Wittgenstein'in Din Dili Kuramından Kur'an'ın Temsil Yöntemine Bakmak

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 5, 75 - 91, 15.12.2022

İsa Abidoğlu

https://doi.org/10.5281/zenodo.7422779

Öz

Dinler temelde ahlaki açıdan belirlenmiş ideal davranış modellerini insanın karmaşık doğasını dikkate alarak muhatabın hayatına aktarmayı hedef edinir. Bunun yanında söz konusu ahlaki davranış modelleri Tanrıyla ilişkili olarak insana, topluma doğaya, zamana dolayısıyla tarihe dair birtakım ilkelere işaret ederek anlam dünyaları inşa eder. Öte taraftan bu anlam dünyalarının göstergeleri kutsallık temasıyla renklenerek dilde billurlaşır ve dilin kullanımı adına özel bir alanı oluşturur. Witgeinstein’in din dili teorisi söz konusu olguyu adres göstererek mantıkçı pozitivistlerin aksine maddi objektivitenin ötesinde bir varoluş zemini içinde dinin deneyimlendiğine ve bu deneyimin dilde özel kullanımlarla özelleştirildiğine değinir. Bu çerçeveden bakıldığında Kur’an’ın bireysel ve sosyal birçok farklılıkları içinde barındıran toplumlara ve bu farklılıkların kaynaklık ettiği çeşitli anlayışların tamamına seslendiği görülür. Bu seslenişin muhtevasındaki anlamın, farklılıklara rağmen ideal anlayışlara dönüşmesinin teknik olarak imkânı temsil yöntemi ile elde edilir. Dolayısıyla bu makale Kur’an’ın Wittgeinstein’in işaret ettiği gibi bir din dili teorisi içinde anlaşılmasının imkân ve sınırlarının “temsil yöntemi” bağlamında değerlendirilmesini esas alır.

Anahtar Kelimeler

Wittgeinstein, Din Dili, Mesel/Temsil Yöntemi

Kaynakça

• Aliy, A. (2005). Wittgenstein Felsefesinde Din Dili ve Dinî İman [Bir Rekonstruksiyon Denemesi], Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt 5, Sayı 1, Ocak-Haziran.
• Alpyağıl, R. (2002). Wittgenstein ve Kierkegeerd'dan Hareketle Din Felsefesi Yapmak, İstanbul: Anka Yayınları.
• Aydın, M. (2001) Din Felsefesi, İzmir: İzmir İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
• Braithwaite, R.B. (1995). An Empiricist View of the Nature of Religious Belief, (ed.: John Hick), Cambridge and New York: Cambridge University Press.
• Canpolat, C.B. (1999) Wittgenstein’in Felsefi Araştırmaları’nda Özne Sorunu, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Anabilimdalı, İzmir.
• Clack, B.R. (1999) An Introduction to Wittgenstein`s Philosophy of Religion, Edinburgh: Edinburgh University Press.
• Cornish K. (2000). Linz Yahudisi: Hitler ve Wittgenstein: Akıl Üzerine Gizli Savaş, Çev. Öder Ünsal, İstanbul: Doğan Kitapçılık Yayınları.
• Çınar, A. (2007). Modern Batı Düşüncesinde Dilin Kökeni Olarak Ontolojik Farklılık Sorunu, Uludağ Ünı̇versı̇tesı̇ İlâhı̇yat Fakültesı̇ Dergı̇sı̇ 16/1, 193-210.
• Fay, B. (2001) Çağdaş Sosyal Bilimler Felsefesi: Çok Kültürlü Bir Yaklaşım, Çev. İsmail Türkmen, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Greisch, J. (1999). Wittgenstein’da Din Felsefesi, Çev. Zeki Özcan, Bursa: Asa Kitabevi.
• Heiddeger, M. (1982). On the Way to Language, tr. Peter D. Hertz, Harper&SanFrancisco.
• Kılıç, S. (2010). Kur’an ve Hadislerde Temsilî Anlatım Örnekleri, İslami İlimler Dergisi 5/1 bahar.
• King, R. (2001). Tanrı'nın Anlamı, Çev. Temel Yeşilyurt, İstanbul: İnsan Yayınları.
• Kocabaş, Ş. (1984). İfadelerin Gramatik Ayrımı, İstanbul: Ekin Yayınları.
• Koç, T, (1998). Din Dili, 2. Baskı, İstanbul: İz Yayıncılık.
• Özcan, Z. (2000). Teolojik Hermenötik, 2. Baskı, İstanbul: Alfa Yayınları.
• Phillips, Dewi Z. (1993). Wittgenstein And Religion. Londra: Macmillan Press.
• Rorty, R. (1995). Olumsallık, İroni ve Dayanışma, Çev. M. Küçük- A. Türker, Ayrıntı Yayınları.
• Rossi, J. (2001). Analitik Felsefe, Çev. Atakan Altınörs, İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Stern, David, G. (2002). Wittgenstein Felsefesinin Ulaşılabilirliği, Çev. Aysun Babacan, Cogito, 33. Sayı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Süphandağı İ. (2013). Batı Ve Doğu İslam Anlatı Geleneği Farkı Temsili Dil İle Hikaye Örneği, İslami İlimler Dergisi yıl: 8 cilt :8 sayı 1, bahar.
• Tillich, P. (2000). Din Felsefesi, Çev. Zeki Özcan, İstanbul: Alfa Yayınları.
• Weischedel, W. (2001). Felsefenin Arka Merdiveni. Çev. Sedat Umran. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Wittgeistein, L. (1997). Estetik, Ruhbilim, Dinsel İnançlar Üzerine Söyleşiler, Derleyen: Cyril Baret, Çev: A.Baki Güçlü, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Wittgenstein, L. (2003), Tractatus Logico-Philosophicus, Çeviren: Oruç Aruoba, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Wittgenstein, L. (1998). Felsefî Soruşturmalar, Çev. Deniz Kanıt, Küyerel Yayınları.
• Wittgenstein; L. (1965). The Blue and Brown Books, Harper Torchbooks, New York.
• Yaran, Cafer. S. (2000). Günümüz Din Felsefesinde Tanrı İnancının Akliliği, Samsun: Etüt Yayınları.