Kültür endüstrisinde astroloji: Gazete sütunlarından çevrimiçi platformlara

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 2, 282 - 298, 20.10.2023

Mehmet Ferhat Sönmez

Öz

Tarihi antik dönemlere kadar uzanan astroloji, insanoğlunun geleceği tahmin etme merakını gidermek amacıyla gök cisimlerini incelemesi ve yıldızların hareketlerini takip etmesiyle ortaya çıkmıştır. Bilimsel dayanağı olmadığı için çeşitli eleştirilere uğrasa da insanlar için hobi ya da rehberlik etme özelliği olan bir kültür öğesi olarak toplumların ilgisini çekmektedir.
Astroloji; küresel salgınlar, ekonomik belirsizlikler, öngörülemeyen felaketler ve savaş riskleri gibi nedenlerle oldukça popüler hale gelmiştir. Özellikle sosyal medya platformlarında astroloji konulu içeriklerin ve sayfaların sayısındaki artış dikkat çekmektedir. Çünkü sosyal medya, kültürel öğeleri evrensel ölçekte dolaşıma sokarak kitlelerin beğenisine sunmaktadır. Bu ise, kültürel öğelerin kapitalist tüketim için potansiyel bir ürün olmasına zemin hazırlamakta; her türlü kültür öğesinin birer pazarlama ve tüketim nesnesine dönüşmesinin önünü açmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kültür endüstrisi, astroloji, sosyal medya, YouTube

Astrology in the culture industry: From newspaper columns to online platforms

Öz

Dating back to ancient times, astrology emerged when human beings studied the celestial bodies and followed the movements of the stars in order to satisfy their curiosity to predict the future. Astrology has no scientific basis and is therefore subject to various criticisms. However, it is a hobby or a guide for people. Therefore, it attracts the attention of societies as a cultural element.
Astrology has become very popular due to global pandemics, economic uncertainties, unpredictable disasters and war risks. The increase in the number of astrology-related content and pages on social media platforms is particularly noteworthy. Because social media circulates cultural elements on a universal scale and offers them to the masses. This paves the way for cultural elements to become a potential product for capitalist consumption.

Anahtar Kelimeler

Culture ındusrty, astrology, social media.

