الآثار النفسية والاجتماعية لسوء المعاملة على الأطفال وتقييم العلاقة بين هذه الآثار مع استخدام المواد.

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 39 - 53, 26.12.2021

Resul Duran , Ceylan Duran

https://doi.org/10.31457/dased.942401

Öz

يُعرَّف مفهوم الطفل قانونًا بأنه الفترة حتى مرحلة البلوغ والنمو على أنها الفترة بين الرضاعة والمراهقة. إساءة معاملة الأطفال هي السلوكيات التي يرتكبها البالغون ، سواء عن قصد أو عن غير قصد ، والتي تعرض صحة الأطفال ونموهم للخطر. نتيجة سوء المعاملة ، يعاني الأطفال من درجات مختلفة من المشاكل النفسية والاجتماعية ، ونتيجة لهذه المشاكل ، قد يميلون إلى تعاطي المخدرات. تم تناول المشكلات النفسية والاجتماعية التي يعاني منها الأطفال المعرضون لسوء المعاملة في هذه الدراسة وتم فحص العلاقة بين هذه المشاكل وتعاطي المخدرات. الهدف من الدراسة هو فحص الآثار النفسية والاجتماعية لسوء المعاملة على الأطفال والكشف عن العلاقة بين هذه الآثار وتعاطي المخدرات. طريقة هذه الدراسة هي مراجعة الأدبيات التي تغطي المشاكل التي يعاني منها الأطفال الذين تعرضوا لسوء المعاملة والعلاقة بين هذه المشاكل وتعاطي المخدرات. نتيجة للدراسة تبين أن الأطفال المعتدى عليهم يعانون من مشاكل نفسية واجتماعية مختلفة وهذه المشاكل مرتبطة بتعاطي المخدرات. يعود سبب تعاطي الأطفال للمواد المخدرة عمومًا إلى التخفيف من آثار المشاكل النفسية والاجتماعية التي تحدث بعد التعاطي. إن تقييم الآثار النفسية والاجتماعية لسوء المعاملة على الطفل وعلاقته بتعاطي المخدرات سيقدم مساهمات مهمة في الأدبيات.

Anahtar Kelimeler

أساءةالأطفال, مشاكل نفسية واجتماعية, استعمال مواد

THE PSYCHO-SOCIAL EFFECTS OF ABUSE ON THE CHILD AND THE EVALUATION OF THE RELATIONSHIP WITH CHILD ABUSE AND SUBSTANCE

Öz

Child abuse jeopardizes the health and development of children. As a result of abuse, children experience various degrees of psychological and social problems, and as a result of these problems, they may turn to substance use. In this study, the psychological and social problems experienced by children exposed to abuse were discussed and the relationship between abuse and substance use was examined. The aim of the study is to examine the psychological and social effects of abuse on the child and to reveal the relationship between abuse and substance use. The method of this study is a literature review covering the problems experienced by abused children and the studies dealing with the relationship between these problems and substance use. As a result, when the studies are examined, various psychological and social problems such as experiencing familial problems, depression, self-harm, delinquency, exposure to crime, sleep problems, cognitive decline, regression in motor skills, academic failure, and post-traumatic stress disorder symptoms it has been determined that there is a relationship between abuse and substance use. The reason for children's substance use is to alleviate the effects of psycho-social problems that occur after abuse. It is thought that the psycho-social effects of abuse on children and the evaluation of its relationship with substance use will make significant contributions to the literature.

Anahtar Kelimeler

Child abuse, psycho-social problems, substance use

İSTİSMARIN ÇOCUK ÜZERİNDEKİ PSİKO-SOSYAL ETKİLERİ VE ÇOCUK İSTİSMARI İLE MADDE KULLANMA İLİŞKİSİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz

