Din Eğitimi Politikalarının Değişim Sürecinde Türkiye’de Okul Öncesi Din Eğitimi (4-6 Yaş Kur’an Kursları Örneği)

Yıl 2022, Cilt: 22 Sayı: 2, 1029 - 1054, 30.09.2022

Süleyman Gümrükçüoğlu , Muhammet Fatih Genç , Ahm Ershad Uddın

https://doi.org/10.33415/daad.1109482

Öz

Cumhuriyetin kurulduğu 1923’den 2014 yılına kadar Türkiye’de okul öncesi din eğitimi verilmemiştir. 2014 tarihinden itibaren, Diyanet İşleri Başkanlığı’na bağlı olarak açılmış olan bu kurslar, ülkenin her tarafında hızla yaygınlık kazanmıştır. 4-6 yaş Kur’an Kursları ile çocuklara din ve değerler eğitiminin yanı sıra çocukların dini, ahlaki gelişimlerini destekleyerek onların zihinsel gelişimine katkı sağlamak hedeflenmiştir. Bu kursların açılması öğretmen, müfredat, fiziki mekân gibi problemleri beraberinde getirmiştir. Bu problemlerin giderilmesi için müfredat güncellenmesi, öğretmen yeterliklerinin geliştirilmesi gibi çalışmalar yapılmış olsa da artan öğrenci sayısına paralel okul öncesi din eğitiminin kalitesi ülkemizde tartışılmaya devam etmektedir. Bu çalışma Türkiye’deki din eğitiminde yeni bir alan olarak ortaya çıkan 4-6 Yaş Kur’an Kursları hakkında yapılan çalışmaları tarayarak, bu kursların problemlerini, öğretmenlerinin yeterliklerini, müfredatının ve fiziki mekânlarının uygunluğunu ortaya koymaya çalışılmıştır. Araştırma sonucunda bu okullarda görev yapan öğretmenlerin pedagojik yetersizlikleri olduğu, müfredat ile ders ve etkinlik kitaplarında eksilikler bulunduğu ve okulların fiziki anlamda yetersiz kaldığı görülmüştür. Bu bağlamda bu okulların niteliğinin artmasına yönelik öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Dinî Gelişim, Kur’an Kursu, Çocuk

Pre-School Religious Education In Turkey During The Change Process Of Religious Education Policies (Example Of Quran Courses For 4-6 Years)

Öz

Quran Courses for 4-6-year-olds aim to contribute to children's mental development by supporting their religious and moral development. From 1923 to 2014, when the Republic was founded, preschool religious education was not provided in Turkey. Since 2014, these courses, opened under the Directorate of Religious Affairs, have gained widespread popularity throughout the country. There seem to be difficulties opening ways to such a field of courses, such as a lack of qualified teachers, curriculums, and physical spaces. To address these issues, changes are being made to bring the curriculum up to date and upgrade and improve teacher qualifications; additionally, there are ongoing discussions about improving the quality of preschool religious education in tandem with the growing number of students following the general curriculum. By scanning studies on 4-6 Age Quran Courses, which have emerged as a new field in religious education in Turkey, this study aims to reveal the problems that arise in terms of how to establish such courses, the competence of the teachers, the appropriateness of their curriculum, and physical spaces. As a result of the research, it was seen that the teachers working in these schools had pedagogical deficiencies. There were shortcomings in the curriculum, and the text, activity books, and schools were structurally inadequate. In this context, proposals have been presented to increase the quality of these schools.

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Religious Development, Quran Course, Child

