Doğruluk İlkesi Bağlamında A. J. Ayer'in Anlam Arayışı

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 8, 94 - 105, 15.06.2024

Oğuz Kısa

https://doi.org/10.48147/dada.1485568

Öz

20. yy.’ın başlarından itibaren çözümlemeci bakış yöntemi gelişmeye başlamış ve felsefik arayışlar, tartışmalar daha çok mantık-dil ilişkisi, kavram ve yargıların derin yapıdaki anlamları üzerine yoğunlaşmıştır. Bunun sonucunda ‘doğruluk’ arayışı bir ölçüt olarak modern felsefenin uzlaşılmaz bir konusu haline gelmiştir.
Bu yeni dil merkezli felsefik yaklaşımı savunanların başında gelen isimlerden biri de deneysel ve çözümlemeci dil felsefesini benimseyen ve felsefede önemli merkezlerden biri olarak bilinen Viyana Çevresi ile yakın ilişki içerisindeki A. J. Ayer’dir.
Önermelerin doğruluğunu mantık, matematik ve deneysel bilimler çerçevesinde açıklama yoluna giden Ayer, mantıkçı pozitivizmin doğrulanabilirlik anlayışını kendince yeniden şekillendirmiştir. Bunu yaparken de metafizik ve değerler alanını felsefik açıklamaların dışında bırakmıştır.
Bu çalışmada, A. J. Ayer’in anlam anlayışı ve doğrulama ilkesi perspektifi “Dil, Doğruluk ve Mantık” kitabındaki çıkarımları üzerinden ve konuyla ilgili diğer bilimsel çalışmaları üzerinden ele alınmıştır. Bu bağlamda Ayer’in doğrulama ilkesi ile ilgili görüşleri mantık ve mantık ilkeleri doğrultusunda tartışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

dil, anlam, anlambilim, A. J. Ayer, doğrulama

Teşekkür

Dergi yönetimine teşekkür ederim. İyi çalışmalar dilerim.

Kaynakça

• Avcı, S. S. (2019). Çözümlemeci Felsefede Doğruluk Ölçütü Sorunu: Alfred Jules Ayer, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ayer, A. J. (çev. Hacıkadiroğlu, V.), (1998). Dil, Doğruluk ve Mantık, İstanbul: Metis Yayınları.
• Ayer, A. J. (çev. Demir, E.), (2021). Felsefede Devrim (Analitik Felsefenin Doğuşu), Ankara: Fol Yayınevi.
• Cassirer, E. (çev. Doğan, Ö.), (2007). Kant’ın Yaşamı ve Öğretisi, İstanbul: İnkılap Kitapevi.
• Gündoğan, A. O. (2000). Dil ve Dil-Anlam İlişkisi. Atatürk Üniversitesi KKEF Dergisi, 4, 47-58.
• Hume, D. (çev. Aruoba, O.), (2014). İnsanın Anlama Yetisi Üzerine Bir Soruşturma, Ankara: Biblos Yayınevi
• Naur, P. (2011). Critique of A. J. Ayer: The Problem of Knowledge, Denmark: Begoniavej 20, DK 2820 Gentofte.
• Ögcem, E. (2016). Olgucu Yaklaşımlar Perspektifinde Din Dili (Alfred Jules Ayer Örneği). İslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi (İMAD), 2(1), 1-31.
• Sacıhan, D. (2022). Dil, Düşünce ve Anlam Arasındaki İlişkinin 18. Yüzyıl Empirist Filozofları Açısından İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Aydın, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Şulul, C. (2003). Metafiziğin Tarihsel Evrimi. HRÜ. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 11(11), 57-69.
• Wıttgensteın, L. (Aruoba, O.), (2006). Tractatus Logico-Philosophicus, İstanbul: Metis Yayınları.