Development of the Prayer Scale: Validity and Reliability Study

Yıl 2014, Cilt: 12 Sayı: 28, 193 - 219, 01.12.2014

Erkan Yaman Yunus Emre Temiz

Öz

Anahtar Kelimeler

Prayer, Prayer scale, Adult, Validity, Reliability

Dua Ölçeği'nin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Öz

Bu araştırmanın amacı, bireyleri duaya iten güdüleri ve duanın bireyler üzerindeki etkilerini gösteren bir ölçme aracı geliştirmektir. Ölçeğin geçerlik ve güvenirlik çalışmaları 176'sı erkek, 239'u bayan ve yaş ortalaması 30 olan toplam 415 yetişkinin (genç yetişkin) katılımı ile gerçekleştirilmiştir. Ölçek geliştirme çalışmasında açımlayıcı faktör analizi kullanılmış, madde ayırt edicilikleri belirlenmiştir. Çalışma sonunda toplam varyansın % 54.22'sini açıklayan 23 maddeden oluşan bir ölçek elde edilmiştir. Açımlayıcı faktör analizi ölçeğin; tefekkür ve rahatlama, istek ve şükür ile manevi hoşnutsuzluk olmak üzere adlandırılan 3 alt boyuttan oluştuğunu göstermiştir. Madde analizi sonucunda madde toplam korelasyonlarının .307 ile .736 arasında değiştiği görülmüştür. Açımlayıcı faktör analizi ile elde edilen yapının, model uyumu test etmek amacı ile yapılan doğrulayıcı faktör analizi sonucunda ölçeğin modellerinin istatistiksel olarak uygun olduğu belirlenmiştir. Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı, Sperman-Brown korelasyon katsayısı ve Guttman Split-Half değeri sırasıyla .917, .896, .896 olarak hesaplanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dua, Dua ölçeği, Yetişkin, Geçerlik, Güvenirlik