Çocuk istismarı, çocukların sağlığını ve gelişimini tehlikeye sokmaktadır. İstismar sonucu çocuklar çeşitli derecelerde psikolojik ve sosyal sorunlar yaşamakta ve bu sorunların sonucunda madde kullanmaya yönelebilmektedir. Bu çalışma ile istismara maruz kalan çocukların yaşadığı psikolojik, sosyal sorunlar ele alınmış ve istismar ile madde kullanımı ilişkisi incelenmiştir. Çalışmanın amacı istismarın çocuk üzerindeki etkileri olan psikolojik ve sosyal etkilerin incelenmesi ve istismar ile madde kullanımı arasındaki ilişkinin ortaya çıkarılmasıdır. Bu çalışmanın yöntemi, istismara maruz kalan çocukların yaşadığı sorunlar ve bu sorunlar ile madde kullanımı arasındaki ilişkiyi ele alan çalışmaları kapsayan literatür taramasıdır. Sonuç olarak, yapılan çalışmalar incelendiğinde istismara maruz kalan çocukların ailevi sorunlar yaşama, depresyon, kendine zarar verme, suça sürüklenme, suça maruz kalma, uyku problemleri, bilişsel gerileme, motor becerilerinde gerileme, akademik başarısızlık, travma sonrası stres bozukluğu belirtileri gibi çeşitli psikolojik ve sosyal sorunlar yaşadığı ve istismar ile madde kullanma arasında ilişkinin olduğu belirlenmiştir. Çocukların madde kullanımının nedeni genel olarak istismar sonrası ortaya çıkan psiko-sosyal sorunların etkisini yatıştırmak olarak ön plana çıkmaktadır. İstismarın çocuk üzerindeki psiko-sosyal etkileri ve madde kullanma ile ilişkisinin değerlendirilmesinin alanyazına önemli katkılar sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk istismarı, psiko-sosyal sorunlar, madde kullanımı