Kaynakça

• Akgül, Merve. 4-6 Yaş Grubu Kur’an Kursu Eğitiminin Veli Görüşleri Doğrultusunda Değerlendirilmesi (Amasya Örneği). Amasya: Amasya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Alpaydın, Yusuf. Hatice Ayar ve Arife Gümüş. Çocukların Dinî Gelişiminde Ebeveynlerin Rolü: Beklentiler Ve Zorlanma Alanları. İstanbul: İLKE Yayınları, 2015.
• Aşlamacı, İbrahim. 4-6 Yaş Kur’an Kursu Öğretim Programının (2018) Eğitim Programı Temel Öğeleri Açısından Değerlendirilmesi”, Erken Çocukluk Dönemi Din-Ahlak-Değerler Eğitimi ve Sorunları-1. Konya: Palet Yayınları, 2020.
• Gün, Ayşegül. “Veli Ve Öğretici Görüşleri Doğrultusunda 4-6 Yaş Grubu Kur’an Kursu Eğitimi: Samsun İli Örneği”, Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7 (2016), 33-66.
• Bayraktar, Faruk. İslam Eğitiminde Öğretmen Öğrenci Münasebetleri. İstanbul: İFAV Yayınları, 2008.
• Cihandide, Zeynep Nazahat. Okul Öncesi Din ve Ahlak Eğitimi. İstanbul: DEM Yayınları, 2014.
• Çakır, Semiha. 4-6 Yaş Aralığındaki Çocuklara Mahremiyet Eğitimi Verilmesinde Din Eğitiminin Rolü (Sivas Örneği), Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2015.
• Demir, Ömer - Camadan, Rabiye. “4-6 Yaş Grubu Kur’an Kursları Ebeveyn Memnuniyeti: Bayburt İli Örneği.” Bayburt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9 (2019), 7-38.
• DIB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “2018-2019 Eğitim Öğretim Yılı Kur'an Kursları Uygulama Esasları”. Erişim: 1 Ocak 2022. https://webdosyasp.diyanet.gov.tr/muftuluk/UserFiles/bingol/UserFiles/Files/2018- 2019%20E%C4%9FitimC3%96%C4%9Fretim%20Y%C4%B1l%C4%B1%20%20Uy gulama%20esaslar%C4%B1%20ve%20ekleri%20(1
• DIB, Diyanet İşleri Başkanlığı. “Kur’an Kursları Öğretim Programı (4-6 Yaş Grubu)”, Erişim: 05 Ocak 2022. https://webdosyasp.diyanet.gov.tr/muftuluk/UserFiles/ankara/Ilceler/sincan/UserFiles/ Files/Kur%20an%20Kurslar%C4%B1%20%C3%96%C4%9Fretim%20Program%C4 %B1%20(4-6%20Ya%C5%9F%20G
• DIB, Diyanet İşleri Başkanlığı,“Personel Yeterlikleri”. Erişim: 05 Ocak 2022. https://hukukmusavirligi.diyanet.gov.tr/Documents/Diyanet%20%C4%B0%C5%9Fler i%20Ba%C5%9Fkanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1%20Personel%20Yeterlikleri.pdf
• DIB, Diyanet İşleri Başkanlığı, “ Kur’an Eğitim ve Öğretimine Yönelik Kurslar ile Öğrenci Yurt ve Pansiyonları Yönetmeliği”, Resmî Gazete 28257, md. 4/1. Erişim: 22 Ocak 2022. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/04/20120407-13.htm
• DIB, Diyanet İşleri Başkanlığı, “2013 Faaliyet Raporu”. Erişim: 22 Ocak 2022. https://dinhizmetleri.diyanet.gov.tr/Documents/2013%20Din%20Hizmetleri%20Rapor u.pdf
• DIBEHGM, Diyanet İşleri Başkanlığı Eğitim Hizmetleri Genel Müdürlüğü, “Kur’an Kursları Öğretim Programı (4-6 Yaş Grubu)”. Erişim: 22 Ocak 2022. https://egitimhizmetleri.diyanet.gov.tr/Documents/Kur'an%20Kurslar%C4%B1%20% C3%96%C4%9Fretim%20Program%C4%B1%20(4-6%20Ya%C5%9F)%20- %202018.pdf
• DIB, Diyanet İşleri Başkanlığı’nın 20.01.2017 tarihli ve 67567140-252.99-E.5722 sayılı yazı.
• Genç, M. Fatih. “Diyanet İşleri Başkanlığı’na Bağlı 4-6 Yaş Grubu Kur’an Kurslarında Din Eğitimi.” İhya Uluslararası İslam Araştırmaları Dergisi 5/2 (2019), 506 – 521.
• Genç, M. Fatih. “Values Education or Religious Education? An Alternative View of Religious Education in the Secular Age, the Case of Turkey.” Educational Sciences 8 (2018), 220.
