Mavera Dergisinde Din ve Toplum

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 1, 163 - 185, 31.03.2024

Yusuf Emre Baltacı

https://doi.org/10.33415/daad.1398705

Öz

Edebiyat dergileri toplumsal hayatın içinden gelen oluşumlar olduğundan yayımlandığı yılların fotoğrafını çekmektedir. Mavera dergisi yayın hayatını sürdürdüğü 16 sene boyunca toplumun gündemini kendi gündemi haline getirmiş ve topluma ayna olmuştur. Dergi kendisini, “Muhafazakar Fikir ve Edebiyat Dergisi” olarak tanımladığından, hem dini ögeleri içerisinde ihtiva etmiş hem de bu perspektifte toplumsal değişimi ele almıştır. Bu çalışmanın amacı ise derginin, dini hangi yaklaşımdan değerlendirdiğini, nasıl ele aldığını, toplumsal değişimin halihazırda nasıl olduğunu ve nasıl olması gerektiğini ortaya koymak olmuştur. Derginin tüm sayıları taranarak elde edilen dinî veriler, ibadet esasları, inanç esasları altında toplanmıştır. Bakış açılarının tespit edildiği veriler, tasavvuf, ümmetçilik, dini edebiyat ve zihniyet başlıkları altında toplanmıştır. Son olarak topluma dair görüşleri ise sosyal değişim ve modernleşme başlıkları altında toplanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Din Sosyolojisi, Din Olgusu, Modernleşme, Sosyal Değişim

Religion and Society in Mavera Magazine

Öz

Literature captures formations emerging from within societal life, providing a snapshot of the years when magazines are published. Over its 16-year existence, Mavera magazine has been immersed in society, serving as a mirror to the community. Describing itself as a "conservative thought and literature magazine," the publication has not only encompassed religious elements but has also addressed societal change from this perspective. The aim of this study is to reveal how the magazine evaluates religion, how it approaches it, and the perspectives it expresses on societal change and how it should be. Religious data obtained by scanning all issues of the magazine have been compiled under worship principles and belief foundations. Data indicating perspectives have been categorized under Sufism, ummah-centric views, religious literature, and mentality. Finally, views on society have been compiled under the headings of social change and modernization

Anahtar Kelimeler

Sociology of Religion, Phenomenon of Religion, Modernization, Social Change

في مجلة الماوراء: الدين والمجتمع

Öz

ولما كان الأدب تكوينا ينبع من الحياة الاجتماعية، فإن مجلاته تلتقط صورا للسنوات التي صدرت فيها. مجلة مافيرا كانت موجودة في المجتمع وكانت مرآة للمجتمع طوال 16 عامًا من صدورها. وبما أن المجلة تعرف نفسها بأنها "مجلة محافظة للأفكار والأدب"، فقد شملت عناصر دينية وتناولت التغيير الاجتماعي من هذا المنظور. وتهدف هذه الدراسة إلى الكشف عن المنهج الذي تقيم به المجلة الدين، وكيفية تعامله معه، وكيف يكون التغيير الاجتماعي وكيف ينبغي أن يكون. تم جمع البيانات الدينية التي تم الحصول عليها عن طريق مسح جميع أعداد المجلة تحت مبادئ العبادة وأصول الاعتقاد. وتم جمع البيانات التي تحدد وجهات النظر تحت عناوين الصوفية والأمة والأدب الديني والعقلية. وأخيراً، تم جمع آرائه حول المجتمع تحت عناوين التغيير الاجتماعي والتحديث.

