5. Sınıf Türkçe Ders Kitabında Saygı İfade Kalıpları

Yıl 2019, Cilt: 17 Sayı: 38, 333 - 355, 25.12.2019

Filiz Mete , Murat Dağ

https://doi.org/10.34234/ded.592008

Cited By: 3

Öz

Okula başlayana kadar tamamen doğal yollarla
ailesinden değerler eğitimi alan çocuğa, okula başladığı zaman bu değerlerin
öğretimi planlı ve bilinçli şekilde gerçekleştirilmektedir. Zira değerler
dolaylı olarak, toplumların yaşam ve gelişim seyrini değiştirebilme gücüne
sahiptir. Toplumsal değerlerin ve ahlaki standartların gelecek kuşaklara
aktarılması önemlidir. Bu araştırmanın amacı; Türkçe dersi kapsamında değerler
eğitiminde karşılık bulan saygı ifade kalıplarının 5. sınıf Türkçe ders
kitabında yer alma durumunu tespit etmek ve mevcut durumu ortaya koymaktır. Araştırmanın
problem durumu, değerler eğitimiyle ilgili saygı
ifade kalıplarının 5. sınıf Türkçe ders
kitabında yer alma düzeyinin yeterli olup olmadığıdır. Bu bağlamda metinlerde
ve etkinliklerde geçen saygı ifade kalıplarının neler olduğu, karşılık
ifadelerinin olup olmadığı ve doğrudan saygı ifade kalıplarının ele alındığı
tema, metin veya etkinliğin olup olmadığı araştırılmıştır. Çalışma, nitel
araştırma olarak desenlenmiş ve nitel araştırma yöntemleri kapsamında, doküman
taraması kullanılmıştır. Bu araştırmada Özgün Yayınevi’nin 5. sınıf Türkçe ders
kitabıdır. Bu bağlamda kitapta yer alan metinlerin tamamı ve metne bağlı
etkinliklerin hepsi incelemeye dâhil edilmiştir. Elde edilen verilerin
analizinde, betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Belirlenen ifade kalıpları
tablolar hâlinde sunulmuş ve bulgular yorumlanarak mevcut durum ortaya
koyulmuştur. Sonuçta 5. sınıf Türkçe ders kitabının saygı değerini içerdiği
ancak saygı ifade kalıplarına yer verme konusunda metin veya etkinliklerde
yeterli olmadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türkçe öğretimi, Değerler eğitimi, Saygı, İfade kalıpları

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Respect Expression Patterns in 5th Grade Turkish Textbook

Öz

Children who receive values education from their
parents in a completely natural way until they start school, where they will be
taught values in a planned and conscious way. Because values
indirectly have the power to change the life and development of societies.
It is
important to transfer social values and moral standards to future generations.
The aim
of this research is to determine the status of expressions of respect in the 5th
grade Turkish textbook. The research problem revolving around whether or not
the level of respect for values education is sufficient in the 5th grade
Turkish textbook. In this context, the expressions of respect in the
texts and activities and whether there are reciprocal expressions and whether there
is a theme, text or activity that contains direct expressions of respect are investigated.
The
study was designed as qualitative research and document analysis was used
within the scope of qualitative research methods. The tool used
in this research is the 5th grade Turkish textbook. In this
context, all the texts in the book and all the activities related to the text were
included in the analysis. Descriptive analysis method was used in the analysis
of the obtained data. The statements were presented in tables and the
findings were interpreted and the current situation was revealed. As a result,
it was determined that the textbook contains the value of respect, yet in terms
of  the expressions of the respect value in
texts or activities, it was found to be insufficient.