Kaynakça

• Acehan, S., Bilen, A., Ay, M.O., Gülen, M., Avcı, A. ve İçme, F. (2013). Çocuk İstismarı ve İhmalinin Değerlendirilmesi. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi. 22(4), 591-614
• Aktaş, F. (2019). Madde Kullanım Geçmişi Olan Erkeklerde Emosyonel Şemalar ve Bilişsel Duygu Düzenleme Stratejilerinin Çocukluk Çağı Travmaları İle İlişkisi: Bir Kontrollü Çalışma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Işık Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Klinik Psikoloji Anabilim Dalı, İstanbul.
• Barahmand, U., Khazaee, A. and Hashjin, G.S. (2016). Emotion Dysregulation Mediates Between Childhood Emotional Abuse and Motives for Substance Use. Archives of Psychiatric Nursing. 30(6), 1-7.
• Başbakanlık Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu (2010). Türkiye’de Çocuk İstismarı ve Aile İçi Şiddet Araştırması. Erişim Adresi https://www.unicef.org/turkey/raporlar/türkiyede-çocuk-istismari-ve-aile-içi-şiddet-araştirmasi-özet-raporu-2010Erişim Tarihi 29.04.2020
• Baygal, A. (2016). Alkol ve Uyuşturucu Madde Bağımlılığı. N. Adak (Ed.). Sosyal Problemler Sosyolojisi: Dünyadan ve Türkiye’den Örnekler içinde (249-285. ss.). (2. Baskı). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Bee H. and Boyd D. (2009). Çocuk Gelişim Psikolojisi. (Çev. O. Gündüz). İstanbul: Kaknüs Yayınları. (Orijinal Yayın Tarihi 2007)
• Bostancı, N., Albayrak, B., Bakoğlu, İ. ve Çoban, Ş. (2006). Üniversite Öğrencilerinde Çocukluk Çağı Travmalarının Depresif Belirtileri Üzerine Etkisi. New/Yeni Symposium Journal. 44(2), 100-106.
• Çakıcı, M. (2002). Çocuk İstismarının Madde Kullanımına Etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul
• Çalışkan, M. (2018). Madde Bağımlılığının Biyo-Psiko-Sosyal ve Hukuksal Analizi. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2020). 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı 100. Yıl Özel Çocuk Bülteni. Erişim Adresi https://www.ailevecalisma.gov.tr/media/44228/23nisan-cocuk-bulteni.pdfErişim Tarihi 08.09.2020
• DSÖ (2006). Çocuklara Kötü Muamelenin Önlenmesi: Bu Konuda Harekete Geçilmesine ve Kanıt Toplanmasına Yönelik Bir Kılavuz. Erişim Adresi https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/43499/9241594365_tur.pdf?sequence=21&isAllowed=yErişim Tarihi 03.05.2020
• Duran, R. (2019). Gençlerin Madde Kullanma Nedenleri Ve Alınması Gereken Tedbirler: Gümüşhane Üniversitesi Örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Hizmet Yönetimi Ana Bilim Dalı. Gümüşhane.
• Evren, C. ve Ögel, K. (2003). Alkol/Madde Bağımlılarında Dissosiyatif Belirtiler ve Çocukluk Çağı Travması, Depresyon, Anksiyete ve Alkol/Madde Kullanımı İle İlişkisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 4, 30-37.
• Evren, C., Ögel, K., Tamar, D. ve Çakmak, D. (2001). Uçucu Madde Kullanıcılarının Özellikleri. Bağımlılık dergisi. 2(2), 57-60.
• Gövebakan, R. ve Duyan, V. (2015). Madde Bağımlılığı ve Aile. İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
• İrevül, G. (2017). Genç Yetişkinlerde Çocukluk Çağı İstismarına Bağlı Madde Kullanımı. ABMYO Dergisi. 46, 47-59.
• Kabukçu Başay, B., Başay, Ö., Bildik, T., Özbaran, B., Kandulu Olcay, R., Öztürk, Ö., Somer, O., Tamar, M., Aydın, C. (2007). Türk Örnekleminde Lise Öğrencilerinde Kendine Zarar Verme Davranışının Doğası, İşlevleri ve İlişkili Risk Faktörleri. Türk Nöropsikiyatri Derneği. Arch Neuropsychiatr. 1-9.
• Kara, B., Biçer, Ü. ve Gökalp, A.S. (2004). Çocuk İstismarı. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi. 47, 140-151.
• Kart, A. ve Türkçapar, H. (2019). The Effects Of Childhood Emotional Abuse On Aggressive Obsessions Among Patients With Obsessive Compulsive Disorder May Be Mediated By Symptoms Of Depression And Anxiety. Psychiatry and Clinical Psychopharmacology. 29(4). 411-417.
• Kayış, H. (2019). Madde Kullanım Bozukluğu Olan Ergenler Ve Madde Kullanım Bozukluğu Olan Ergenlerin Sağlıklı Kardeşlerinin Çocukluk Çağı Travması, Psikolojik Dayanıklılık Ve Beyin Görüntüleme Açısından Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Tıpta Uzmanlık Tezi). Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi. İzmir
