal of Religious Studies 1/2/3 (1974), 217-252.
• Hardacre, Helen. Kurozumikyo and The New Religions of Japan. New Jersey: Princeton University Press, 1986.
• Hardacre, Helen. Shinto: A History. Oxford: Oxford University Press, 2017.
• Hibino, Yuri. “Shinshūkyō ni Okeru ‘Josei’ Senryaku”. Nenbō Shakaigaku Ronshū 2003/16 (2003), 1-19.
• Hori, İchro. Folk Religion in Japan. Chicago: The University of Chicago Press, 1968.
• Huffman, James L. Japonya Tarihi. İstanbul: İnkılap Yayınevi, 2020.
• İnoue, Nabutaka. Contemporary Japanese Religion. Tokyo: Foreign Press Center, 2000.
• İnoue, Nobutaka. Gendai Nihon no Shūkyōshakaigaku. Tōkyō: Sekai Shisōsha, 2004.
• İnoue, Nobutaka. Japanese New Religions in The Age of Mass Media. Tokyo: Kokugakuin University, Institute for Japanese Culture and Classics, 2017.
• İnoue, Nobutaka. “Shinshinshūkyō - Gainen no Gakujutsutekiyūkōsei Nitsuite”. Shūkyō to Shakai 3/6 (1997), 3- 24.
• İnoue, Nobutaka. Shinshūkyō Kenkyujōsa Handobukku. Tōkyō: Yūzankaku Shuppan, 1987.
• İnoue, Nobutaka. “The Formation of Sect Shinto in Modernizing Japan”. Japanese Journal of Religious Studies 29/3-4 (2002), 405-427.
• Karaoğlu, Yetkin. “Japonya’da Yeni Dini Hareketler”. USBIK 2020 Online Uluslararası Sos-yal Bı̇lı̇mler Kongresı̇ Tam Metin E-Kı̇tabı. ed. Elshan Gurbanov - Elhan Allahver-dı̇yev. 12-19. Kayseri: USBİK, 2020.
• Karataş, Hüsamettin. Nichiren Budizmi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2012.
• Kirman, Mehmet Ali. “Yeni Dini Hareketleri Tanımlama Problemi ve Tipolojik Yaklaşım-lar”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 3/4 (2003), 27-43.
• Kisala, Robert. “Norms of War in Japanese Religion”. World Religions and Norms of War. ed. Vesselin Popovski. 87-105. New York: United Nations University Press, 2009.
• Kisala, Robert. Prophets of Peace: Pacifism and Cultural Identity in Japan’s New Religions. Honolulu: University of Hawai’i Press, 1999.
• Kitagawa, Joseph M. Religion in Japanese History. New York: Columbia University Press, 1990.
• Kuşculuo, Ayhan. “Japonya’da Hıristiyan Misyoner Hareketleri (1542-1587)”. Bilimname 2007/2 (2007), 139-151.
• Kyōkai Honbu, Tenrikyō. The Life of Oyasama, Foundress of Tenrikyō. Nara: Tenrikyō Headquarters, 1996.
• Lobetti, Tullio Federico. Ascetic Practices in Japanese Religion. London: Routledge, 2013.
• Mateen, Arif. “New Religious Movements of Japan: An Overview of New Paradigm”. IOSR Journal Of Humanities And Social Science 21/4 (2016), 91-96.
• McFarland, H. Neill. The Rush Hour of the Gods. New York: Macmillan, 1967.
• Meyer, Milton W. Japonya Tarihi. çev. Lizet Deadato. İstanbul: İnkılâp Kitapevi, 2014.
• Ministry of Foreign Affairs of Japan. Fourth Periodic Report by the Government of Japan under Article 40 Paragraph 1(b) of the International Covenant on Civil and Politi-cal Rights, Fourth Periodic Report by the Government of Japan under Article 40 Paragraph 1(b) of the International Covenant on Civil and Political Rights. II. In-formation on Individual Articles of The Covenant 15-18. Erişim 20 Kasım 2021. Erişim 20 Kasım 2021. https://www.mofa.go.jp/policy/human/civil_rep4/article15_18.html
• Noriyoshi, Tamaru. “Sengo Nippon no Shūkyōgaku: Nippon no Shūkyō Kenkyū no Hyaku-nen ni Yosete”. Tokushu Dairoku Jusankai Gakujutsu Taikai Kyō 78/4 (2005), 1147-1170.
• Offe, Claus. “Yeni Sosyal Hareketler: Kurumsal Politikanın Sınırlarının Zorlanması”. Yeni Sosyal Hareketler. ed. Kenan Çayır. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2016.
• Oguri, Katsuya. “Chian İjiho Hantairon no Shoso”. Hōmanabu: Hōritsu, Seiji, Shakai 68/1 (1995), 509-537.
• Olupona, Jacop K. Beyond Primitivism: Indigenous Religious Traditions and Modernity. New York: Routledge, 2004.
• Onishi, Katsuaki. “Shūkyō to Kindaisei: Nippon Shakai ni Okeru Shinshūkyōron o Tōshite”. Tōyōtesugaku Kenkyūjo Kyō 33/ (2017), 29-45.
• Reader, Ian. New Japanese Religions: An Overview. Lancaster: University of Lancaster, 2015.