Anahtar Kelimeler

Turkish teaching, Values education, Respect, Expression patterns

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Akgül, İ. (2014). İlkokul öğrencileri için web tabanlı değerler eğitimi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• Akkaya, S. (2013). Mevlâna'nın mensur eserlerinde değerler eğitimi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Malatya.
• Aktürk, F. G. (2012). Çocukta değerler eğitimi açısından Üzeyir Gündüz'ün eserleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• Aslan, M. (2009). Değerler eğitiminde kahramanlardan yararlanma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Osman Paşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• Ateş, F. (2013). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin değerler eğitimi ve uygulamalarına yönelik görüşleri üzerine nitel bir araştırma, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Atmaca, G. (2011). Çocuklara Mahsus Gazete' de değerler eğitimi (1-100 sayılar) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Aydın, M. Z. (2006). İnsanın Değerler Eğitimi, Eğitim Yazıları, 10, 65-81.
• Bağcı, E. (2013). Çocuk edebiyatı ürünleriyle çocuklar için yazılmış eserlerin değerler eğitimi bağlamında karşılaştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Celal Bayar Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Manisa.
• Baysal, N. (2013). Ortaokul sosyal bilgiler derslerinde değerler eğitimi uygulamalarının öğretmenler yönüyle değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi)., Niğde Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Niğde.
• Biçer, S. (2013). Değerler eğitimi açısından Mehmet Akif Ersoy'a ait Safahat adlı eserin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• Can, Ö. (2008). Dördüncü ve beşinci sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi uygulamalarına ilişkin görüleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Coşkun, D. (2011). İlköğretim birinci kademe 5. sınıf sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimi (Denizli ili örneği) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Çengelci, T. (2010). İlköğretim beşinci sınıf sosyal bilgiler dersinde değerler eğitiminin gerçekleştirilmesine ilişkin bir durum çalışması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Demircan, C. (2006). Mektepli Gazetesi’nde yer alan metinlerin içeriğinin çocukların bilişsel ve ahlaki gelişmelerine katkısı (1-148. Sayılar) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Demirtaş, T. (2012). Değerler eğitiminde edebî ürünlerden yararlanma: Nasreddin Hoca fıkraları (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Deniz, K. ve Karagöl, E. (2018). Değerler eğitimi açısından ortaokul Türkçe ders kitapları, Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 6 (2), 244-255. Dilmaç, B. (2002). İnsanca değerler eğitimi, 1. baskı, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Durmuş, S. (2011). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının sahip olduğu değerler ve modelleme düzeylerine ilişkin bir inceleme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri (KUYEB), 11(2), 1055-1071.
• Engin, G. (2014). Türkçe ve beden eğitimi öğretim programları ile bütünleştirilmiş değerler eğitimi programının etkililiği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Ercan, A. N. (2014). Etfal Gazetesi’nin metin ve değerler eğitimi açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Güçlü, M. (2015). Türkiye’de değerler eğitimi konusunda yapılan araştırmalar, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(38), 720-732.
• Gül, M. (2017). Türkçe ders kitabındaki metinlerin (5. sınıf) değerler eğitimi yaklaşımıyla incelenmesi. Erciyes Journal of Education, 1(1), 59-78.
• Izgar, G. (2013). İlköğretim okulu 8. sınıf öğrencilerine uygulanan değerler eğitimi programının demokratik tutum ve davranışlarına etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• İşcan, C. D. (2007). İlköğretim düzeyinde değerler eğitimi programının etkililiği (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kantar, Ş. (2014). İlköğretim 4 ve 5. sınıf sosyal bilgiler dersinde 100 temel eser yoluyla değerler eğitimi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemi (22. Basım), Ankara: Nobel Yayınevi.
• Kasapoğlu, H. (2013). Okulda değer eğitimi ve hikâyeler. Milli Eğitim Dergisi, s. 198, 97- 104.
• Kaynak, L. (2012). Değerler eğitimi bağlamında Sevinç Çokum’un hikâyelerinin analizi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Keskinoğlu, M. Ş. (2008). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerine uygulanan mesnevi temelli değerler eğitimi programının ahlaki olgunluğa ve saldırganlık eğilimine etkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kova, Ö. (2014). TRT Repertuvarında bulunan değiş ve semahların müzikal analizi ve değerler eğitimi açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Kumbasar, E. (2011). Muzaffer İzgü'nün romanlarının değerler eğitimi açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Latifoğlu, N. (2013). Çocuklara Mahsus Gazete’de değerler eğitimi (101-200. sayılar) (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• MEB, (2019). Türkçe Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar), Ankara.
• Öğretici, B. (2011). İlköğretim 6. sınıf sosyal bilgiler derslerinde değerler eğitimine yönelik uygulamaların etkililiğinin araştırılması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
• Özdaş, F. (2013). Ortaokullarda değerler eğitimi ve istenmeyen öğrenci davranışlarına ilişkin öğretmen görülerinin değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Padem, S. ve Aktan, O. (2014). İlköğretim 5. sınıf Türkçe ders kitabında yer alan değerlerin incelenmesi. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4 (2), 5-24.
• Pilav, S. ve Erdoğan Ş. (2016). Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki bilgilendirici metinlerin değer iletimi açısından incelenmesi. Millî Eğitim Dergisi, 210, 351-371.
• Sallabaş, M. E. (2012). Ömer Seyfettin Hikâyelerinin Türkçe öğretiminde değer aktarımı bakımından incelenmesi, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3 (2), 59-68.
• Selek, M. (2014). Osman Yalçın’ın hayvan hikâyelerinde değerler eğitimi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Burdur.
• Şen, Ü. (2008). Altıncı sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin ilettiği değerler açısından incelenmesi, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(5), 763-779.
• Tokdemir, M. A. (2007). Tarih öğretmenlerinin değerler ve değer eğitimi hakkındaki görüşleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Türk, İ. (2009). Değerler eğitiminde saygı (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Osman Paşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• Uzunkol, E. (2014). Hayat bilgisi öğretiminde uygulanan değerler eğitimi programının öğrencilerin özsaygı düzeyleri, sosyal problem çözme becerileri ve empati düzeylerine etkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yazar, T. (2010). İlköğretim sosyal bilgiler programında değerler eğitiminin mevcut durumunun belirlenmesi ve öğretmenlere yönelik bir program modülü geliştirme (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Nitel araştırma yöntemleri. (6.Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, E. (2012). Ziya Gökalp'in şiirlerinin değerler eğitimi açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Yiğittir, S. ve Öcal, A. (2011). Lise tarih öğretmenlerinin değerler ve değerler eğitimi konusundaki görüşleri, KMÜ. Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 13 (20), 117-124.