Beğeni İfade Etmeyen Beğeni Sözcük Birimleri

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 6, 1 - 13, 15.06.2023

Serdar Karaoğlu

https://doi.org/10.48147/dada.1298707

Öz

Birey karşılaştığı olay ve durumlara yönelik şefkat, beğeni, beğenmeme vb. tutumunu çeşitli biçimlerde yansıtır. Konuşucu ve dinleyici arasındaki yaş, cinsiyet, statü gibi sosyokültürel etkenler bireyin tutumunu sergilemesinde belirleyici unsurlardır. Bu yönüyle beğeni ve beğenmeme nezaket stratejileri ile ilişkilendirilebilir. Beğeni ve beğenmeme konuşucu tarafından doğrudan dile getirilebileceği gibi, dinleyicinin yüzünü dikkate alarak kaçınmalı bir söyleyişle de ifade edilebilir. Beğeni anlam birimi taşıyan aferin, bravo, güzel, harika, iyi ve maşallah sözcük birimlerine nezaket gereği beğenmeme anlamı da yüklenebilir. Bu çalışmada asıl olarak beğeni bildiren fakat kullanıldığı bağlama göre beğenmeme işaretleyebilen bu sözcük birimleri ele alınacaktır. Bu sözcük birimlerinin Türkçe sözlüklerdeki durumu dikkate sunulacak, beğeni anlam birimciğine sahip beğenmeme ifade eden bu sözcük birimlerinin nezaket ile ilişkili olarak söz içi karşıtlık oluşturabilecekleri belirtilecektir.

Anahtar Kelimeler

Kültür, dil, ironi, nezaket, söz içi karşıtlık, sözlük

Kaynakça

• Brown, P. and Levinson, S. C. (1987). Politeness: Some Universals in Language Usage, Cambridge: Cambridge University Press.
• Burgers, C., van Mulken, M., & Schellens, P., J., (2011). Finding Irony: An Introduction of the Verbal Irony Procedure (VIP). Metaphor and Symbol, 26:3, 186-205.
• Dinar, T. (2017). Söz İçi Karşıt Anlamlılık (Terim-Kapsam ve Sınırlılıklar). III. Uluslararası Sözlükbilimi Sempozyumu Bildiri Kitabı, Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Yayınları, 874-884.
• Dinar, T. (2018). Türkiye Türkçesinde Söz İçi Karşıtlık, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Güncel Türkçe Sözlük, https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi, 13.05.2023)
• İmer, K., Kocaman, A., Sumru Özsoy, A. (2011). Dilbilim Sözlüğü. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Karaağaç, G. (2013). Anlam (Anlam Bilimi ve İletişim), İstanbul: Kesit Yayınları.
• Kubbealtı Lugatı, http://lugatim.com/ (Erişim Tarihi, 13.05.2023)
• Leech, G. N. (1983). Principles of Pragmatics. London and New York: Longman.
• Neshkovska, S. (2015). Stylistic Signals of Verbal Irony. International Journal of Language and Linguistics, 2(2), 1-8.
• Stern, G. (1931). Meaning and Change of Meaning, Bloomington: Indiana University Press.
• Tuğluk, A. (2017). İroni Nedir?. İdil Dergisi, 6 (29), 441-467.