• Kolay Akfert, S., Çakıcı, E. ve Çakıcı, M. (2009). Üniversite Öğrencilerinde Sigara-Alkol Kullanımı ve Aile Sorunları İle İlişkisi. Anatolian Journal of Psychiatry. 10, 40-47.
• McDermott, M.J., Tull, M.T., Gratz, K.L., Daughters, S.B. and Lejuez, C.W. (2010). The Role of Anxiety Sensitivity and Difficulties in Emotion Regulation in Posttraumatic Stress Disorder among Crack/Cocaine Dependent Patients in Residential Substance Abuse Treatment. J Anxiety Disord. 23(5), 591–599.
• Ovalı, İ.E. (2013). Madde Kullanım Bozukluğu, Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu ya da Her İki Bozukluğa Birden Sahip Olan Ergenlerde Madde Kullanım Özellikleri, Çocukluk Çağı Travmaları ve Algılanan Sosyal Desteğin Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Tıpta Uzmanlık Tezi). Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Psikiyatri Kliniği. Psikiyatri Kliniği. İstanbul
• Ögel K. ve Aksoy A. (2006). Kendine Zarar Verme Davranışı Raporu. İstanbul: Yeniden Yayın.
• Ögel, K. (2002). Türkiye’de Madde Bağımlılığı. (2. Baskı). İstanbul: IQ Kültür Sanat Yayıncılık.
• Ögel, K. (2010). Madde Kullanımı ve Bağımlılığın Nedenleri. K. Ögel (Ed.). Sigara, Alkol Ve Madde Kullanım Bozuklukları: Tanı, Tedavi ve Önleme içinde (3-16. ss.). İstanbul: Yeniden Yayınları.
• Öztürk, A. ve Akbaba, A. (2013). Ahlak Gelişimi. İ. Yıldırım (Ed.), Eğitim Psikolojisi içinde (121-142. ss.). (3. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Özyurt, C. (2019). Çocukluk Sosyolojisi. K. Canatan ve E. Yıldırım (Ed.), Aile Sosyolojisi içinde (155-181. ss.). (8. Baskı). İstanbul: Açılım Kitap.
• Taner, Y. ve Gökler, B. (2004). Çocuk İstismarı ve İhmali: Psikiyatrik Yönleri. Hacettepe Tıp Dergisi, 35, 82-86.
• Taylan, H.H. (2018). Madde Bağımlılığı Sürecinde Ailenin Rolü. Y. Genç (Ed.), Madde bağımlılığı ve aile içinde (12-30. ss.) Ankara: Akademisyen Kitabevi.
• Tıraşçı, Y. ve Gören, S. (2007). Çocuk İstismarı ve İhmali. Dicle Tıp Dergisi. 34(1), 70-74.
• Tucci, A.,M., Correa, F., Lucia, M. and Formigoni, S., (2010). Childhood Trauma in Substance Use Disorder and Depression: An Analysis by Gender Among a Brazilian Cnilical Sample. Child Abuse and Neglet. 34, 95-104.
• Turhan, E., Sangün, Ö. ve İnandı, T. (2006). Birinci Basamakta Çocuk İstismarı ve Önlenmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi. 15(9), 153-157.
• Türkiye Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi (TUBİM). (2018). 2018-2023 Uyuşturucu ile Mücadele Ulusal Strateji Belgesi ve Eylem Planı. Ankara. Erişim Adresi http://www.narkotik.pol.tr/ulusalyayinlar Erişim Tarihi 01.05.2020
• Türkiye Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi (TUBİM). (2007). EMCDDA 2007 Yıllık Raporu. Ankara. Erişim Adresi http://www.narkotik.pol.tr/ulusalyayinlar Erişim Tarihi 01.05.2020
• Türkiye Uyuşturucu ve Uyuşturucu Bağımlılığı İzleme Merkezi (TUBİM). (2012). EMCDDA 2012 Ulusal Raporu. Ankara. Erişim Adresi http://www.narkotik.pol.tr/ulusalyayinlar Erişim Tarihi 01.05.2020
• Webb, N. B. (2017). Çocuklarla Sosyal Hizmet Uygulaması. (Çev. Ed. E. Erbay). Ankara: Nika Yayınevi. (Orijinal Yayın Tarihi, 2011)
• World Health Organization. (2020). Health Topics, Substance Abuse. Erişim Adresi https://www.who.int/topics/substance_abuse/en/ Erişim Tarihi 09.05.2020
• Yazıcı, E. (2019). Çocuk Koruma ve Sosyal Hizmet. Ankara: Nika Yayınevi.
• Yüce, H.B. (2019). Lise Öğrencilerinin Alkol ve Madde Kullanım Özellikleri, Alkol ve Madde Kullanımını Arttıran Risk Faktörleri İle Bunlara Yönelik Uygulanabilecek Önleme Programlarının Belirlenmesi. (Yayımlanmamış Tıpta Uzmanlık Tezi). Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp Anabilim Dalı. İstanbul
• Zastrow, C. (2018). Sosyal Hizmete Giriş. (Çev. Ed. D.B. Çiftçi). (5. Baskı). Ankara: Nika Yayınevi. (Orijinal Yayın Tarihi 2010)
• Zeybekoğlu, Ö. (2016). Sosyal Problem Boyutuyla Aile. N. Adak (Ed.), Sosyal Problemler Sosyolojisi: Dünyadan ve Türkiye’den Örnekler içinde (35-65. ss.). (2. Baskı). Ankara: Siyasal Kitabevi.