Eliade’nin Kutsallık Kavramı Bağlamında Sümerler

Yıl 2023, Cilt: 34 Sayı: 1, 243 - 255, 24.07.2023

Yeşim Dilek

https://doi.org/10.26650/di.2023.34.1.1182929

Öz

Antikçağ düşünce, dini, sosyal ve kültürel yapısını oluşturan en önemli olgulardan biri ab-origina olarak adlandırılan her şeyin prototipinin geçmişte olduğu, her şeyi geçmişte olduğu gibi yapma yapılan her şeyin geçmişte yapıldığı için yapılması gibi kavramları içine alan bu olgu antikçağ insanını farklılığa ve değişime karşı duran bir toplum yaratmaya itmiştir. Eliade’nin vurguladığı gibi, hakikat ancak uygulama veya katılımla kazanılabilir çünkü bir nesne veya faaliyet ancak bir arketipi taklit ettiğinde veya kopyaladığında hakiki hale gelir. Efsanevi bir başlangıç zamanında ilahi eylem tarafından yaratılan modellerin kopyalanması, mitolojik temelli bir dünyada insan davranışı için esastır ve bu genellikle “in illo tempore” veya “ab origina” ifadeleriyle belirtilir. Antik Mezopotamya’da parlak bir kültür yaratan Sümerler, ab-origina’yı deneyimlemiş ve kutsallığın bir halk üzerinde tezahür ettiği eşsiz ve kişileştirilmiş bir halktır. Bu çalışmanın amacı, Sümerler olarak adlandırılan bir toplumun kutsallığını Eliade’in algısı açısından yorumlamaktır.

Anahtar Kelimeler

Antik Din, Ab-origina, Kutsal Halk, Sümerler, Rituals

Sumerians in Light of Eliade’s Concept of Sacredness

Öz

One of the most important phenomena that constituted the thought, religion, social, and cultural structure of antiquity was ab-origina, which includes concepts such as the prototype of everything being in the past, doing everything as it was done in the past, and doing everything because it was done in the past, and this phenomenon pushed the people of antiquity to create a society that stood against difference and change. As Eliade emphasizes, that truth can only be gained by practice or involvement because an object or activity only becomes genuine when it imitates or replicates an archetype. The replication of models created by divine action at a legendary beginning time is essential to human behavior in a mythologically-based world, and this is commonly denoted by the phrases “in illo tempore” or “ab origina.” Sumerians, who created a brilliant culture in ancient Mesopotamia, were unique and personified people who experienced ab-origina and manifested divinity in their people. The aim of this study is to interpret the sacredness Sumerian society in terms of Eliade’s perception.

Anahtar Kelimeler

Ancient Religion, Ab-origina, Sacred People, Sumerians, Rituals

Kaynakça

• Barth, C. (2013). “In illo tempore, at the center of the world: Mircea Eliade and religious studies’ concepts of sacred time and space”. Historical Social Research, 38(3), 59-75. google scholar
• Beaulieu, P. A. (2007). Mesopotamia: Ancient Religions. edited by Sarah Iles Johnston. London: The Belknap Press of Harvard University Press. google scholar
• Bottero, J. (2012). Mezopotamya: Yazı Akıl Tanrılar. Ankara: Dost Kitabevi. google scholar
• Cranz, I. (2012). Impurity and Ritual in the Priestly Source and Assyro-Babylonian Incantations. (Doktora Tezi), Johns Hopkins University, Baltimore: Maryland. google scholar
• Demirci, K. (2013). Eski Mezopotamya Dinlerine Giriş Tanrılar, Ritüel, Tapınak. İstanbul: Ayışığı Kitapları. google scholar
• Eliade, M. (2002). Babil Simyası ve Kozmolojisi. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. google scholar
• Eliade, M. (2005). The myth of the eternal return: Cosmos and history. Paris: Princeton University Press. google scholar
• Eliade, M. (2014). Dinler Tarihine Giriş. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. google scholar
• Eliade, M. (2017). Kutsal ve Kutsal Dışı. İstanbul: Alfa Mitoloji Yayınevi. google scholar
• Hooke, S. H. (1993). Ortadoğu Mitolojisi. Ankara: İmge Kitabevi. google scholar
• Köktürk, M. (2014). Kültür ve Sembol Bir Cassirer İncelemesi. Ankara: Aktif Düşünce Yayınları. google scholar
• Kramer, S. N. (2001). Sumer Mitolojisi. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. google scholar
• Kramer, S. N. (2002). Sümerler. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. google scholar
• Nakamura, C. (2004). “Dedicating Magic: Neo-Assyrian Apotropaic Figurines and the Protection of Assur”, World Archaeology Vol. 36(1): The Object of Dedication. Taylor & Francis, Ltd, 11-25. google scholar
• Nijhowne, J. D. (1979). Politics, Religion and Cylinder Seals: A study of Mezopotamian Symbolism in the Second Millenium B.C. (Doktora Tezi). Anthropology in the Graduate School of the State University, USA. google scholar
• Oppenheim, A. L. (1944). “The Mesopotamian Temple”, The Biblical Archaeologist, The American Schools of Oriental Research. Vol. 7, No. 3. 54-63. google scholar
• Oppenheim, A. L. Ancient Mesopotamia- Portrait of Dead Civilization. London: The University of Chicago Press. google scholar
• Pritchard, J. B. (1969). Ancient Near Eastern Texts Relating to the Old Testament, 3rd ed. with supplement, Princeton. google scholar
• Rosenberg, D. (2003). Dunya Mitolojisi Buyuk Destan ve Soylenceler Antolojisi, 3. Baskı. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları. google scholar
• Schimmel, A. (1999). Dinler Tarihine Giriş. İstanbul: Kırkambar Yayınları. google scholar
• Turgut, M. (2018). Hitit Dini Ritüellerinde Kullanılan Objeler. (Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya. google scholar