Anahtar Kelimeler

علم اجتماع الدين, ظاهرة الدين, التغيير الاجتماعي, التحديث

Kaynakça

• Akkor, A.Ekmel. “Evrensel insan yazarsa”. Mavera 1/6 (1977).
• Akkor, A.Ekmel. “İslam aydınına övgü”. Mavera 1/4 (1977), 49-50.
• Aktürk, Muhammed. “Almanya’da İslami faaliyet gösteren kuruluş liderleri ile bir mülakat”. Mavera 4/40 (1980), 23-29.
• Anamur, Süleyman. “Din nedir ve ne değildir?” İslam Medeniyeti 3/28 (1973), 20-23.
• Baltacı, Yusuf Emre. Edebiyat dergiciliğinde din ve toplum: Mavera Dergisi örneği. Kastamonu Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2023.
• Bayazıt, Erdem. Şiirler sebep ey, risaleler, gelecek zaman risalesi. İstanbul: İz Yayıncılık, 13. Basım, 2015.
• Bilgili, Abdüssamed. Mavera Edebiyat dergisinde sosyal-siyasi düşünce ve coğrafya The socio-political thought in the literature periodical Mavera. İstanbul: Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, 2018.
• Bilgin, Arif. “İslam’ı daha çok bilmekle daha çok anlaşılacak şiirler ve şairler: Erdem Bayazıt”. Mavera 11/121 (1987), 35-42.
• Bird, John. Din sosyolojisi nedir. çev. Abdulvahap Taştan - M.Derviş Dereli. Antalya: Lotus Yayınları, 3. Basım, 2019.
• Bulaç, Ali. “İslamî edebiyat değerlendirmesi”. Mavera 11/125 (1987), 23-26.
• Bulut, Halil İbrahim. “Ümmet”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 42/308-309. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2012.
• Çağlar, Mehmet. “Amerika mektubu: Çürüyen toplum”. Mavera 3/32 (1979), 11-14.
• Çelik, Hilal - Ekşi, Halil. “Söylem analizi”. Marmara University Atatürk Education Faculty Journal of Educational Sciences 27/27 (2013), 99-117.
• Erdem, Püren. Dini edebiyat açısından Mavera dergisi (80-163. sayılar) incelemesi / Analysis of Mavera magazines (80-163 volumes) according to religious content. Ankara Üniversitesi, 2020.
• Ertürk, Selahattin. Eğitimde program geliştirme. Ankara: Yelkentepe Yayınları, 9. Basım, 1997.
• Gedik, Ali. “Tasavvuf”. Mavera 8/92-93-94-95 (1984), 2-10.
• Gürdoğan, Ersin. “Bir kitap dolayısıyla”. Mavera 1/5 (1977), 74-75.
• Gürdoğan, Ersin. “Krematuar”. Mavera 2/17 (1978), 50.
• Gürdoğan, Ersin. “Ruh değişimi”. Mavera 2/18 (1978), 22.
• Gürdoğan, Ersin. “Tüketim ekonomisine başkaldırmanın en etkili yolu tasavvuf”. Mavera 8/92-93-94-95 (1984), 108-115.
• Gürdoğan, Ersin. “Üretim imparatorluğundan erdem sitesine”. Mavera 1/8 (1977), 20-22.
• Gürdoğan, Ersin - Zengin, Bahri. “Sanayileşme ve sorunları üzerine ikili söyleşi”. Mavera 1/12 (1977), 51-54.
• Haksal, Ali Haydar. “Gelişigüzel”. Mavera 10/112 (1986).
• Haldun, İbn. Mukaddime. çev. Süleyman Uludağ. İstanbul: Dergah Yayınları, 18. Basım, 2018.
• İhtiyar, Bilgehan. “Türkiye’de fikir sanat dergiciliği: İlk dönem hareket dergisi örneği”. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi 31 (2018), 197.
• İnan, Akif. “Ali Nihat hoca”. Mavera 2/24 (1975), 33.
• İsmail, Hekimoğlu. “İslam kültüründe hac soruşturması”. Mavera 11/128 (1987).
• Kahraman, Alim. “Erdem Bayazıt’la Mavera dergisi ve Akabe yayınları çevresinde”. Mavera 9/100 (1985), 12- 18.
• Kahraman, Mehmet. “Arkadaşlıklar”. Mavera 3/31 (1979), 16-18.
• Kalkan, Süleyman. “İran”. Mavera 3/25 (1978), 31.
• Kıllıoğlu, İsmail. “Sanatın anlamı üstüne”. Mavera 2/13 (1977), 23-25.
• Kısakürek, Necip Fazıl. Çile. İstanbul: Büyük Doğu, 83. Basım, 2016.
• Kurt, Abdurrahman. Din sosyolojisi. Ankara: Sentez Yayıncılık, 13. Basım, 2017.
• Kutlu, Mustafa. “Sır”. Mavera 13 (1989).
• Kutsan, Selim. “On üçüncü yıla girerken”. Mavera 13/145 (1989), 4-7.
• Kuyumcu, Fehmi. “Tasavvufun başlıca terim ve deyimleri üzerine bir deneme”. Mavera 8/92-93-94-95 (1984), 31-63.
• Macionis, John J. Sosyoloji. çev. Vildan Akan. Ankara: Nobel Yayınları, 13. Basım, 2020.