• Sakurai, Yoshihide. “Shinshūkyō no Keisei to Shakai Hendō: Chigai – Gendai Nihon ni Oke-ru Shinshūkyō Kenkyū no Saikendō”. Hokkaidō Daigaku Bungakubu Kyō 46/1 (1997), 111-194.
• Saliba, J. A. Understanding New Religious Movements. Altamira: Walnut Creek, 1982.
• Segal, Ethan. “Meiji and Taishō Japan: An Introductory Essay”. Becoming Modern: Early 20th-Century Japan through Primary Sources. ed. Colorado Boulder University. Colorado: University of Colorado Boulder, 2015.
• Seval, Hasan Fatih. “Japon Kalkınmasının Temel Taşı: Meiji Restorasyonu ve İwakura Heyeti”. İş ve Hayat 3/5 (2017), 101-118.
• Shimazono, Susumu. “From Salvation to Spirituality: The Contemporary Transformation of Religions Viewed from East Asia”. Religious Studies in Japan 1/ (2012), 3-23.
• Stalker, Nancy. “Ōmoto”. Handbook of East Asian New Religious Movements. ed. Lukas Pokorny - Franz Winter. 52-67. Boston: Brill, 2018.
• Stalker, Nancy K. Prophet Motive: Deguchi Onisaburo, Ōmoto, And The Rise of New Religi-ons in Imperal Japan. Honululu: University of Hawai’i Press, 2008.
• Şahin, Hayrettin. Japon Budizmi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1990.
• Şenavcu, Halil İbrahim. “Byakko Shinko Kai”. ed. Süleyman Turan - Emine Battal. 112-114. İstanbul: Okur Akademi, 2020.
• Şenavcu, Halil İbrahim. Dünden Bugüne Japon Budizmi: İnanç ve Uygulamaları. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2015.
• Şenavcu, Halil İbrahim. “Japon Dinleri”. Dünya Dinleri. ed. Şinasi Gündüz. 262-282. İstan-bul: Milel & Nihal, 2019.
• Şenavcu, Halil İbrahim. “Japon Yeni Dini Hareketlerinde Halk Hekimliği: Sekai Kyusei Kyo Örneği”. Mizanü’l-Hak: İslami İlimler Dergisi 13 (2021), 195-219.
• Şenavcu, Halil İbrahim. “Sekai Kyusei Kyo”. Yeni Dini Hareketler Ansiklopedisi. ed. Süley-man Turan - Emine Battal. 467-471. İstanbul: Okur Akademi, 2020.
• Şenavcu, Halil İbrahim. “Tarihsel Süreç İçerisinde Japon Budizmi: Genel Bir Bakış”. Türki-ye Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi 1 (2016), 42-64.
• Teraki, Nobuaki - Kurokawa, Midori. A History of Discriminated Buraku Communities in Japan. Folkestone: Renaissance Books, 2019.
• Tetsuo, Ōgate. “Amaterasu Ōmikami”. Kokugodaijiten. Tokyo: Shogakukan, 1990.
• The Constitution of Japan. The Constitution of Japan, The Constitution of Japan. Constitu-tion and Government of Japan 1-103. Erişim 20 Ekim 2021. https://japan.kantei.go.jp/constitution_and_government_of_japan/constitution_e.html
• Turan, Süleyman - Emine Battal (ed.). Yeni Dini Hareketler Ansiklopedisi. İstanbul: Okur Akademi, 2020.
• Turan, Süleyman - Battal, Emine. “Yeni Dini Hareketlerin Aile Yapıları Üzerindeki Etkileri”. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 1/1 (2014), 135-149.
• Üstek, Merve. Şintoizm ve Kadın. İstanbul: Urzeni Yayınları, 2021.
• Wilson, Bryan. Dini Mezhepler: Sosyolojik Bir Araştırma. İstanbul: İz Yayıncılık, 2004.
• Winter, Franz. “Japanese New Religious Movements: An Introduction”. Handbook of East Asian New Religious Movements. ed. Lukas Pokorny - Franz Winter. 17-32. Lei-den: Brill Press, 2018.
• Yamada, Masanobu. “The Church of Perfect Liberty”. Encyclopedia of Latin American Religions. ed. Henri P. P. Gooren. 1-6. Cham: Springer International Publishing, 2014.
• Yamashita, Akiko. “The Eschatology of Japanese New and New Religions: From Tenrikyô to Kofuku no Kagaku”. Japanese Religions 23/1-2 (1998), 3-21.
• Yamı, Vedat Şafak. Japonya’da Budizm. Ankara: Doğu-Batı Yayınları, 2012.
• Yaşkan, Samet. Şintoizm: Arınma - Dua - Sunu. İstanbul: Urzeni Yayınları, 2020.
• Yenal, Zafer - Kırlı, Biray. “Distopyalar ve Ütopyalar Arasında Karşı Küreselleşme Hare-ketleri”. Birikim Dergisi 197 (2005), 10-17.
• Yoshitsugu, Sawai. “Gendai Nihon Shakai ni Okeru Shūkyō Jōkyō”. Tenri Daigaku Oyasa to Kenkyūjo 1/ (1995), 22-32.