• Göçmen, Fatma. Okul Öncesi Çocuklarda Dramayla Ahlâk Eğitimi: Yardımlaşma. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Doktora Tezi, 2019.
• Göksoy, Süleyman. “Okulların Altyapı Yeterliliği.” Uluslararası Liderlik Eğitimi Dergisi 1/1 (2017), 9–15.
• Gümrükçüoğlu, Süleyman. “Çocuğun Din Eğitiminde Ailenin Rolü.” KADEM Araştırmaları Dergisi 3/1 (2017), 39–60.
• Gün, Ayşegül. “Veli ve Öğretici Görüşleri Doğrultusunda 4-6 Yaş Grubu Kur’an Kursu Eğitimi: Samsun İli Örneği.” Amasya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 4/7 (2016), 33-66.
• Kara, Büşra. Okul Öncesi Dönemi (4-6 Yaş Grubu) Çocukların Din Eğitiminde Görev Alan Eğitimcilerin/Din Görevlilerinin Pedagojik Yeterlilikleri. Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019.
• Karaca, Ayşe Sevde. Diyanet İşleri Başkanlığı 4-6 Yaş Kur’ân Kursu Öğrencilerine Uygulanan Değerler Eğitiminin Öğretici Görüşleri Açısından İncelenmesi. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Karasu, Teceli. “Kur’an Kursu Öğreticilerine Göre Okul Öncesi Din Eğitimi: Muş Ili Örneği.” İlahiyat Tetkikleri Dergisi 51/1 (2019), 479–500.
• Koç, Ahmet. “Kur’an Kurslarında Din Eğitimi”, Din Eğitimi: El Kitabı, ed. Mustafa Köylü, Nurullah Altaş, İstanbul: Ensar Yayınları, 2015.
• Korkmaz, Mehmet. “4-6 Yaş Grubu Kur’an Kursu Öğreticilerinin Eğitim-Öğretim Yeterlikleri Üzerine Bir Araştırma.” İlahiyat Tetkikleri Dergisi 53/1 (2020), 237 – 261.
• Korkmaz, Mehmet. “Kur’an Kurslarında Din Eğitimi ve Sorunlar” ed. M. Köylü. İstanbul: DEM Yayınları, 2018.
• Kurt, İbrahim. Velilerin 4-6 Yaş Grubu Kur’an Kurslarından Memnuniyet Düzeyleri Ve Beklentileri Üzerine Bir Araştırma (Ankara Örneği). Çorum: Hitit Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• MEB, Milli Eğitim Bakanlığı. “Okul Öncesi Eğitim Programı”, Erişim 05 Ocak 2022. https://tegm.meb.gov.tr/dosya/okuloncesi/ooproram.pdf
• MEB, Milli Eğitim Bakanlığı. “20. Milli Eğitim Şura Kararları”, Erişim: 22 Ocak 2022. https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2021_12/08163100_20_sura.pdf
• Oruç, Cemil. “Okul Öncesi Dönem Çocuğunda Ahlaki Değerler Eğitimi.” Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama 2 (2010), 37–60.
• Öztürk, Naciye. Okul Öncesi Din Eğitimi: “Kur’an Kursları Okul Öncesi Din Eğitimi Projesi” ve Öneriler. Ankara: SETA, 2018.
• Tavukçuoğlu, Mustafa. “Okul Öncesi Çocuğunun Eğitiminde Din Duygusu ve Din Eğitimi.” Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 14/14 (2002), 51-63.
• Tosun, Cemal - Çapcıoğlu, Fatma. “4-6 Yaş Kur’an Kursları Öğretim Programının Dini Gelişim Kuramları Çerçevesinde İncelenmesi.” Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi 5/5 (2015), 705 – 720.
• Tüfekçi, Kevser. 4-6 Yaş Kur’an Kursları Eğitiminin Öğretici Ve Veli Görüşlerine Göre İncelenmesi. Gaziantep Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Yağcı, Samet. Öğreticilere Göre Diyanet İşleri Başkanlığı 4–6 Yaş Grubu Kur’an Kursları (İzmir İli Örneği). İzmir: İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Yorulmaz, Bilal. “Okul Öncesi Din Eğitimi ve Tarihsel Süreci.” Diyanet İşleri Başkanlığı Öğretici Kitabı 4- 6 Yaş Grubu. Ankara: DİB Yayınları. 2014.