• Mavera. “İslam akılcı mı?” Mavera 7/75 (1983), 27-28.
• Mavera. “Mini rapor”. Mavera 6/67 (1982), 2.
• Müftüoğlu, Atasoy. “Alçalan bir dünyada yükselen”. Mavera 4/41 (1980), 9-11.
• Müftüoğlu, Atasoy. “Bugün onlarla birlikte”. Mavera 3/29 (1979), 25.
• Müftüoğlu, Atasoy. “Gökyüzünde ve yeryüzünde”. Mavera 4/42 (1980), 18-21.
• Müftüoğlu, Atasoy. “Hakkın himayesinde”. Mavera 4/47 (1980), 26.
• Müftüoğlu, Atasoy. “İhsan günü”. Mavera 3/28 (1979), 14-17.
• Müftüoğlu, Atasoy. “İslam kültüründe hac”. Mavera 11/128 (1987).
• Müftüoğlu, Atasoy. “Korkuyla ve umutla”. Mavera 4/40 (1980), 20-22.
• Müftüoğlu, Atasoy. “Rahman ve rahim olan”. Mavera 5/52 (1981), 30-32.
• Müftüoğlu, Atasoy. “Tevhid aşısıyla”. Mavera 9/103 (1985).
• Öngören, Reşat. “Tasavvuf”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 40/119-126. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2011.
• Özçelik, Mustafa. “Sana gülümseyen ölüm”. Mavera 11/127 (1987), 17.
• Özdenören, Alaeddin. “Ağ bozumu”. Mavera 1/2 (1977), 28-29.
• Özdenören, Alaeddin. “İnsanın yeri”. Mavera 5/61 (1981).
• Özdenören, Alaeddin. “İşaret çocukları”. Mavera 2/24 (1978), 14-17.
• Özdenören, Alaeddin. “Karşılaştırma”. Mavera 1/1 (1976), 24-25.
• Özdenören, Alaeddin. “Sorumluluk”. Mavera 1/11 (1977).
• Özdenören, Rasim. “Malzemelerin ruhu”. Mavera 2/18 (1978), 16-21.
• Özdenören, Rasim. “Müslüman ve Müslüman”. Mavera 10/120 (1986), 2-6.
• Özdenören, Rasim. “Ruhun romanı”. Mavera 1/1 (1976), 18-23.
• Özdenören, Rasim. “Yazarın tavrı önemlidir”. Mavera 1/8 (1977), 10-12.
• Öztürk, Galip. “Sabah alacasında”. Mavera 2/21 (1978), 9-12.
• Sağıroğlu, Ekrem. “Dini bilime onaylatmak”. Mavera 12/142 (1988), 46-47.
• Sağlam, Ahmet. “Türkiye tebeşir dairesi”. Mavera 3/27 (1979), 25-26.
• Sarı, Osman. “Toplumun çürüyüşü”. Mavera 1/3 (1977), 69-72.
• Saygılı, Tuğba. Mavera dergisi tahlili (Seçilmiş metinler-fihrist) / Mavera journal analysis (Selected texts- index). Aksaray: Aksaray Üniversitesi, 2019.
• Seyhan, Recep. “Sığınak”. Mavera 7/83 (1983).
• Sinanoğlu, Mustafa. “İbadet”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 19/233-235. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 1999.
• Sinanoğlu, Mustafa. “İman”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 22/212-214. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 2000.
• Su, Hüseyin. “Takvim yırtıkları”. Mavera 11/130 (1987), 19-23.
• Sürgit, Büşra. Bir edebiyat dergisi olarak Mavera ve mavera topluluğu / As a li̇terary magazi̇ne Mavera and mavera li̇terary group. İstanbul Üniversitesi, 2014.
• Tümer, Günay. “Din”. Diyanet İslam Ansiklopedisi. 9/312-320. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 1994.
• Uçkaç, Aynur. “Türkiye’de neoliberal ekonomi politikaları ve sosyo-ekonomik yansımaları”. Maliye Dergisi 1/158 (2010), 422-430.
• Uysal, Veysel. “Kentsel hayatta dindarlık ve oruç ibadetinin bireysel-toplumsal yansımaları”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 32/1 (2007), 19-44.
• Ürün, Halil. “Bir yıldız kaydı”. Mavera 6/68 (1982).
• Wach, Joachim. Din sosyolojisi. çev. Ünver Günay. İstanbul: İFAV, 2. Basım, 1995.
• Yayın Kurulu. “İrade ve özgürlük”. Mavera 5/61 (1981).
• Yayın Kurulu. “Mavera”. Mavera 5/61 (1981), 2.
• Yürekli, Mustafa. “Estetik düşüncenin etik ve metafizik temelleri”. Mavera 12/136 (1988).
• Yürekli, Mustafa. “Saatler İslami harekete göre ayarlanmalı”. Mavera 13/150 (1989), 8-13.
• Zarifoğlu, Cahit. “Yaşamak”. Mavera 3/32 (1979), 5-7.
• Zeybek, Şerife Nihal. Dinî edebiyat açısından Mavera dergisi (1?80. sayılar) incelenmesi / Analysis of Mavera magazine (1 ? 80. volumes) according to religious content. Ankara Üniversitesi, 2008.