Kaynakça

• Albayrak, A. (2013). Gençlerde Dua Psikolojisi. İstanbul: Düşünce Kitabevi Yayınları.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2012). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Argyle, M. (2005). Psychology and religion: An introduction. London and New York: Routledge.
• Arıcı, A. (2005). Ergenlerde Dini Başa Çıkma Yöntemi Olarak Dua. Yüksek lisans tezi. Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aydın, M. (2005). Ansiklopedik Dinler Sözlüğü. Konya: Din Bilimleri Yayınları.
• Ayten, A. (2012). Tanrı’ya Sığınmak- Dini Baça Çıkma Üzerine Psiko-Sosyal Bir Araştırma-. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Banziger, S., Van Uden, M., & Janssen, J. (2008). Praying and coping: The relation between varieties of praying and religious coping styles. Mental Health, Religion & Culture, 11(1), 101-108.
• Bebek, A. (1998). Din ve Düşünce Açısından Dua. İstanbul: Rağbet Yayınları.
• Bjorck, J. P. & Thurman, J. W. (2007). Negative life events, patterns of positive and negative religious coping, and psychological functioning. Journal for the Scientific Study of Religion, 46(2), 159-167.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Carrel, A. (1961). Duâ. (M. Yücetürk, Çev.) İstanbul: Yağmur Yayınevi.
• Cilacı, O. (1994). Duâ. Diyanet İslam Ansiklopedisi (Cilt IX, s. 529-530). İstanbul: TDV Yayınları.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve LISREL Uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Firûzâbâdî, M. M. (1979). Kâmûsu’l-Muhît (Cilt IV). Mısır: Matbaatu’l-Emîrîyye.
• Gazzâlî, M. (1989). İhyâu Ulumi’d-Din (Cilt I). (A. Serdaroğlu, Çev.) İstanbul: Bedir Yayınevi.
• Gündüz, Ş. (1998). Din ve İnanç Sözlüğü. Ankara: Vadi Yayınları.
• Hayta, A. (2006). İbadetler ve Ruh Sağlığı. H. Hökelekli (Ed.). Gençlik Din ve Değerler Eğitimi (s. 137-180). İstanbul: Dem Yayınları.
• Heiler, F. (1932). Prayer a study in the history and psychology of religion. New York: Oxford University Press.
• Horozcu, Ü. (2010). Din Psikolojisi Açısından Dünyevi İstek Duaları. Doktora tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Hökelekli, H. (2009). İslam Psikolojisi Yazıları. İstanbul: DEM Yayınları.
• Hökelekli, H. (2010). Din Psikolojisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• İbn Faris. (1979). Mu’cemu Mekâyîsu’l-Luğa (Cilt II). (A. M. Harun, Tahkik.) Beyrut: Dâru’l-Fikr.
• İbn Manzur. (1999). Lisanû’l-Arab (Cilt IV). (E. M. Abdülvehhab, & M. es-Sadık el-Ubeydi, Tahkik) Beyrut: Dâru’l-İhyai’t-Türasi’l-Arabi.
• İkbal, M. (2013). İslam’da Dini Düşüncenin Yeniden İnşâsı. (R. ACAR, Çev.) İstanbul: Timaş Yayınları.
• İsfahânî. (1961). el-Müfredât fî Garîbi’l-Kur’an. (M. S. Kilani, Tahkik.) Beyrut: Dâru’l-Ma’rife.
• James, W. (1962). The varieties of religious exerience: A study in human nature. London: Fontana Library.
• Jöreskog, K. G. & Sörbom, D. (1993). Structural equation modeling with the SIMPLIS command language fitting and testing. USA: Scientific Software.
• Karagöz, İ. (2011). Duanın Anlamı ve Önemi, Çeşitleri, Usulü, Adabı ve İnsan Hayatına Etkisi. Dualar (s. 21-134). Ankara: DİB Yayınları.
• Kayıklık, H. (2001). Kur’an’daki Dualar Üzerine Psikolojik Bir Değerlendirme. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(1), 135-160.
• Kimter, N. (2006). Dini İnanç, İbadet ve Dua’nın Umutsuzlukla İlişkisi Üzerine Bir Araştırma (Üniversite Öğrencileri Üzerine). H. Hökelekli (Ed.). Gençlik Din ve Değerler Psikolojisi (s. 217-250). İstanbul: Dem Yayınları.
• Kırkpatrick, L. A. (1995). Attachmet theory and religious experience. R. W. Hood (Ed.). Handbook of Religious Experience. Birmingham: Religious Education Press.
• Koç, M. (2005). Ruh Sağlığı ile Dini Başa Çıkama Metodu Olarak Dua ve İbadet Fenomeni Arasındaki İlişki Üzerine Psikolojik Bir Yaklaşım. Ekev Akademi, 9(24).
• Kula, N. (2003). Gençlerde Istırap Tecrübesine Bağlı Dini Krizle Başa Çıkmaya Yönelik Öneriler. H. Hökelekli (Ed.).Gençlik Dönemi ve Eğitimi - II (s. 103- 131). İstanbul: Ensar Neşriyat.
• Luckow, A., Ladd, K. L., Spılka, B., Mcıntosh, D. N., Parks, C., & Laforett, D. (1999). Structure of Prayer Scale (Luckow, Ladd, Spilka, McIntosh, Parks, & Laforett, unpublished). P. C. Hill, & R. W. Hood (Ed.). Measures of Religiosity (s. 70-72). Birmingham: Religious Education Press.
• Marinier. (1991). Dua. (S. Kılıç, Çev.) İzmir: Nil Yayınları.
• Pargament, K. I., Smıth, B. W., Koenıg, H. G., & Perez, L. (1998). Patterns of positive and negative religious coping with major life stressors. Journal for the Scientific Study of Religion, 37(4), 710-724.
• Peker, H. (2011). Din Psikolojisi. İstanbul: Çamlıca Yayınları.
• Sharpe, E. J. (2000). Dinler Tarihinde 50 Anahtar Kavram. (A. Güç, Çev.) Bursa: Arasta Yayınları.
• Tarhan, N. (2009). İnanç Psikolojisi Ruh, Beyin ve Akıl Üçgeninde İnsanoğlu. İstanbul: Timaş Yayınları.
• Tirmizî, E. (2006). Sünen’ü-Tirmizî el-Câmi’us-Sahih. Beyrut: Dar’ül-Kütübi’lİlmiyye.
• Turgut, M. F., & Baykul, Y. (2012). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. Ankara: Pegem Akademi.
• Wulff, D. M. (1997). Psychology of religion classic & contemporary. New York: Hamilton Printing.
• Yaman, E. (2007). Üniversitelerde Bir Eğitim Yönetimi Sorunu Olarak Öğretim Elemanının Maruz Kaldığı İnformal Cezalar: Nitel Bir Araştırma. Doktora tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Yapıcı, A. (2005). Güdü ve İçerik Açısından Çocuk Duaları ve Dualara Yansıyan Sorunlar. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5(2), 57-93.
• Yapıcı, A. (2007). Ruh Sağlığı ve Din Psiko-Sosyal Uyum ve Dindarlık. Adana: Karahan Kitabevi.
• Yazır, M. H. (1992). Hak Dini Kur’an Dili. (Cilt IV). İstanbul: Hikmet Neşriyat.
• Zebîdî. (1965). Tâcu’l-Arûs min Cevâhiri’l-Kâmus. (Cilt XXXVIII). (A. A. Ferâc, Tahkik.) Kuveyt: Turâsu’l-Arabi.