Kaynakça

• Adorno, T. W. (1974). The stars down to earth: the Los Angeles Times astrology column. Telos: critical theory of the contemporary, (19), 13-90. DOI: 10.3817/0374019013.
• Adorno, T. (2005). Kültür endüstrisini yeniden düşünürken. (Çev. B.O. Doğan). Cogito (36), Yapı Kredi Yayınları, 76-83.
• Adorno, T. W. (2007). Kültür endüstrisi kültür yönetimi. (Çev. N. Ülner vd.). İletişim Yayınları.
• Adorno, T. W. & Horkheimer, M. (2014). Aydınlanmanın diyalektiği. (Çev. N. Ülner & E. Ö. Karadoğan). Kabalcı Yayıncılık.
• Aydın, M. "Fal", TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/fal#1 (07.10.2023).
• Allum, N. (2011). What makes some people think astrology is scientific?. Science communication, 33(3), 341-366.
• Barker, C. (2004). The sage dictionary of cultural studies. SAGE Publications.
• Baş, H. (2020). Sanal alemde fal patlaması, Milliyet Gazetesi 6 Eylül (https://www.milliyet.com.tr/yazarlar/hanife-bas/sanal-alemde-fal-patlamasi-6299102)
• Behrens, R. (2011). Adorno sözlüğü. (Çev. M. Tüze). Versus.
• Burchardt, T. (1999). Astroloji ve simya. (Çev. M. Temelli). Verka Yayınları.
• Castells, M. (2008). Enformasyon çağı: ağ toplumunun yükselişi. (Çev. E. Kılıç). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Crow, W. B. (2002). Büyünün cadılığın ve okültizmin tarihi. (Çev. Fulya Yavuz). Dharma.
• Dellaloğlu, F.B. (2003). Bir giriş: adorno yüz yaşında. Cogito (36), 13-37.
• Doko, E. (2021). Modern bilim açısından astroloji ve burçlar. M. Bulgen, & E. Doko içinde, Güncel Kelam Tartışmaları - II (s. 411-428). Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
• Emiroğlu, K. & Aydın, S. (2003). Antropoloji sözlüğü. Bilim ve Sanat Yayınları.
• Güngör, İ. (2005). Popüler kültür ürünü olarak fal. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, (21), 169-202.
• Hall, S. & Jacques, M. (1995). Yeni zamanlar-1990’larda politikanın değişen çehresi. (Çev. A. Yılmaz). Ayrıntı Yayınları.
• Hançerlioğlu, O. (2000). Dünya inançları sözlüğü. Remzi Kitabevi.
• Kökdemir, D. (2012). Üniversite eğitimi ve eleştirel düşünme. PiVOLKA, 21(7), 16-19.
• Köse, A., & Ayten, A. (2009). Bâtıl inanç ve davranışlar üzerine psikososyolojik bir analiz. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 9(2), 45-90.
• Kırca, S. (2004). Medya ürünlerinin küresel yayılımı, yerelleştirilmesi: ulusaşırı kimliklerin yaratılması. Doğu batı(15), 173-186.
• Kulak, Ö. (2017). Theodor Adorno: kültür endüstrisinin kıskacında kültür. İthaki Yayınları.
• Lister, M., Dovey, J., Giddings, S., Grant, I., & Kelly, K. (2009). New media: a critical introduction. New York: Taylor & Francis Group.
• Pannekoek, A. (1989). A History of astronomy. Dover Publications.
• Perrin. R. D. (2009). deviant beliefs / cognitive deviance. G. Ritzer içinde, Blackwell encyclopedia of sociology (s. 1140-1142). Blackwell Publishing.
• Pınarbaşı, G. (2021). New age uygulamalarının/inançlarının bir yansıması olarak astroloji ve facebook’da kullanımının betimsel analizi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 18(39), 126-174, DOI: 10.26466/opus.834298.
• Prandi, C. (2009). Belief. G. Ritzer içinde, The blackwell encycolpedia of sociology (s. 258-262). Blackwell Publishing.
• Rigel, N., & Dursun, O. (2015). Kültür endüstrisinin sahte rasyonalitesi: yıldız falları. Global media Journal, 5(10), 227-270.
• Taylan, H. H., & Arklan, Ü. (2008). Medya ve kültür: kültürün medya aracılığıyla küreselleşmesi. Afyon kocatepe üniversitesi sosyal bilimler dergisi, 10(1), 85-97.
• URL-1. https://www.ibisworld.com/united-states/market-research-reports/psychic-services-industry/ (Erişim Tarihi: 08 Ekim 23).
• URL-2: https://www.etimolojiturkce.com/arama/astroloji (Erişim Tarihi: 06 Ekim 23).
• URL-3: https://tr.euronews.com/2022/07/05/savas-nedeniyle-rusya-ve-ukraynada-astrolojiye-ragbet-artti (Erişim Tarihi: 10 Ekim 23).
• URL-4: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-56156152 Erişim Tarihi: 07 Ekim 23). https://www.statista.com/ (Erişim Tarihi: 10 Ekim 23).
• URL-5: https://www.youtube.com/@astrolojitelevizyonu (Erişim Tarihi: 10 Eylül 23).
• URL-6: https://astrolojiokulu.com/tr/online-egitim/ (Erişim Tarihi: 13 Eylül 23).
• URL-7:https://www.indyturk.com/node/114006/haber/t%C3%BCrk-astrolojisi-d%C3%BCnyada-ekol-olmak-%C3%BCzere-sevgilisi-i%C3%A7in-astrolo%C4%9Fa-giden-de-var-i%C5%9F (Erişim Tarihi: 02.10.2023).
• Uyar, T. (2016). Astroloji sözdebilimi ve toplum için yarattığı tehditler üzerine bir tartışma. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 6(1), 50-60.
• Zeldin, T. (1998). İnsanlığın mahrem tarihi. (Çev. E. Özsayar). Ayrıntı Yayınları.